Η «μεγάλη» Τρίτη 11 Αυγούστου που θα κρίνει αν θα καταλήξουμε σε οριστική συμφωνία ή χρηματοδότηση-γέφυρα

Η Τρίτη 11 Αυγούστου είναι η κρισιμότερη ημέρα ώστε να φανεί αν η Αθήνα θα προλάβει να ολοκληρώσει με επιτυχία τις διαπραγματεύσεις επί του νέου Μνημονίου ή θα χρειαστεί νέα χρηματοδότηση-«γέφυρα» προκειμένου να αποπληρώσει το ομόλογο των 3,4 δισ. ευρώ προς την ΕΚΤ που λήγει στις 20 Αυγούστου.

Παρά την υπαρκτή επιθυμία της κυβέρνησης να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις, σειρά κρίσιμων ζητημάτων παρέμενε ανοιχτή ως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές.

Ωστόσο το χρονοδιάγραμμα είναι πολύ σφικτό και αν οι προθεσμίες παραβιαστούν η εκταμίευση της πρώτης δόσης του νέου προγράμματος δεν θα είναι εφικτή.

Επιπλέον, παρασκηνιακά αλλά όχι μόνο (όπως προκύπτει από τις παρεμβάσεις τουΒόλφγκανγκ Σόιμπλε), το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών μοιάζει να προτιμά χρηματοδότηση-«γέφυρα» και όχι μια βιαστική συμφωνία χωρίς ασφαλιστικές δικλίδες.

Υψηλόβαθμη κοινοτική πηγή με την οποία συνομίλησε «Το Βήμα» το πρωί της Παρασκευής σημείωνε ότι «αν υπάρχει πλήρης συμφωνία μεταξύ των θεσμών και των ελληνικών Αρχών ως την προσεχή Τρίτη 11 Αυγούστου, με ένα πλήρως ολοκληρωμένο κείμενο, τότε αυτό θα μπορούσε να περάσει από όλα τα κοινοβούλια των κρατών-μελών όπου αυτό είναι απαραίτητο. Αυτό προφανώς απαιτεί» προσέθετε «ένα σετ προαπαιτούμενων δράσεων που πρέπει να νομοθετηθούν εγκαίρως ώστε να ετοιμαστεί και μια έκθεση εφαρμογής επί των δράσεων αυτών, η οποία στη συνέχεια πρέπει να τεθεί υπ’ όψιν του Eurogroup».Ο ίδιος αξιωματούχος δεν απέκλεισε την ανάγκη χρηματοδότησης-«γέφυρας», έστω και για μικρό χρονικό διάστημα – «για να είμαστε ασφαλείς», όπως διευκρίνισε.

Αν στις 11 Αυγούστου το κείμενο της συμφωνίας είναι έτοιμο και στις 13 Αυγούστου η ελληνική Βουλή την ψηφίσει μαζί με κάποια προαπαιτούμενα, τότε μέσα στο τριήμερο 15-18 Αυγούστου θα μπορούσε να ακολουθήσει η έγκριση από το Eurogroup και τα υπόλοιπα εθνικά κοινοβούλια (το φινλανδικό Κοινοβούλιο πρέπει να ψηφίσει στις 14/8).Στις 19 Αυγούστου το Διοικητικό Συμβούλιο του ESM θα οριστικοποιήσει την αποδοχή και μία ημέρα αργότερα θα εκταμιευθεί η πρώτη δόση, οπότε η Ελλάδα δεν θα χρεοκοπήσει έναντι της ΕΚΤ.

Σε διαφορετική περίπτωση, θα πρέπει να αποφασιστεί χρηματοδότηση-«γέφυρα» στις 18 Αυγούστου, που λογικά θα απαιτήσει προαπαιτούμενα. Στο σημείο αυτό οι απόψεις διϊστανται μεταξύ αυτών που δεν θέλουν να… φορτώσουν το κάρο με prior actions και εκείνων που εκτιμούν ότι αν αυτό γίνει εμπροσθοβαρώς θα έχει μεγαλύτερη στήριξη από την αντιπολίτευση.

Ξεκάθαρο είναι πάντως ότι ο δρόμος είναι δύσβατος. «Δεν αρκεί μόνο η επιθυμία. Υπάρχουν σοβαρά οργανωτικά ελλείμματα, ανεπαρκής προετοιμασία σε πολλά ζητήματα, ενώ αρκετές φορές η ελληνική πλευρά κωλυσιεργεί ηθελημένα» επισημαίνει πηγή του «κουαρτέτου» (Κομισιόν, ESM, ΕΚΤ, ΔΝΤ). Και τα θέματα στο τραπέζι είναι δύσκολα.

