PLUS
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), ύστερα από συζητήσεις μηνών, αυξημένες προσδοκίες, αλλά και παράλληλες αμφιβολίες, αποφάσισε να «ρίξει» στην οικονομία της Ευρωζώνης περί το 1,1 τρις ευρώ και ανακοίνωσε το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης που αφορά στην αγορά ομολόγων κρατών που χρησιμοποιούν το ευρώ. Σκοπός; Να αναχαιτίσει την πτωτική πορεία του πληθωρισμού και να τονώσει γενικώς την οικονομία της Ευρωζώνης. Το κατά πόσον, όμως, η ενέργεια αυτή της ΕΚΤ θα έχει άμεση επίδραση στην πραγματική οικονομία, θα φανεί στο μέλλον. Ως γνωστόν, η οικονομία της Ευρωζώνης είναι εξαιρετικά αδύναμη, με την ανεργία στα ύψη και την ανάπτυξη υποτονική, ενώ προσφάτως η περιοχή γνώρισε και τον αποπληθωρισμό που αποτιμάται σε κίνδυνο, αφού «παγώνουν» οι αγορές και οι επενδύσεις και επιβαρύνεται η οικονομική δραστηριότητα.
Τι είναι το «πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης»;
Προκειμένου να δώσει ώθηση στην οικονομία , η ΕΚΤ αποφάσισε να εφαρμόσει την ποσοτική χαλάρωση, ένα εργαλείο που έχει χρησιμοποιηθεί και στις ΗΠΑ, όπου η Κεντρική Ομοσπονδιακή Τράπεζα, Fed, αγόρασε κρατικά ομόλογα εκατοντάδων δις δολαρίων. Η Fed μπορούσε να το κάνει αυτό, επειδή αυτή βασικά ελέγχει το τύπωμα χρήματος και μπορεί να τυπώσει χρήματα, όποτε θέλει. Η ιδέα πίσω από το σχέδιο είναι ότι η Fed βγαίνει στην αγορά και αγοράζει χρέος, άρα και «ρίχνει» λεφτά στο σύστημα, κάτι που μπορεί να ενεργοποιήσει τη χορήγηση δανείων ή τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων. Στην περίπτωση των ΗΠΑ, η ποσοτική χαλάρωση λειτούργησε μια χαρά, καθώς βοηθήθηκε η ανάκαμψη.
Η ΕΚΤ, λοιπόν, ελπίζει να επιτύχει το ίδιο. Αγοράζοντας κρατικά ομόλογα, ο ιδιωτικός τομέας θα χρησιμοποιήσει τα χρήματα και αυτό θα ενισχύσει την οικονομία.
Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, αφού υπάρχει το ενδεχόμενο το σχέδιο να μην έχει τον βαθμό αποδοτικότητας που προγραμματίζεται. Θεωρητικά, τα χρήματα που «ρίχνει» η ΕΚΤ στο σύστημα θα λειτουργήσουν υπέρ της πραγματικής οικονομίας, αλλά στην πράξη μπορεί και όχι, καθώς κανείς δεν εγγυάται, ούτε μπορεί να προβλέψει τι θα κάνουν οι άνθρωποι με τα χρήματά τους. Μπορεί να μην τα χρησιμοποιήσουν ή και να τα χρησιμοποιήσουν, για να επενδύσουν στη Γερμανία. Επομένως, η αισιοδοξία γύρω από τη δυνατότητα μεγάλης τόνωσης της οικονομίας περιορίζεται.
Επιπροσθέτως, δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς πως η Ευρωζώνη έχει όλων των ειδών τα διαρθρωτικά μειονεκτήματα που εμποδίζουν την ισχυρή ανάπτυξη. Ασφαλώς, όμως, μια επιθετική αντιμετώπιση του προβλήματος από την ΕΚΤ μπορεί να είναι και αποτελεσματική.
