PLUS
Κάθε λαός σε περίοδο κρίσης, χάνει ένα μέρος της συλλογικής του ταυτότητας. Μια κρίση δεν περιορίζεται μόνο στο κομμάτι της οικονομίας αλλά έχει επιπτώσεις και σε άλλους τομείς μιας χώρας. Είναι κατά βάση κρίση αξιών. Αυτό το οποίο μας κάνει να μην λησμονούμε το ποιοί πραγματικά είμαστε σαν λαός είναι τα παραδοσιακά ήθη και έθιμα τα οποία αναβιώνουν κατά τη διάρκεια μεγάλων εορτών της Χριστιανοσύνης, μία από τις οποίες είναι και αυτή του Πάσχα. Ταξιδεύοντας στην Λευκάδα ανακαλύψαμε τον τρόπο που οι κάτοικοι της περιοχής τιμούσαν και ανέμεναν στωικά την Ανάσταση του Κυρίου.
Σε συνέντευξη που μας έδωσε η Ιωάννα Φίλιππα περιγράφονται τα ήθη και τα έθιμα των Λευκαδιτών κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας μέχρι και την Δεύτερα του Πάσχα σε παλαιότερες εποχές.
Τη Μεγάλη Δευτέρα τυπικά για τους περισσότερους ξεκινούσε και η νηστεία. Για τα γηραιότερα μέλη της κοινότητας η νηστεία ξεκινούσε ένα μήνα πριν περίπου, ωστόσο τη Μεγάλη Εβδομάδα η αποχή από το φαγητό ήταν σχεδόν πλήρης από τη στιγμή που και το λάδι νηστευόταν. Βασική τροφή ήταν το ψωμί, τα παξιμάδια και οι σαλάτες ή τα χόρτα χωρίς λάδι. Η νηστεία συνεχιζόταν μέχρι και το Μεγάλο Σάββατο όπου και τερματίζονταν με την επιστροφή από την εκκλησία στο σπίτι.
Βασικό μέλημα ήταν η καθαριότητα για αυτό και μέσα στην Μεγάλη Εβδομάδα ο κόσμος άνοιγε τα σπίτια του να αεριστούν ενώ ασπρίζονταν και οι αυλές για να είναι όλα έτοιμα και καθαρά για την Μεγάλη Ημέρα.
Την Μεγάλη Τετάρτη πλάθονταν τα κουλουράκια και πάντα τη Μεγάλη Πέμπτη βάφονταν κόκκινα τα αυγά.
Αξιοσημείωτο είναι ότι την Μεγάλη Παρασκευή που ήταν ημέρα μεγάλου πένθους ούτε μαγείρευαν, ούτε έτρωγαν τίποτα κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Όσον άφορα τον Εκκλησιασμό, αυτός ήταν τακτικός αφού από τη Μεγάλη Δευτέρα έως και την Μεγάλη Πέμπτη «ο κόσμος πήγαινε στις αγρυπνιές και γιόμιζε η εκκλησία». Την Μεγάλη Παρασκευή από το πρωί πήγαιναν στην Αποκαθήλωση και στη συνέχεια μαζευόταν τα νεαρά ανύπαντρα κορίτσια από τις γειτονιές και συγκέντρωναν λουλούδια προκειμένου να στολιστεί ο Επιτάφιος. Κυρίαρχο χρώμα
στην ενδυμασία ήταν το μαύρο και ήταν απαγορευτικό το make up διότι πήγαιναν στην κηδεία Του. Κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τα κορίτσια χωρίζονταν σε ομάδες και έψαλλαν την ταφή Του σαν αλλοτινές μοιρολογήτρες.
Το Μεγάλο Σάββατο από το πρωί ξεκινούσαν οι ετοιμασίες για την Ανάσταση του Ιησού Χριστού. Καθώς ήταν μέρα υψίστης χαράς όλοι φορούσαν «τα καλά τους», ώστε να Τον υποδεχθούν όπως Του αρμόζει, σαν Βασιλέα των Ουρανών.
Γυρνώντας στο σπίτι μετά από το Βράδυ της Ανάστασης τσούγκριζαν τα αυγά ανταλλάσοντας ευχές.
Το πρωινό της Κυριακής του Πάσχα, ξυπνούσαν από νωρίς όχι για να ετοιμάσουν το Πασχαλινό τραπέζι όπως το γνωρίζουμε σήμερα, διότι δεν υπήρχε ακόμη τότε «αυτή η παράδοση, που είναι τώρα», δηλαδή να σουβλίζουν τον οβελία από την Κυριακή, αλλά για να ετοιμάσουν την γνωστή «Μαγειρίτσα», (σούπα με κρέας), και να πλάσουν τα «λαμπριάτικα» κουλούρια. Τα τελευταία ήταν ζυμωτό ψωμί σε διάφορα σχέδια που αντιστοιχούσαν ένα σε κάθε μέλος της οικογένειας. Στην ερώτηση γιατί προετοίμαζαν την Κυριακή του Πάσχα τη μαγειρίτσα, η απάντηση ήταν: «Τη σούπα την φτιάχναμε την Κυριακή, επειδή νηστεύαμε, δεν τρώγαμε όλοι την εβδομάδα τίποτα, και επειδή το στομάχι ήταν άδειο, μην φάμε το ψητό και μας βαρύνει, τρώγαμε την σούπα που ήταν πιο αλαφριά.»
Ξημερώνοντας τη Δευτέρα του Πάσχα, συγκεντρώνονταν δυο-τρεις οικογένειες μαζί, και μια και το στομάχι ήταν λίγο καλύτερα προετοιμασμένο για να δεχθεί το κρέας, ετοίμαζαν τον οβελία. Οι γυναίκες άναβαν έναν μεγάλο παραδοσιακό ξυλόφουρνο και έψηναν τα αρνιά τους, ενώ η μουσική, το κρασί και οι μεζέδες κρατούσαν συντροφιά στα υπόλοιπα μέλη των οικογενειών. Κατόπιν μετά από το φαγοπότι ακολουθούσε γλέντι με παραδοσιακούς χορούς.
Πολλά από αυτά συνεχίζουν να υφίστανται μέχρι σήμερα, ωστόσο κάποια άλλα έχουν εξαλειφθεί πλήρως. Πλέον σουβλίζουν από την Κυριακή του Πάσχα, ενώ σε μεγάλο βαθμό παραλείπεται η όλη διαδικασία της νηστείας πριν από τον εκκλησιασμό του Μεγάλου Σαββάτου. Παρόλα αυτά και αυτό αποτελεί στοιχείο παράδοσης που τώρα με την κρίση είναι όλο και πιο δύσκολο να επιβιώσει καθώς το Πασχαλινό τραπέζι έχει ακριβύνει αρκετά για την τσέπη του Έλληνα καταναλωτή. Ας ελπίσουμε όμως στην θετικότερη εκδοχή, δηλαδή στην επιβίωση και την διατήρηση των παραδόσεων,
καθώς αυτές είναι μέρος του πολιτισμού μας, της κουλτούρας και της νοοτροπίας μας, δηλαδή της Ελληνικής μας ταυτότητας και συνείδησης, γεγονός που διατηρεί την διαφορετικότητα και την αυθεντικότητα μας ανάμεσα στους λαούς.
