PLUS
“Η Αλλαγή θα δείξει το πρόσωπό της πάρα πολύ γρήγορα, πολύ άμεσα. Θα ήθελα να τονίσω ότι θα υπάρξει συνεργασία όλων των πολιτειακών παραγόντων. Δεν πρόκειται με κανέναν τρόπο, όπως το είχαμε τονίσει και στο παρελθόν, να οδηγήσουμε την χώρα σε οποιαδήποτε περιπέτεια. Στόχος μας, πολιτική μας, είναι η ευημερία του λαού. Είναι η εθνική υπερηφάνεια και η κοινωνική δικαιοσύνη. Είμαστε αποφασισμένοι να εκτελέσουμε το πρόγραμμά μας κατά γράμμα, γιατί μας δώσατε αυτό που ζητούσαμε. Μας δώσατε ισχυρή, αυτοδύναμη πλειοψηφία στην Βουλή των Ελλήνων, ώστε να μπορέσουμε δίχως δισταγμούς και δίχως αναστολές, να προχωρήσουμε στην πραγμάτωση της Αλλαγής. Και σας ευχαριστώ από τα βάθη της καρδιάς μου γιατί μας δώσατε αυτήν την ευκαιρία. Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι θα μείνουμε στις επάλξεις αυτού του αγώνα για την Νέα Ελλάδα, που όλοι προσδοκούμε. Μιαν Ελλάδα που θα ανήκει στον λαό της, μιαν Ελλάδα που θα την διαφεντεύει ο λαός της” (Α. Παπανδρέου).
Νίκος Βασιλειάδης
Ήταν ξημερώματα της 19ης Οκτωβρίου του 1981, όταν ακούστηκαν τα λόγια αυτά από το στόμα του νεοεκλεγέντος πρωθυπουργού της Ελλάδας Ανδρέα Παπανδρέου από την Κρατική Τηλεόραση.
Η επόμενη μέρα από την πρώτη φορά που η Ελλάδα στην ιστορία της ανέβαζε στην εξουσία κόμμα του κεντροαριστερού χώρου. Ο Ανδρέας Παπανδρέου έχει κερδίσει τις εκλογές της 18ης Οκτωβρίου του 1981 με το εμφατικό 48,07% και γίνεται πρωθυπουργός ακριβώς 37 χρόνια μετά από την ημέρα που ο πατέρας του Γεώργιος Παπανδρέου είχε μπει στην Αθήνα ως Πρωθυπουργός της ελεύθερης ελληνικής κυβέρνησης και είχε υψώσει την γαλανόλευκη στην Ακρόπολη, στις 18 Οκτωβρίου 1944.
Η ΝΥΧΤΑ ΤΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ
Εκείνη η νύχτα είναι η νύχτα της Αλλαγής, η νύχτα του Ανδρέα Παπανδρέου. «Το ΠΑΣΟΚ στην Κυβέρνηση, ο Λαός στην Εξουσία», που υποσχόταν στον λαό το τέλος της εποχής όπου τα πλατιά λαϊκά στρώματα αποκλείονταν από τον κρατικό μηχανισμό και την άσκηση εξουσίας εξαιτίας του αριστερού παρελθόντος των οικογενειών τους ή των ίδιων γινόταν πραγματικότητα.
Οι προγραμματικές δηλώσεις της πρώτης κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ -που αντανακλούσαν το πολιτικά ριζοσπαστικό «πρόγραμμα εξουσίας» που έγιναν στις 22 Νοεμβρίου του 1981 περιλάμβαναν εκτεταμένες νομοθετικές παρεμβάσεις και μεταρρυθμίσεις που θα αναμόρφωναν τη χώρα και κυρίως διαμόρφωναν ένα κλίμα αισιοδοξίας, ελευθερίας και προστασίας των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων.
Οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις μπάινουν μπροστά. Ψηφίστηκαν οικονομικά μέτρα υπέρ των «μη προνομιούχων» όπως ο διπλασιασμός των κατώτατων συντάξεων και έγιναν σημαντικές αυξήσεις των κατώτατων μισθών και ημερομισθίων με στόχο να ανακουφίσουν τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα, επεκτάθηκε το Κράτος Πρόνοιας, ιδρύθηκε το ΕΣΥ με δικαίωμα στην περίθαλψη για όλους τους πολίτες, χωρίς όρους και προΰποθέσεις, αναγνωρίστηκε η Εθνική Αντίσταση επουλώνοντας πληγές ανοιχτές για σαράντα χρόνια, εκσυγχρονίστηκε το οικογενειακό δίκαιο με την καθιέρωση του πολιτικού γάμου και του συναινετικού διαζυγίου και έγιναν βήματα για την ισότητα των δύο φύλων με τη θεσμική αναγνώριση της ισότητας των δύο φύλων και την κατάργηση της προίκας.
