Μετά το φιάσκο τώρα παίρνονται μέτρα προστασίας της Αμφίπολης

Με τη συμπλήρωση ενός έτους από την έναρξη της συστηματικής δημοσιοποίησης των ανασκαφικών εργασιών στο λόφο Καστά της Αμφίπολης, το Υπουργείο Πολιτισμού αντιμετωπίζει με ευθύνη τη διατήρηση, προστασία και ανάδειξη του σημαντικού αυτού μνημείου συντονίζοντας τις Υπηρεσίες του προς την κατεύθυνση αυτή.
Η ανασκαφή τύμβων, λόγω των τεχνικών ζητημάτων που ανακύπτουν από τη φύση της κατασκευής τους, ακολουθεί συγκεκριμένη μεθοδολογία γνωστή στη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Στην περίπτωση του ταφικού μνημείου στο λόφο Καστά της Αμφίπολης επιβλήθηκαν πρακτικές ταχείας αποκάλυψης χάριν της ειδησεογραφικής κάλυψης της ανασκαφικής διαδικασίας σε συμπιεσμένο τηλεοπτικό χρόνο. Η αποχωμάτωση του λόφου-τύμβου και η εκτεταμένη χρήση εκσκαφικών μηχανημάτων έχει αποδυναμώσει την αντιστήριξη του ταφικού μνημείου και έχει διαταράξει τα πρανή. Η υποστύλωση που τοποθετήθηκε κατά τη διάρκεια των ανασκαφικών εργασιών λειτούργησε μεν ικανοποιητικά, αλλά αποτελεί προσωρινό μέτρο.
Το έργο που απαιτείται για την προστασία του μνημείου και για την αποκατάσταση και την ανάδειξή του είναι τεράστιο, απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα και υψηλό προϋπολογισμό. Η ανασκαφή, η μελέτη και η αποκατάσταση του μνημείου, ως διαδικασίες υψηλής εξειδίκευσης με ιδιαίτερες απαιτήσεις, πρέπει να μένουν μακριά από επικοινωνιακές υπερβολές και να τίθενται σε διεπιστημονική βάση σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία και την επιστημονική δεοντολογία.
Το Υπουργείο έχει θέσει σε προτεραιότητα τη λήψη άμεσων μέτρων προστασίας του μνημείου, με κύριο αντικείμενο τη συγκράτηση των μαλακών γαιών και την αποστράγγιση του λόφου-τύμβου. Όπως ήταν επιβεβλημένο, σε πρώτη φάση βαρύτητα δόθηκε στη συμπλήρωση της αρχαιολογικής τεκμηρίωσης, με την ολοκλήρωση των αναλυτικών αποτυπώσεων του μνημείου.
Κατά το παρελθόν δεν είχε υπάρξει πρόνοια να συμπεριληφθούν στο Επιχειρησιακό Σχέδιο του Υπουργείου οι δράσεις που αφορούν στις απαραίτητες μελέτες και επείγουσες εργασίες, ενώ παράλληλα είχε ξεκινήσει η εκπόνηση ορισμένων μελετών χωρίς να έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση τους. Με συντονισμένες ενέργειες υπό τη Γενική Διεύθυνση Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων και αλλεπάλληλες αυτοψίες καταγράφηκαν τα προβλήματα, συντάχθηκαν οι τεχνικές προδιαγραφές για την εξασφάλιση του μνημείου, ανατέθηκε και είναι προς ανάθεση η εκπόνηση των σχετικών μελετών (εξασφάλιση πρανών, διευθέτηση απορροής ομβρίων, επικαιροποίηση της στερεωτικής διάταξης υποστηλωμάτων στο εσωτερικό του ταφικού μνημείου και εξασφάλιση της ευστάθειάς του), και προχώρησε η διαδικασία τοποθέτησης δικτύου ενόργανης παρακολούθησης των μικρομετακινήσεων.
Επίσης βαίνει προς ολοκλήρωση από τις Υπηρεσίες του Υπουργείου, η εκπόνηση μελετών συντήρησης και προστασίας των δομικών λίθων, των επιχρισμάτων, των γραπτών επιφανειών και των δαπέδων, στο πλαίσιο των οποίων, μεταξύ άλλων, πραγματοποιήθηκε ενόργανη αναγνώριση των χρωστικών με τη χρήση φορητού XRF και πολυφασματικής κάμερας, έγινε η απαραίτητη λήψη δειγμάτων του αρχαίου υλικού, παρήχθησαν δοκίμια θυσιαζόμενων κονιαμάτων στερέωσης των δομικών λίθων. Όλες οι αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου έχουν θέσει σε απόλυτη προτεραιότητα το θέμα της Αμφίπολης.
Προκειμένου το δύσκολο και πολυσύνθετο έργο στερέωσης και αποκατάστασης του μνημείου της Αμφίπολης να προχωρήσει σύμφωνα με την επιστημονική δεοντολογία και με την ορθή διοικητική διαδικασία, όπως προβλέπει το νομικό πλαίσιο, από τις αρχές Σεπτεμβρίου θα εξετάζεται από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο κάθε ολοκληρωμένη μελέτη και ταυτόχρονα θα ξεκινά η υλοποίηση των αντίστοιχων έργων. Η εξαιρετική συνεργασία με τον Δήμαρχο Αμφίπολης –ο οποίος θα συνδράμει καίρια στην υλοποίηση των επειγουσών εργασιών, διαθέτοντας τα απαραίτητα μηχανήματα και εργατικό δυναμικό– δίδει μεγάλες ελπίδες για την καθοριστική αντιμετώπιση τυχόν απρόβλεπτων δυσκολιών. Στο πλευρό του Υπουργείου βρίσκεται και ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας με τις Υπηρεσίες του.
Mετά σειρά συσκέψεων στην Κεντρική Υπηρεσία, υπό τον γενικό συντονισμό της Αν. Γενικής Γραμματέως, προς το παρόν έχει εγκριθεί και βρίσκεται στην Τράπεζα της Ελλάδος συνολικό ποσόν 200.000 ευρώ για επείγουσες μελέτες και έργα. Το ποσόν έχει αρχίσει να εκταμιεύεται σταδιακά, μετά την άρση της αδυναμίας πληρωμών κατά το αμέσως προηγούμενο διάστημα.
Η παράθεση όλων των ανωτέρω δείχνει την έκταση και την ένταση των προβλημάτων που διαπιστώνονται στο μνημείο και τη σοβαρότητα με την οποία προσεγγίζει το Υπουργείο δια των Υπηρεσιών του την αντιμετώπισή του. Μέλημα του Υπουργείου είναι η ολοκληρωμένη προστασία του μνημείου σε μόνιμη βάση και όχι η εφήμερη αντιμετώπισή του.