PLUS
Στo πλαίσιο της υιοθέτησης της αναθεωρημένης Ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τις δημόσιες συμβάσεις και της Οδηγίας για την Ηλεκτρονική Τιμολόγηση στις δημόσιες συμβάσεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διοργάνωσε την Παρασκευή στις 20 Ιουνίου 2014 το 3ο Παγκόσμιο Συνέδριο στο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών υπό την αιγίδα της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε. με θέμα τις «’Εξυπνες Δημόσιες Συμβάσεις».
Ομιλητές του Συνεδρίου ήταν ο Πρόεδρος της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, Δημήτρης Ράικος, ο Giancarlo Spagnolo, η Ellen Lϋcke. o Jiri Skuhrovec και τέλος ο Joaquim Nules de Almeida.
Το Συνέδριο επικεντρώθηκε στο ζήτημα των «Έξυπνων Δημοσίων Συμβάσεων». Δηλαδή με ποιόν τρόπο η τεχνολογία μπορεί να συνεισφέρει σε καλύτερες δημόσιες συμβάσεις ποιοτικά, αλλά και στον έλεγχο και στη συνεχή παρακολούθηση των φορέων που διεξάγουν τις δημόσιες συμβάσεις και όλων όσων εμπλέκονται στις σχετικές διαδικασίες, ακόμα και των ιδιωτών.
Τι είναι οι συμβάσεις αυτές
Τι σημαίνει όμως «Έξυπνες Δημόσιες Συμβάσεις»; Πρόκειται για τις καθαρές και διαφανείς διαδικασίες, χαμηλά επίπεδα διαφθοράς, λιγότερη γραφειοκρατία, υψηλό επίπεδο επαγγελματισμού, καλύτερη σχέση ποιότητας-τιμής για τον Δημόσιο Τομέα και εύκολη πρόσβαση στους δημόσιους διαγωνισμούς για τις επιχειρήσεις. Μάλιστα στην επίτευξη αυτών των βασικών στόχων θα συνεισφέρουν κυρίως οι ηλεκτρονικές δημόσιες συμβάσεις.
Για την ακρίβεια δημόσιες συμβάσεις είναι το δημόσιο χρήμα, το οποίο στη χώρα μας αντιπροσωπεύει το 15- 20% του πλούτου του λαού μας, το οποίο δαπανάται για την αγορά δημοσίων αγαθών και υπηρεσιών και την ανάθεση έργων από μια δημόσια αρχή όπως είναι οι εθνικές διοικητικές αρχές, η τοπική αυτοδιοίκηση ή οι οργανισμοί που εξαρτώνται από δημόσιες αρχές.
Το άνοιγμα των συμβάσεων αυτών, που αντιπροσωπεύουν σημαντικό μέρος του ΑΕγχΠ της ΕΕ, έχει επιτρέψει την ενίσχυση του ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων. Ενός μεγάλου, πραγματικού και δίκαιου ανταγωνισμού, με ολοένα και περισσότερους ιδιώτες, οι οποίοι προσπαθούν να πάρουν μια σύμβαση από το δημόσιο όσον αφορά τις υπηρεσίες, τις προμήθειες και την ανάθεση έργων, με αποτέλεσμα να μειωθούν οι τιμές και εξασφαλιστεί η καλύτερη ποιότητα των υπηρεσιών για τους πολίτες.
Κάτι τέτοιο όμως στην Ελλάδα του 2014 και όχι μόνο δεν παρατηρείται, αντιθέτως με την πάροδο των ετών αυξάνεται το φαινόμενο της διαφθοράς το οποίο κυμαίνεται σε πολλά επίπεδα και έχει αλλοιώσει τις ανθρώπινες σχέσεις αλλά και κλονίσει το αίσθημα της εμπιστοσυνής και του δικαίου.
Η διαφθορά σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο
Με τον όρο διαφθορά εννοείται η εκμετάλλευση της εξουσίας που έχει ανατεθεί σε πρόσωπο που υπηρετεί στον ιδιωτικό ή δημόσιο τομέα για δικό του όφελος.
Η διαφθορά μπορεί να υπάρχει τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο σύμφωνα με την αρμόδια υπάλληλο της γερμανικής ομοσπονδιακής υπηρεσίας Ellen Lucke και τα αίτια αυτής έχουν να κάνουν με την απληστία του ανθρώπου και την μεγαλύτερη επιθυμία του για κέρδος αλλά και με την εξυπηρέτηση κομματικών συμφερόντων, φίλων ή στενών προσώπων.
Άρα πρέπει η πολιτική εξουσία να φροντίσει τη διαμόρφωση ενός πλαισίου δημοσίων συμβάσεων με νομοθετικό και ελεγκτικό καθεστώς που θα διασφαλίζει την αύξηση των εγγυήσεων διαφάνειας, τη μη διάκριση κατά τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων προμηθειών, έργων και υπηρεσιών την αποτελεσματικότητα αλλά κυρίως να εξοικονομήσει χρήματα του Ευρωπαίου φορολογούμενου πολίτη.
