PLUS
Της Έρης Τσάκωνα
Αναλύοντας τους παράγοντες της ραγδαίας εξάπλωσης εξτρεμιστικών ισλαμιστικών οργανώσεων όπως το ISIS, ή η Μπόκο Χαράμ στη Νιγηρία, τείνουμε να εστιάζουμε στην πολιτική αστάθεια των χωρών στις οποίες δρουν ή στις χώρες που τους «σπονσοράρουν» επιδιώκοντας κάθε μία από αυτές την προώθηση των συμφερόντων τους στην ευρύτερη περιοχή. Υποβαθμίζουμε ωστόσο, το στρατηγικό πλεονέκτημα που εφαρμόζουν συνεργαζόμενες οι προαναφερθείσες φονταμενταλιστικές οργανώσεις και δεν είναι άλλο από την κατάργηση της εκπαίδευσης –δυτικού τύπου, όπως την χαρακτηρίζουν- στις περιοχές όπου θέτουν υπό τον έλεγχό τους.
Ίσως το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι η απαγωγή και η ομηρεία 200 κοριτσιών από σχολείο του Τσίμποκ της Νιγηρίας τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους. Η οργάνωση Μπόκο Χαράμ – όπου στην τοπική διάλεκτο σημαίνει «η δυτική εκπαίδευση είναι απαγορευμένη»- πουλάει τις γυναίκες ως σκλάβες και σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της οργάνωσης Human Rights Watch, τις χρησιμοποιεί ως καμικάζι αυτοκτονίας στην πρώτη γραμμή των συγκρούσεων. Παρά τις ανακοινώσεις περί συμφωνίας της κυβέρνησης της Νιγηρίας με τη Μπόκο Χαράμ για την απελευθέρωση των μαθητριών του Τσίμποκ, η οργάνωση εξακολουθεί ανακοίνωσε ότι προ πολλού τις έχει παντρέψει ενώ άλλες πουλήθηκαν ως σκλάβες.
Οι εξτρεμιστές της Μπόκο Χαράμ έλεγαν στις 200 μαθήτριες που απήγαγαν στη Νιγηρία ότι «έρχεστε στο σχολείο μόνο για πορνεία», όπως αποκάλυψε ένα από τα κορίτσια που κατάφερε να δραπετεύσει. Μπόκο Χαράμ και ISIS επενδύουν μακροπρόθεσμα στη δημιουργία μιας νέας γενιάς γυναικών, οι οποίες θα έχουν απεμπολήσει το δικαίωμά τους στη μόρφωση και δεν θα αποζητούν τη χειραφέτηση κατά τα πρότυπα της Δύσης. Η απουσία μόρφωσης και πνευματικής καλλιέργειας θα δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες για να «εμφυτεύσουν» στις γυναίκες το πρότυπο της φονταμενταλιστικής κοινωνίας του Ισλάμ, και να τις καταστήσουν κοινωνούς του εξτρεμισμού. Το δικαίωμα στη εκπαίδευση συνιστά αμάρτημα. Η βραβευθείσα με το Νόμπελ Ειρήνης, μαθήτρια Μαλάλα Γιουσαφζάι από το Πακιστάν έγινε στόχος των Ταλιμπάν επειδή ηγείτο κινήματος για το δικαίωμα των κοριτσιών στην εκπαίδευση.
Προς επίρρωση, έκθεση του ΟΗΕ που δημοσιεύθηκε το καλοκαίρι, εκφράζει ανησυχία για τη στρατολόγηση παιδιών-στρατιωτών από το ISIS και για τις ένοπλες επιθέσεις που εξαπολύει σε σχολεία. Επιπρόσθετα, «κρούει τον κώδωνα» για το μορφωτικό επίπεδο των παιδιών στη Συρία, όπου λόγω της εμφύλιας σύρραξης των τελευταίων ετών, η πρόσβαση των παιδιών στην εκπαίδευση κυμαίνεται σε χαμηλά ποσοστά. Επιπρόσθετα, όπως επισημαίνεται στην έκθεση, δεκάδες χιλιάδες παιδιά-πρόσφυγες που έχουν καταφύγει στην Τουρκία και ζουν σε πρόχειρους καταυλισμούς, ίσως δεν ολοκληρώσουν ποτέ το βασικό στάδιο σχολικής εκπαίδευσης. Η απουσία μόρφωσης θα δημιουργήσει το κατάλληλο έδαφος για τον προσηλυτισμό τους στην ισλαμική τζιχάντ. Άλλωστε, τα τελευταία χρόνια έχουν κάνει την εμφάνισή τους σπουδαστήρια, χρηματοδοτούμενα από ιδιώτες, όπου οι νέοι γαλουχούνται στα πρότυπα του ουαχαμπισμού.
Και τι μπορεί να κάνει η Δύση; Τα όπλα λύνουν μόνο το ένα μέρος του προβλήματος, δεν καταφέρουν τελειωτικό χτύπημα στη ιδεολογία τους. Όσες υποδομές των τζιχαντιστών κι αν καταστρέψουμε, εκείνοι φαίνεται πως έχουν προνοήσει να αφήσουν πίσω τους μια γενιά συνεχιστών. Ο συνδυασμός μιας μακροπρόθεσμης διεθνούς στρατιωτικής επιχείρησης κατά της ισλαμικής τζιχάντ με μια εξίσου διεθνή πρωτοβουλία για τη χρηματοδότηση της εκπαίδευσης στις χώρες αυτές, θα αποδυνάμωνε σε βάθος χρόνου την ιδεολογία του εξτρεμισμού, δημιουργώντας τα κατάλληλα «αντισώματα» στις γενιές που έρχονται.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Η ΑΞΙΑ» την 1/11/2014