Κορυφαίο εξ αυτών είναι το ζήτημα των συντάξεων, όπου υπάρχει σύμπνοια στους κόλπους των θεσμών για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν, αλλά το χρονοδιάγραμμα δεν έχει ακόμη συμφωνηθεί με την ελληνική πλευρά. Θα απαιτηθεί η εξειδίκευση ορισμένων εκ των προαπαιτουμένων που ψηφίστηκαν στις 15 Ιουλίου, ίσως επίσης να πάρει η κυβέρνηση πίσω ορισμένα από τα μονομερή μέτρα που ελήφθησαν το τελευταίο εξάμηνο.

Πρέπει επίσης να βρεθεί η χρυσή τομή σε θέματα όπως ο ρυθμός ανάπτυξης αλλά και δημοσιονομικής προσαρμογής, όπου το μόνο σταθερό σημείο είναι το πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% το 2018. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, ίσως να υπάρξει συμφωνία σε μηδενικό ΑΕΠ το 2015 και πλεόνασμα 1% το 2016.

Επιπλέον, ιδιαίτερα περίπλοκο είναι το θέμα του νέου Ταμείου Αποκρατικοποιήσεων, όπου χρειάζεται να δοθούν απαντήσεις σε μία σειρά νομικά και άλλα ερωτήματα, όπως π.χ. η ανεξαρτησία του Ταμείου, τα περιουσιακά στοιχεία με τα οποία θα προικοδοτηθεί κ.ά. Δεν πρέπει τέλος να λησμονείται η ανάγκη ταχείας επίλυσης του θέματος της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και του «καυτού φακέλου» των κόκκινων δανείων.

Είναι σαφές ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εμφανίζεται περισσότερο επισπεύδουσα για μια συμφωνία. Αυτό προκύπτει τόσο από τις δημόσιες τοποθετήσεις όσο και από τις ιδιωτικές συζητήσεις με στελέχη των θεσμών. Η Κομισιόν θέλει να υπάρξει συμφωνία επί του νέου Μνημονίου και όλα να πάνε ομαλά ως τις 20 Αυγούστου, ώστε, πρώτον, να μην υποχρεωθεί ξανά να χρησιμοποιήσει το αποθεματικό του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSM) που απαιτεί έγκριση σε επίπεδο «28» και, δεύτερον, να αποφευχθούν περαιτέρω εμπλοκές με τη φορτισμένη εσωκομματική κατάσταση στον ΣΥΡΙΖΑ.

Αυτό σημαίνει ότι η Επιτροπή θα ήταν διατεθειμένη, σκεπτόμενη πολιτικά, να επιτρέψει να περάσουν αργότερα ορισμένα δύσκολα μέτρα που προκαλούν πρόβλημα στον Αλέξη Τσίπρα, αλλά ακόμη και σε κόμματα της αντιπολίτευσης που σκοπεύουν να υπερψηφίσουν μια συμφωνία. Ωστόσο δεν μπορεί να αγνοήσει πλήρως τις δυσκολίες. Για τον λόγο αυτόν υιοθετήθηκε την εβδομάδα που πέρασε η αλλαγή στον κανονισμό του EFSM ώστε να διασφαλίζεται η κάλυψη των κρατών-μελών που δεν είναι μέλη της ευρωζώνης με την παροχή ενεχύρων (collaterals) για τη χρήση των κονδυλίων του Μηχανισμού. Ωστόσο παραμένει άγνωστο ποια ενέχυρα θα χρησιμοποιηθούν σε περίπτωση νέας χρηματοδοτικής γέφυρας.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ρόλος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Προς το παρόν μοιάζει να βρίσκεται στο πίσω κάθισμα και παρά τα όσα έχουν γραφτεί στον Τύπο η νέα επικεφαλής της αποστολής του, η Ρουμάνα Ντέλια Βελκουλέσκου, κινείται πολύ προσεκτικά. Το Ταμείο θα μπει δυνατά στο παιχνίδι μετά την πρώτη αξιολόγηση (πιθανότατα τον Οκτώβριο). Τότε αναμένεται να τεθεί στο τραπέζι, άγνωστο ακόμη υπό ποία μορφή, το θέμα της αναδιάρθρωσης του χρέους και θα φανεί με πόσα χρήματα θα συμμετάσχει το Ταμείο στο νέο πρόγραμμα.