PLUS
Με ένα νέο άρθρο του στο αμερικανικό περιοδικό «In these times» ο Σλοβένος φιλόσοφος Σλάβοϊ Ζίζεκ επαναλαμβάνει με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο τη στήριξή του στον Αλέξη Τσίπρα γράφοντας πως είναι «επιτακτική ανάγκη η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα».
Δύο ημέρες πριν από τις εκλογές ο διάσημος σύγχρονος φιλόσοφος και κεντρική φιγούρα της αριστεράς στην Ευρώπη υποστηρίζει ότι «μόνο ένα σχίσμα με την Ευρωπαϊκή Ένωση που θα προκληθεί από την Ελλάδα μπορεί να σώσει αυτό που αξίζει να σωθεί από την Ευρωπαϊκή κληρονομιά: τη δημοκρατία, την εμπιστοσύνη στον λαό και την ισότιμη αλληλεγγύη».
Οι Έλληνες έχουν να διαλέξουν ανάμεσα στο κατεστημένο και την ριζοσπαστική αριστερά.
Ο Ζίζεκ που υιοθετεί τη λογική ακόμη και της κάθετης ρήξης με την ΕΕ, προκειμένου να αναγεννηθεί η Ευρώπη, τονίζει ότι «οι επικριτές της δημοκρατίας συχνά παραπονιούνται πως νομοτελειακά, οι εκλογές δεν προσφέρουν μια πραγματική επιλογή. Τις περισσότερες φορές αυτό που έχουμε να επιλέξουμε είναι μεταξύ ενός κεντροδεξιού κι ενός κεντροαριστερού κόμματος των οποίων οι διαφορές στα κυβερνητικά προγράμματα είναι δυσδιάκριτες. Την επόμενη Κυριακή, στις 25 Ιανουαρίου, δεν θα είναι αυτό το διακύβευμα -καθώς οι Ελληνες ψηφοφόροι βρίσκονται μπροστά σε μία πραγματική επιλογή: το κατεστημένο από τη μια πλευρά και τον ΣΥΡΙΖΑ, τον ριζοσπαστικό αριστερό συνασπισμό από την άλλη».
Το σύστημα προσωποποιεί τις αγορές και τις εμφανίζει να μιλούν σαν άνθρωποι
Ο Ζίζεκ συνεχίζει τον συλλογισμό του τονίζοντας πως κάτι τέτοιες στιγμές είναι που «το κατεστημένο πέφτει σε πανικό». Για αυτό τον λόγο «ζωγραφίζουν την εικόνα του κοινωνικού χάους, τη φτώχεια και τη βία αν νικήσει η λανθασμένη επιλογή. Η απλή πιθανότητα μιας νίκης του ΣΥΡΙΖΑ έχει στείλει κύματα φόβου στις παγκόσμιες αγορές και ως συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις, η ιδεολογική προσωποποίηση βρίσκεται στο απόγειό της: οι αγορές έχουν ξεκινήσει να “μιλούν” σαν να ήταν πραγματικοί άνθρωποι, εκφράζοντας την “ανησυχία” τους για αυτό που θα γίνει αν οι εκλογές αποτύχουν να αναδείξουν μια κυβέρνηση με εντολή να συνεχίσει το πρόγραμμα της αυστηρής λιτότητας».
Και όπως υποστηρίζει ο διάσημος φιλόσοφος από τον χώρο της ευρωπαϊκής αριστεράς, από την όλη καμπάνια του ευρωπαϊκού κατεστημένου ενάντια στην απειλή μιας νίκης ΣΥΡΙΖΑ αναδύεται ένα νέο ιδανικό που αποτυπώνεται καθαρότερα από τον τίτλο του Gideon Rachman στους Financial Times: «Ο πιο αδύναμος κρίκος της Ευρωζώνης είναι οι ψηφοφόροι». «Στον ιδανικό κόσμο του κατεστημένου, η Ευρώπη ξεφορτώνεται αυτό τον “αδύναμο κρίκο” και οι τεχνοκράτες αποκτούν την εξουσία επιβάλλοντας απευθείας αναγκαία οικονομικά μέτρα` αν οι εκλογές φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, τότε απλά ο ρόλος τους είναι να επιβεβαιώσουν την ομοφωνία των τεχνοκρατών» γράφει ο Ζίζεκ.
“Οι ελληνικές εκλογές είναι ο εφιάλτης του συστήματος”
«Από αυτή την προοπτική, οι ελληνικές εκλογές δεν μπορούν παρά να εμφανίζονται ως εφιάλτης» τονίζει εν συνεχεία ο Σλοβένος φιλόσοφος, προσθέτοντας πως για να αποφύγει το σύστημα αυτή την «καταστροφή», «ο προφανής τρόπος είναι να επιστρέψει στον τρόμο, να φοβίσει τους Ελληνες ψηφοφόρους μέχρι θανάτου με το μήνυμα: “Νομίζετε ότι τώρα υποφέρετε; Ακόμα δεν έχετε δει τίποτα, περιμένετε να νικήσει ο ΣΥΡΙΖΑ και τότε θα αναζητάτε την ευημερία των τελευταίων ετών!”».