Στην εξωτερική πολιτική, υπήρξαν σημαντικές πρωτοβουλίες που απέβλεπαν στη βελτίωση των όρων συμμετοχής της Ελλάδας στην ΕΟΚ με αποτέλεσμα να αυξηθούν τα κονδύλια που δίνονταν από την ΕΟΚ στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες του ευρωπαϊκού νότου, ενώ παράλληλα, έγιναν ανοίγματα προς τις χώρες της Α. Ευρώπης και προς τον Τρίτο Κόσμο, ιδίως προς τις αραβικές χώρες.
Ο ΑΝΔΡΕΑΣ. Ο ΧΑΡΙΣΜΑΤΙΚΟΣ ΗΓΕΤΗΣ, Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΣΤΑΡ
Είναι η εποχή που ο ο Ανδρέας Παπανδρέου γίνεται απλώς Ανδρέας, μια εποχή που δεν ξέρεις τι να πρωτοθυμηθείς αφού ξεκίνησε σαν παραμύθι και κατέληξε με “δράκους” μιας καταστροφικής δεύτερης τετραετίας με σκάνδαλα και Ειδικά Δικαστήρια.
Το …“ΠΑΣΟΚ, που στα τριάμισι χρόνια χαράμισε τη βοήθεια που ήταν πρόθυμος να δώσει ο λαός, σκόρπισε στους τέσσερις ανέμους την αισιοδοξία των απλών ανθρώπων και υπονόμευσε την εμπιστοσύνη” όπως είπε ο αείμνηστος Λεωνίδας Κύρκος στην προεκλογική του ομιλία στην κρατική τηλεόραση στις εκλογές του 1985. Το ΠΑΣΟΚ που από το “ο Λαός στην εξουσία” μεταμορφώθηκε από δύναμη αλλαγής σε δύναμη του καθεστώτος της συντήρησης και της διαπλοκής.
Η γέννηση, η διαδρομή και η κατάληξη του ΠΑΣΟΚ, όπως και ο ρόλος του Ανδρέα Παπανδρέου στα χρόνια της μεταπολίτευσης προσφέρονται όχι μόνο για ιστορική έρευνα αλλά και για πολιτικά συμπεράσματα, απολύτως χρήσιμα σε κάθε πολιτική συγκυρία.
Σε κάθε περίπτωση όμως δεν μπορεί κανείς να μην παραδεχθεί πως ο Ανδρέας Παπανδρέου, της Αλλαγής στις 18 Οκτωβρίου του 1981 ήταν ο χαρισματικός ηγέτης, ο πολιτικός «σταρ», εκείνος που στο πρόσωπό του βρήκε εκφραστή το αίτημα της αλλαγής και της ρήξης με το τότε κατεστημένο. Το ΠΑΣΟΚ υπήρξε προϊόν και αποτέλεσμα μιας ιστορικής στιγμής, αλλά και ενός ηγέτη που την διέγνωσε σωστά και οδήγησε το Κόμμα του στο χιλιοειπωμένο ραντεβού με την Ιστορία με τον δικό του εμφατικό τρόπο σφραγίζοντας την πορεία της μεταπολίτευσης.
Υπήρξε ένα αληθινό φαινόμενο για το κεντρικό πολιτικό σκηνικό της Ελλάδας. Δεν ήταν απλά ένας ακόμα πρωθυπουργός αλλά κάτι πολύ παραπάνω. Στο πρόσωπό του Ανδρέα Παπανδρέου βρήκε έκφραση όλο εκείνο το φαινόμενο των 80s που μέχρι και σήμερα πολλά δεξιά πολιτικά στελέχη ονομάζουν «ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς» (ακόμα και αν σύσσωμες οι αριστερές δυνάμεις αμφισβητούν το κατά πόσο το ΠΑΣΟΚ υπήρξε όντως ποτέ αριστερό).
Επειδή όμως, από ιστορικής άποψης, τα γεγονότα είναι πολύ πρόσφατα για να μην επηρεάζεται – και σε πολλές περιπτώσεις να μην αλλοιώνεται – η ιστορική ματιά ας μείνουμε στην καταγραφή του γεγονότος.
18 Οκτωβρίου 1981, νύχτα των εκλογών και ο Ανδρέας Παπανδρέου υπόσχεται: να ξέρετε πως θα τιμήσω το μεγάλο συμβόλαιο τιμής, που συνήψα τόσα χρόνια μαζί σας.»