Τι θα ισχύσει για την Ελλάδα
«Θα υπάρξουν πρόσθετα κριτήρια επιλεξιμότητας στην περίπτωση χωρών που βρίσκονται σε πρόγραμμα βοήθειας από ΕΕ και ΔΝΤ» δηλαδή στην περίπτωση της Ελλάδας, όπως είπε στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο κ. Ντράγκι.
Η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται κατ” αρχάς στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, αλλά υπό προϋποθέσεις, με σημαντικότερη την υπαγωγή της σε πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας από την ΕΕ και το ΔΝΤ.
«Δεν έχουμε ειδικούς κανόνες (special rules) μόνο για την Ελλάδα, έχουμε κανόνες που ισχύουν για όλους. Υπάρχουν φυσικά κάποιοι όροι πριν αγοράσουμε ελληνικά ομόλογα και θα πρέπει να υπάρχει ένα πρόγραμμα σε εφαρμογή» επισήμανε στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο πρόεδρος της ΕΚΤ.
Και πρόσθεσε: «Δεν έχουμε κάποιον συγκεκριμένο κανόνα για την Ελλάδα, αλλά υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις οι οποίες θα πρέπει να πληρούνται (σσ για την συμπερίληψη της Αθήνας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης)».
Κληθείς να διευκρινίσει τι θα συμβεί στην περίπτωση της Ελλάδας, ο κ.Ντράγκι ήταν ξεκάθαρος: «Από τον Ιούλιο και μετά μπορεί να ξεκινήσει η ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ αν πληρούνται οι προϋποθέσεις».
Μέρκελ και Λαγκάρντ εφιστούν προσοχή
Από την πλευρά της η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, σε δήλωσή της μετά τις εξαγγελίες Ντράγκι επισήμανε: «Χαιρετίζουμε τα μέτρα που ανακοινώθηκαν σήμερα, τα οποία σίγουρα θα ενισχύσουν σε μεγάλο βαθμό τη χαλαρή στάση που κρατά η ΕΚΤ. Η προγραμματισμένη επέκταση του ισολογισμού της ΕΚΤ θα βοηθήσει στη μείωση του κόστους δανεισμού σε ολόκληρη την ευρωζώνη, στην αύξηση των πληθωριστικών προσδοκιών, καθώς και στη μείωση του κινδύνου μιας παρατεταμένης περιόδου χαμηλού πληθωρισμού».
Την ίδια ώρα και η γερμανίδα Καγεκλάριος Άγκελα Μέρκελ απορρίπτει το ενδεχόμενο Grexit, τονίζοντας πως είχε «πάντα στόχο την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη». Δεν παρέλειψε όμως να θέσει δύο προϋποθέσεις γι’ αυτό: την ετοιμότητα για αλληλεγγύη και την ετοιμότητα για την ανάληψη των ευθυνών από κάθε χώρα ξεχωριστά, όπως είπε χαρακτηριστικά.
Ξεκάθαρο εξάλλου ήταν το μήνυμά της προς πάσα κατέυθυνση, ότι περιμένει από την Ελλάδα να συνεχίσει να επιδεικνύει το ίδιο αίσθημα ευθύνης σε ό,τι αφορά τις υποχρεώσεις της.
Η Καγκελάριος, μιλώντας από το βήμα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός, τόνισε ότι εξακολουθεί να ισχύει η ευρωπαϊκή αρχή «αλληλεγγύη έναντι ιδίας ευθύνης». Σε ό,τι αφορά τις εξελίξεις μετά τις εκλογές της Κυριακής, η κα Μέρκελ σημείωσε ότι «το τι θα γίνει μετά τις εκλογές είναι κάτι που θα το συζητήσουμε τότε», αλλά, όπως είπε, «η εμπειρία στην κρίση του ευρώ, δείχνει ότι πάντα βρίσκουμε μια ευρωπαϊκή λύση, βασιζόμενοι σε αυτές τις δύο όψεις του νομίσματος – αλληλεγγύη και ιδία ευθύνη».