«Η εναλλακτική είναι είτε ο ΣΥΡΙΖΑ να βγει έξω (ή να τον πετάξουν έξω) από το ευρωπαϊκό σχέδιο, με απρόβλεπτες συνέπειες είτε ένας «βρόμικος συμβιβασμός» με τις δύο πλευρές να μετριάζουν τις απαιτήσεις τους» επισημαίνει ο Σλάβοϊ Ζίζεκ και συμπληρώνει ότι αυτό ξυπνά νέους φόβους που αυτή τη φορά δεν θα έχουν να κάνουν με τη «παράλογη» συμπεριφορά του ΣΥΡΙΖΑ μετά τη νίκη του, αλλά αντίθετα, με το ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ θα δεχθεί έναν “λογικό” βρόμικο συμβιβασμό που θα απογοητεύσει τους ψηφοφόρους, με αποτέλεσμα η δυσαρέσκεια να συνεχιστεί».
Οσο για το πόσο μεγάλο θα είναι το πεδίο των ελιγμών στη διαπραγμάτευση στο οποίο θα μπορέσει μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να δράσει; Ο Ζίζεκ απαντά παραφράζοντας τα λόγια του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους: «Σίγουρα δεν θα πρέπει να υποτιμάται η καταστροφική δύναμη του διεθνούς κεφαλαίου, ειδικά όταν αυτή συνδυάζεται με τη δολιοφθορά της διεφθαρμένης και πελατειακής ελληνικής κρατικής γραφειοκρατίας».
«Κάτω από αυτές τις συνθήκες, μπορεί μια νέα κυβέρνηση να επιβάλλει αποτελεσματικά ριζοσπαστικές αλλαγές;» αναρωτιέται ο Σλοβένος φιλόσοφος για να απαντήσει πως «η παγίδα που κρύβεται εδώ περιγράφεται καθαρά από τον Τομά Πικετί στο βιβλίο του “Κεφάλαιο στον 21ο αιώνα”. Για τον Πικετί, ο καπιταλισμός πρέπει να γίνει αποδεκτός ως το μοναδικό παιχνίδι, οπότε η μόνη εναλλακτική λύση είναι να επιτρέψουμε στον καπιταλιστικό μηχανισμό να κάνει τη δουλειά του στη δική του σφαίρα, και η πολιτικά ισότιμη δικαιοσύνη να επιβληθεί από μία δημοκρατική δύναμη που θα ρυθμίζει το οικονομικό σύστημα και θα ενισχύει την αναδιανομή (των αγαθών)».
Ομως, με την αυστηρή έννοια του όρου, μια τέτοια λύση χαρακτηρίζεται από τον Ζίζεκ ως ουτοπική. Ο Πικετί, υποστηρίζει ο Σλοβένος, πως γνωρίζει πολύ καλά ότι το μοντέλο που προτείνει θα λειτουργούσε αποτελεσματικά μόνο αν υιοθετηθεί σε παγκόσμια κλίμακα, πέρα από τα όρια των εθνών-κρατών, διαφορετικά το κεφάλαιο θα φύγει προς κράτη με χαμηλότερους φόρους. Για να υιοθετηθούν αυτά τα μέτρα παγκοσμίως θα πρέπει να υπάρχει και μια παγκόσμια εξουσία, η οποία όμως είναι, κατά τον Ζίζεκ, «αδιανόητη» εντός των ορίων του καπιταλιστικού συστήματος και των πολιτικών μηχανισμών που αυτό εφαρμόζει.
“Στην πραγματικότητα ούτε αυτοί που είναι στην εξουσία επιθυμούν την πλήρη αποπληρωμή του χρέους”
«Και τότε τι θα γίνει με το τεράστιο χρέος;» αναρωτιέται ο Ζίζεκ ο οποίος χαρακτηρίζει την αντιμετώπιση των χρεών κρατών όπως της Ελλάδας ως «extend and pretend» που σημαίνει «παρατείνουν και υποκρίνονται». «Παρατείνουν τον χρόνο αποπληρωμή, αλλά υποκρίνονται ότι κάποια στιγμή θα αποπληρωθούν όλα τα χρέη» τονίζει και αναρωτιέται εκ νέου: «Τότε γιατί o μύθος της αποπληρωμής είναι τόσο επίμονος»; Η απάντηση έγκειται κατά τον φιλόσοφο στο γεγονός ότι «ο μύθος αυτός κάνει την παράταση του χρέους πιο αποδεκτή στους Γερμανούς ψηφοφόρους», αλλά δεν είναι μόνο αυτό. «Μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους θα μπορούσε να προκαλέσει παρόμοιες απαιτήσεις και από την Πορτογαλία, την Ιρλανδία, την Ισπανία». Κι επίσης, έγκειται στο ότι και «αυτοί που είναι στην εξουσία δεν επιθυμούν στην πραγματικότητα την πλήρη αποπληρωμή του χρέους».
