Εμβρυομεταφορά στο στάδιο της Βλαστοκύστης ή την 3η ημέρα μετά την ωοληψία;

Κατά τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης, τα έμβρυα ξεκινούν μία σειρά κυτταρικών διαιρέσεων. Ετσι τη δεύτερη ημέρα βρίσκονται στο στάδιο των 2 με 4 κυττάρων, τη τρίτη ημέρα μεταξύ 6 και 8 κυττάρων κ.τ.λ.

Την μέθοδο εξηγεί ο ειδικός μαιευτήρας γυναικολόγος ειδικός στην εξωσωματική γονιμοποίηση και διευθυντής του κέντρου EMBIO. κ. Θάνος Παράσχος.

Tα έμβρυα μεταφέρονται στη μήτρα της υποψήφιας μητέρας, τη δεύτερη ή τρίτη ημέρα. Παράλληλα, συνεχίζουν τις κυτταρικές διαιρέσεις με γρήγορους ρυθμούς αλλά δεν εμφυτεύονται στο ενδομήτριο παρά μόνο όταν φτάσουν στο στάδιο της βλαστοκύστης. Το στάδιο αυτό είναι το τελευταίο εξελικτικό στάδιο του προεμφυτευμένου εμβρύου, πριν την εμφύτευση του στο ενδομήτριο και τη δημιουργία της κύησης. Χαρακτηρίζεται από ένα μεγάλο αριθμό κυττάρων, αύξηση του μεγέθους του εμβρύου και τη δημιουργία μίας κοιλότητας που ονομάζεται βλαστόκοιλο. Άρα λοιπόν η τεχνική των βλαστοκύστεων διαφέρει ως προς τη κλασσική εξωσωματική μόνο κατά την ημέρα που γίνεται η εμβρυομεταφορά, που είναι η 5η ή 6η ημέρα. Μέχρι αυτό το διάστημα τα έμβρυα καλλιεργούνται και αναπτύσσονται στο εργαστήριο.

Η τεχνική της ενδομήτριας εμβρυομεταφοράς στο στάδιο των βλαστοκύστεων αποσκοπεί σε τρεις σκοπούς:

1. Την παρακολούθηση των εμβρύων στο εργαστήριο και την επιλογή των πλέον υγιών, μορφολογικά ακέραιων και περισσότερο αναπτυγμένων εξελικτικά εμβρύων για την εμβρυομεταφορά. Και λέμε υγιή και ικανά έμβρυα γιατί αφού το στάδιο της βλαστοκύστης είναι το ανώτερο εξελικτικά στάδιο του προεμφυτευμένου εμβρύου, αυτό σημαίνει ότι, μόνο τα υγιή γενετικά και δυνητικά ικανά προς εμφύτευση έμβρυα θα φτάσουν σε αυτό το στάδιο.

2. Εκτός από την δυνατότητα της επιλογής των υγιών εμβρύων για εμβρυο-μεταφορά, η παρακολούθηση των εμβρύων στο εργαστήριο μας δίνει πληροφορίες για την ίδια τη δυνητική τους ικανότητα και εάν δύνανται να φτάσουν σε αυτό το στάδιο.

3. Η εμβρυομεταφορά στο επίπεδο της βλαστοκύστης προσφέρει καλύτερο συγχρονισμό εμβρύων-ενδομητρίου. Και αυτό γιατί, αφού η εμφύτευση συμβαίνει περί την 6η-7η ημέρα του κύκλου, η εμβρυομεταφορά στο στάδιο της βλαστοκύστης μιμείται περισσότερο τη φυσική αναπαραγωγική διαδικασία.

Η τεχνική όπως ακούγεται φαίνεται να έχει πολλά πλεονεκτήματα έναντι της συνηθισμένης διαδικασίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης (2η ή 3η ημέρα εμβρυομεταφορά) υπάρχουν όμως μερικά σημεία που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής:

• Απαραίτητη προυπόθεση γιά τη προσπάθεια των βλαστοκύστεων είναι η μικρή ηλικία της ασθενούς (<38 ετών), ο σχετικά υψηλός αριθμός ωοθυλακίων που αναπτύχθηκαν κατά τη διέγερση (>10), αλλά και η καλή ποιότητα εμβρύων τη 3η ημέρα της ανάπτυξης στο εργαστήριο (>3 πολύ καλά έμβρυα στο στάδιο των 8-κυττάρων).
• Ενα μικρό ποσοστό των εμβρύων (30-40%) φτάνουν το στάδιο της βλαστοκύστης. Τα υπόλοιπα έμβρυα σταματούν την εξέλιξή τους και εκφυλίζονται.
• Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει κίνδυνος σε ένα 20-30% των περιστατικών να μην φτάσουν σε εμβρυομεταφορά λόγω αδυναμίας των εμβρύων να εξελιχθούν μέχρι αυτό το στάδιο, ειδικά εάν δεν έχουν ακολουθηθεί πολύ προσεκτικά οι παραπάνω προυποθέσεις. Προσεκτική επιλογή των περιστατικών μειώνει το ποσοστό αυτό στο 7%.

Από την άλλη όμως και αφού υπάρχουν δύο πολύ καλής ποιότητας βλαστοκύστεις γιά εμβρυομεταφορά:

• Υπάρχει αύξηση του ποσοστού κυήσεων (60-70%, ανάλογα με το κέντρο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής).
• Σημαντική αύξηση του ποσοστού εμφύτευσης ανά έμβρυο που μεταφέρεται (40-50.5%).
• Μείωση του ποσοστού πολύδυμων κυήσεων, αφού μέχρι 2 καλής ποιότητας βλαστοκύστεις συνήθως μεταφέρονται.
• Μείωση του ποσοστού παλύνδρομων κυήσεων.
• Δυνατότητα προεμφυτευτικής διάγνωσης, όπου αυτό είναι επιβεβλημένο.

Συμπληρωματικά στα παραπάνω υπάρχουν κάποια σημεία σχετικά με την ανάπτυξη της τεχνικής των βλαστοκύστεων που βρίσκονται υπό αμφισβήτηση μεταξύ των ερευνητών όπως γιά παράδειγμα

α) η παρατεταμένη καλλιέργεια των εμβρύων στο εργαστήριο,
β) η σύνθεση των καλλιεργητικών υλικών που χρησιμοποιούνται, αλλά και ζητήματα όπως αν πραγματικά αυξάνονται τα ποσοστά με αυτή τη τεχνική ή αν το γενικό ποσοστό (over all) είναι τελικά συγκρίσιμο με αυτό της κλασσικής εξωσωματικής.

Γίνεται λοιπόν σαφές ότι το στάδιο της εμβρυομεταφοράς (ημέρα 2η, 3η ή 5η-6η) όπως και όλα τα άλλα στάδια της εξωσωματικής γονιμοποίησης (ορμονική διέγερση, τρόπος γονιμοποίησης κ.ά.) θα πρέπει να εξατομικεύονται και να αποφασίζονται με βάση τον κώδικα της ηθικής δεοντολογίας στην υπηρεσία του υπογόνιμου ζευγαριού.