PLUS
Στην υιοθέτηση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την «θέσπιση πλαισίου για την ανάκαμψη και την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων» προχωρά σήμερα η κυβέρνηση στο πλαίσιο των προαπαιτουμένων για το νέο Μνημόνιο.
Η οδηγία περιλαμβάνει το αποκαλούμενο bail in, δηλαδή, τη συμμετοχή στο κόστος της εξυγίανσης των προβληματικών τραπεζών όλων όσοι έχουν χρηματοδοτήσει μια τράπεζα δηλαδή οι μέτοχοι, οι ομολογιούχοι ακόμα και οι καταθέτες (για τις ανασφάλιστες καταθέσεις). Οπως σημειώνουν τραπεζικές πηγές, η οδηγία θεσμοθετεί μεν το bail in, ωστόσο ταυτόχρονα ισχυροποιεί το δίχτυ ασφαλείας για τις «ασφαλισμένες» καταθέσεις (έως 100.000 ανά δικαιούχο, ανά τράπεζα).
Με την εν λόγω Οδηγία γνωστή ως BRRD διαμορφώνεται, για πρώτη φορά, ένα ενιαίο ευρωπαϊκό πλαίσιο για την εξυγίανση τραπεζών, καθώς και επενδυτικών επιχειρήσεων. Σημειώνεται ότι η οδηγία αφορά το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης και όχι μόνον την Ευρωζώνη, ενώ κανονικά θα έπρεπε να έχει ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία ήδη (η σχετική προθεσμία έληγε στις 31 Δεκεμβρίου 2014). Η πλειονότητα των διατάξεων της οδηγίας πρέπει να εφαρμόζεται από τα κράτη-μέλη από την αρχή της φετινής χρονιάς, ενώ καταληκτική ημερομηνία έναρξης εφαρμογής των διατάξεων για την αναδιάρθρωση παθητικού είναι η 1η Ιανουαρίου 2016.
Η οδηγία περιλαμβάνει δύο βασικά εργαλεία για την εξυγίανση προβληματικών τραπεζών: α) τη μεταφορά υγιών περιουσιακών στοιχείων σε άλλο πιστωτικό ίδρυμα, όπως έγινε με την Αγροτική Τράπεζα, και την εκκαθάριση των προβληματικών στοιχείων και β) τη δημιουργία μιας νέας μεταβατικής τράπεζας, όπως έγινε στην περίπτωση του Νέου Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, με την εκκαθάριση των προβληματικών στοιχείων του ισολογισμού. Τα εργαλεία αυτά ήδη υπήρχαν στην ελληνική νομοθεσία.
Παράλληλα, η νέα οδηγία προβλέπει ότι για να κριθεί ως βιώσιμη μια τράπεζα θα πρέπει το 8% των κεφαλαιακών αναγκών να καλυφθεί (bail in) από το παθητικό (δηλαδή, τις υποχρεώσεις της τράπεζας), κατά προτεραιότητα από τους μετόχους, τους κατόχους ομολόγων μειωμένης εξασφάλισης, και, αν αυτό δεν επαρκεί, θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι κάτοχοι κύριων ομολόγων, καθώς και οι καταθέτες που δεν καλύπτονται από την εγγύηση των 100.000 ευρώ. Η οδηγία εισάγει το bail in, αλλά ταυτόχρονα ισχυροποιεί το πλαίσιο προστασίας για τις «εγγυημένες καταθέσεις», δηλαδή καλύπτει καταθέσεις μέχρι 100.000 ευρώ ανά συνδικαιούχο καταθέτη – ανά πιστωτικό ίδρυμα, που καλύπτει τη συντριπτική πλειοψηφία των νοικοκυριών. Αν μια τράπεζα δεν κρίνεται βιώσιμη, δεν μπορεί να λάβει κρατική βοήθεια.
Ο νέος νόμος θα περιγράφει τις προϋποθέσεις για τη συμμετοχή του Δημοσίου στην ανακεφαλαιοποίηση. Ο νόμος διασφαλίζει ότι η διοίκηση και η διαχείριση της τράπεζας στην οποία θα μετέχει το Δημόσιο μετά την ανακεφαλαιοποίηση θα ασκείται με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και ότι η συμμετοχή του Δημοσίου μεταφέρεται στον ιδιωτικό τομέα αμέσως μόλις το επιτρέψουν οι εμπορικές και οι χρηματοπιστωτικές συνθήκες.
Τελικός στόχος των ευρωπαϊκών αρχών είναι η μετάβαση στον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό από την 1η Ιανουαρίου 2016, η απόφαση για την εξυγίανση τραπεζών που εποπτεύονται από την ΕΚΤ -στην Ελλάδα οι τέσσερις συστημικές- θα μεταφερθεί από την ΤτΕ στο Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης που θα βρίσκεται στις Βρυξέλλες.