Το παράδοξο του υπερεγώ στα κράτη
Και σε αυτό το σημείο, ο Σλάβοϊ Ζίζεκ αναφέρεται στο παράδοξο του υπερεγώ: «Οι δανειστές κατηγορούν τα υπερχρεωμένα κράτη πως δεν νιώθουν αρκετά ένοχα, αλλά αθώα. Η πίεση τους ταιριάζει απόλυτα σε αυτό που αποκαλούν οι ψυχαναλυτές υπερεγώ. Το παράδοξο με το υπερεγώ είναι ότι αυτό, όπως το είχε δει και ο Φρόιντ ξεκάθαρα, όσο περισσότερο υπακούμε στις απειλές, τόσο περισσότερο ένοχοι νιώθουμε».
Ο στόχος του δανεισμού είναι η μόνιμη εξάρτηση και υποταγή του χρεωμένου
«Φανταστείτε έναν μοχθηρό καθηγητή που δίνει στους μαθητές του ασκήσεις που δεν έχουν λύση και μετά, σαδιστικά να τους αποδοκιμάζει όταν τους βλέπει μέσα σε αγωνία και πανικό. Ο πραγματικός στόχος του δανεισμού χρημάτων στον ήδη χρεωμένο δεν είναι να πάρει τα λεφτά με τόκο, αλλά η αέναη συνέχιση του χρέους που διατηρεί τον οφειλέτη σε μόνιμη εξάρτηση και υποταγή» εξηγεί ο φιλόσοφος.
Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα των επιχειρημάτων του, ο Ζίζεκ προβάλλει την Αργεντινή και την αντίδραση του ΔΝΤ όταν η χώρα με τη βοήθεια της Βενεζουέλας ξεχρέωσε. «Αντί να χαρεί που πήρε πίσω τα λεφτά του, το ΔΝΤ ή καλύτερα οι κορυφαίοι εκπρόσωποί του, εξέφρασαν την ανησυχία τους ότι η Αργεντινή θα χρησιμοποιήσει αυτή τη νέα ελευθερία και την οικονομική ανεξαρτησία από τα διεθνή οικονομικά ιδρύματα για να εγκαταλείψει τις σφικτές οικονομικές πολιτικές και να πέσει σε μια απρόσεκτη σπατάλη» αναφέρει.
“Το χρέος είναι ένα όργανο ελέγχου του οφειλέτη”
«Το χρέος είναι ένα όργανο να ελέγχεις και να καθορίζεις τον οφειλέτη», λέει ο Σλοβένος φιλόσοφος, «και σαν τέτοιο αγωνίζεται για τη δική του διευρυμένη αναπαραγωγή του».
“Η διαγραφή του χρέους είναι η μόνη πραγματική λύση για την Ελλάδα”
Επομένως, «η μόνη πραγματική λύση είναι σαφής: από τη στιγμή που όλοι νιώθουν ότι η Ελλάδα δεν θα αποπληρώσει ποτέ το χρέος της, ένας θα πρέπει να βρει όλη τη δύναμη να διαγράψει το χρέος» υποστηρίζει ο Ζίζεκ και τονίζει ότι αυτό μπορεί να γίνει με ένα αρκετά ανεκτό οικονομικό κόστος,αλλά με μια δραστική πολιτική βούληση.
«Τέτοιες δράσεις είναι οι μόνη μας ελπίδα να σπάσουμε τον μοχθηρό κύκλο των ψυχρών Βρυξελλών των νεοφιλελεύθερων τεχνοκρατών με αντιμεταναστευτικά λανθασμένα πάθη. Αν δεν δράσουμε, άλλοι, από τη Χρυσή Αυγή μέχρι το UKIP (του ακροδεξιού Φάρατζ) θα το κάνουν» προειδοποιεί.
Μόνο μία “αίρεση”, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να σώσει την Ευρώπη
Και δανειζόμενος τα λόγια του T.S. Eliot από το «Notes Towards a Definition of Culture» για το ότι υπάρχουν στιγμές που η μοναδική επιλογή βρίσκεται μεταξύ της αίρεσης και της μη-πίστης, ο μόνος τρόπος να κρατήσουμε ζωντανή τη θρησκεία είναι να παριστάνουμε τον αιρετικό, καταλήγει πως «η θέση μας σήμερα αναφορικά με την Ευρώπη είναι: μόνο μία νέα “αίρεση” η οποία αντιπροσωπεύεται αυτή τη στιγμή από τον ΣΥΡΙΖΑ, ένα σχίσμα με την Ευρωπαϊκή Ένωση προκαλούμενο από την Ελλάδα, μπορεί να σώσει αυτό που αξίζει στην ευρωπαϊκή κληρονομιά: δημοκρατία, εμπιστοσύνη στον λαό, ισότιμη αλληλεγγύη».