Τι υποστηρίζει ο κ. Ράικος
Αξίζει να σημειωθεί πως ο βασικότερος στόχος των δημοσίων συμβάσεων σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, Δημήτρη Ράικο είναι να διατίθενται ευέλικτα και απλά μέσα, τα οποία να επιτρέπουν στις δημόσιες αρχές και στους προμηθευτές των αρχών αυτών να συνάπτουν διαφανείς και ανταγωνιστικές συμβάσεις κατά το δυνατόν ευκολότερα, ώστε οι αγορές να πραγματοποιούνται στην καλύτερη σχέση ποιότητας προς τιμή.
Πως θα μπορούσε όμως να επιτευχθεί κάτι τέτοιο;
Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της διαφθοράς σύμφωνα με τον κ. Δημήτρη Ράικο είναι αρχικά να δημιουργηθούν διαδικασίες με απλό και κατανοητό καθεστώς, τις οποίες θα εφαρμόζουν οι αρχές που είναι αρμόδιες για την ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων. Διαδικασίες όπως υποχρεωτικός προγραμματισμός που να απαγορεύει τις απευθείας αναθέσεις, συντονισμός της δράσης και μια καλή στρατηγική που θα διαγράφει έναν οδηγό για τις συμβάσεις σε βάθος χρόνου και τονίζει πως έχει να κάνει με την εξειδίκευση, τον επαγγελματισμό και τη νοοτροπία των δημοσίων λειτουργών και υπαλλήλων που ασχολούνται με τις δημόσιες συμβάσεις αλλά και με τον συνεχή έλεγχο και εποπτεία των αναθετουσών αρχών και άλλων οργάνων από την ανεξάρτητη αρχή των δημοσίων συμβάσεων.
Η μέθοδος της Ηλεκτρονικής Τιμολόγησης
Παράλληλα η μετάβαση σε ηλεκτρονικές δημόσιες συμβάσεις από τη διακήρυξη μέχρι την πληρωμή μπορεί να συμβάλει στη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης και να διευκολύνει την αναδιάρθρωση ορισμένων τομέων της δημόσιας διοίκησης ώστε να αποτελέσει κινητήριο μοχλό της ανάπτυξης.
Ο λόγος για την Ηλεκτρονική Τιμολόγηση η οποία μπορεί να διευκολύνει την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, να βελτιώνει την αξιοπιστία, να ενθαρρύνει την καινοτομία, να μειώνει το διοικητικό βάρος με την αύξηση της διαφάνειας ως προς τις επιχειρηματικές ευκαιρίες, και με τον περιορισμό του κόστους συμμετοχής, και επιπλέον καταφέρνει οι οικονομικοί φορείς να απολαμβάνουν πλήρως τις θεμελιώδεις ελευθερίες στο πλαίσιο του ανταγωνισμού για τις δημόσιες συμβάσεις και το σημαντικότερο καλύτερη παρακολούθηση.
Βέβαια η Ηλεκτρονική Τιμολόγηση μπορεί να έχει πολλά θετικά, ας μη ξεχνάμε όμως πως βασίζεται σε μηχανήματα και πως σε κάθε περίπτωση πίσω από τα μηχανήματα βρίσκεται πάντα ο άνθρωπος. Άρα λοιπόν ένας από τους ομιλητές του Συνεδρίου, ο Giancarlo Spagnolo καταλήγει στο συμπέρασμα πως θα πρέπει εκτός από τη σημερινή τεχνολογία να επενδύσουμε και στον παράγοντα άνθρωπο.
Οι δημόσιοι φορείς πάντως που έχουν ήδη εφαρμόσει τις ηλεκτρονικές δημοπρατήσεις πληροφοριακά αναφέρουν οικονομίες από 5% έως 20% στα έξοδα των δημοπρατήσεων.
Ο υπάλληλος που έκλεψε τις εντυπώσεις
Δεν θα μπορούσαμε κλείνοντας να παραλείψουμε να αναφέρουμε πως τις εντυπώσεις στο Συνέδριο τις έκλεψε ένας από τους ερωτηθέντες, ο οποίος τόνισε πως σημασία δεν έχει αν ο υπάλληλος, ο οποίος εργάζεται ως υπάλληλος αναθέτουσας αρχής, παίρνει ικανοποιητικό μισθό ή όχι για τη δουλεία που προσφέρει αλλά η νοοτροπία η οποία έχει.
Νοοτροπία η οποία καλλιεργείται αλλά και τα κίνητρα που πρέπει να δίνονται σε όλους, τα οποία μπορεί να είναι είτε υλικά όπως η αύξηση μισθών ή επιδομάτων, είτε ηθικά στα οποία παίζει ρόλο πέρα από τα νομικά κείμενα και η ανθρώπινη πλευρά για να μπορέσει κάποιος να είναι ευχαριστημένος με τη δουλειά του.
Εν κατακλείδι, θα πρέπει να αναφερθεί πως το επόμενο Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί από τις 7 έως τις 10 Οκτωβρίου στο Ναύπλιο με τίτλο «Δημόσιες Συμβάσεις και Περιβάλλον» και θα έχει ως αντικείμενο το καθεστώς των νέων οδηγιών και το περιβάλλον. Η κάθε μια από τις θεματικές ξεχωριστά αλλά και σαν ενότητα θα αναπτυχθούν σε τρείς ολόκληρες μέρες και θα συμμετέχουν οι καλύτεροι δικαστές και ακαδημαϊκοί που έχει η Ελλάδα στον χώρο αυτό, αλλά και προσκεκλημένοι από το εξωτερικό.
