PLUS
Ρήγμα στις σχέσεις Τουρκίας-ΉΠΑ προκάλεσε το ανεπιτυχή πραξικόπημα που σημειώθηκε την Παρασκευή το βράδυ με τις σχέσεις των δυο χωρών να κρέμονται σε μια κλωστή.
Μάλιστα, ο υπουργός Εργασίας της Τουρκίας, έριξε λάδι στη φωτιά, κατηγορώντας τις ΗΠΑ ότι κρύβονται πίσω από την απόπειρα πραξικοπήματος, με την Ουάσιγκτον να προειδοποιεί ότι τέτοιες δηλώσεις βλάπτουν τις σχέσεις των δύο χωρών.
Παράλληλα, ο Ταγίπ Ερντογάν κάλεσε δημόσια τις ΗΠΑ να εκδώσουν τον Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο ο πρόεδρος της Τουρκίας κατηγορεί ως υποκινητή του πραξικοπήματος. Την ίδια ώρα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έβγαλε νέα ταξιδιωτική οδηγία για την Τουρκία, ενώ η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αεροπορίας απαγόρευσε τις απευθείας πτήσεις ανάμεσα στις δύο χώρες.
Από την μεριά του ο Μπαράκ Ομπάμα κάλεσε όλες τις πλευρές της κρίσης να αποφύγουν την αποσταθεροποίηση της Τουρκίας και να ακολουθήσουν το γράμμα του νόμου μετά από την απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης.
Ο 75χρονος Γκιουλέν ζει εξόριστος στις ΗΠΑ από το 1999, αλλά ο ισλαμοσυντηρητικός Πρόεδρος βλέπει το χέρι του πίσω από τη συντομη απόπειρα πραξικοπήματος που στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 256 ανθρώπους.
“Εδώ απευθύνω έκκληση στην Αμερική, απευθύνω έκκληση στον Πρόεδρο (των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα). Κύριε Πρόεδρε, σας λέω, διώξτε ή παραδώστε μας αυτό το πρόσωπο”, τόνισε ο Ερντογάν σε ομιλία που εκφώνησε χθες το βράδυ ενώπιον χιλιάδων ενθουσιασμένων οπαδών του στην Κωνσταντινουπολη, χωρίς πάντως να προφέρει το όνομα του Γκιουλέν.
Αυτός ο τελευταίος αρνήθηκε στους New York Times οποιαδήποτε ανάμιξη στα γεγονότα που έλαβαν χώρα το βράδυ της Παρασκευής και υπονόησε μάλιστα πως ο Τούρκος Πρόεδρος μπορεί να έχει ενορχηστρώσει ο ίδιος την απόπειρα πραξικοπήματος.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι διαβεβαίωσε πως η Ουάσινγκτον θα βοηθήσει την Άγκυρα να ερευνήσει το πραξικόπημα που αποτράπηκε και κάλεσε την τουρκική κυβέρνηση να παράσχει αποδείξεις εναντίον του Γκιουλέν πριν εξεταστεί ενδεχόμενη έκδοσή του.
“Μήνυμα αλληλεγγύης”
Χθες το βράδυ στην Κωνσταντινούπολη κυριαρχούσε κατ’ αρχάς ο ενθουσιασμός. Οι οπαδοί του Ερντογάν βγήκαν μαζικά στους δρόμους για να εκδηλώσουν την υποστήριξή τους στο πρόσωπό του. “Η συγκέντρωση αυτή είναι ένα μήνυμα αλληλεγγύης που στέλνουμε σ’ ολόκληρο τον κόσμο”, εξήγησε ο 29χρονος Μπεσίρ Ντεμιροζούρ.
Όμως ο απολογισμός του αποτυχημένου πραξικοπήματος είναι πολύ βαρύς: 161 νεκροί και 1.440 τραυματίες μεταξύ των κυβερνητικών δυνάμεων και των αμάχων, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό Μπιναλί Γιλντιρίμ. Σύμφωνα με τον αρχηγό του στρατού, σκοτώθηκαν επίσης 104 πραξικοπηματίες.
Σε μια ένδειξη ότι η κατάσταση απέχει ακόμη πολύ από την επιστροφή στην ομαλότητα, το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών συμβούλευσε τους Αμερικανούς να μην επισκέπτονται την Τουρκία.
Σε στρατιωτικό επίπεδο, οι προσβάσεις στη βάση του Ιντσιρλίκ έχουν κλείσει, ανακοίνωσαν οι ΗΠΑ, οι οποίες ανέστειλαν ως εκ τούτου τις αεροπορικές επιχειρήσεις τους εναντίον της τζιχαντιστικής οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος στη Συρία.
Συνολικά 2.839 στρατιωτικοί έχουν συλληφθεί σε σχέση με το αποτυχημένο πραξικόπημα, ανακοίνωσε ο Τούρκος πρωθυπουργός, σύμφωνα με τον οποίο “σ’ αυτούς τους δειλούς θα επιβληθεί η ποινή που τους αξίζει”.
Ζητώντας να αποφευχθεί κάθε “συλλογική τιμωρία”, ο Καναδός υπουργός Εξωτερικών Στεφάν Ντιόν κάλεσε τον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου να διευθετήσει την κατάσταση μετά την αποτυχία του πραξικοπήματος σύμφωνα με τις “θεμελιώδεις αρχές της δημοκρατίας”.
Διότι μετά την αποτυχία του πραξικοπήματος, υποστηρικτές του καθεστώτος λιντσάρισαν στασιαστές στρατιώτες σε γέφυρα της Κωνσταντινούπολης, σύμφωνα με φωτογράφο του Γαλλικού Πρακτορείου που ήταν αυτόπτης μάρτυρας. Είδε το πλήθος να λιντσάρει μέχρι θανάτου μπροστά στα μάτια του έναν από τους στρατιωτικούς, ενώ δεν γνωρίζει τι απέγινε ένας άλλος που είχε ξυλοκοπηθεί άγρια.
“Κύριοι των δρόμων”
Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της Παρασκευής, ανακοινωθέν των “τουρκικών ενόπλων δυνάμεων” επέβαλλε την κήρυξη στρατιωτικού νόμου και την απαγόρευση της κυκλοφορίας σε όλη την Τουρκία.
Οι πραξικοπηματίες εξήγησαν ότι “καταλαμβάνουν πλήρως την εξουσία” επειδή υπάρχει ανάγκη “να αποκατασταθούν η συνταγματική τάξη, η δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι ελευθερίες και να επικρατήσει ο ανώτατος νόμος της χώρας”.
Οι μάχες, με την υποστήριξη καταδιωκτικών αεροπλάνων και αρμάτων μάχης, προκάλεσαν στην Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη σκηνές βίας πρωτοφανείς εδώ και δεκαετίες. Στην πρωτεύουσα βομβαρδίσθηκε το κοινοβούλιο ενώ αεροπλάνο έριξε νωρίς το πρωί του Σαββάτου μια βόμβα κοντά στο προεδρικό μέγαρο, πέριξ του οποίου καταδιωκτικά F-16 επιτέθηκαν σε άρματα μάχης των ανταρτών, σύμφωνα με την προεδρία. Ο Ερντογάν δήλωσε πως το ξενοδοχείο στο οποίο έκανε τις διακοπές του βομβαρδίσθηκε μετά την αναχώρησή του.
Ο Ερντογάν κάλεσε αμέσως τον πληθυσμό να αντιταχθεί στο πραξικόπημα, με απ’ ευθείας τηλεοπτική παρέμβασή του.
Πολύ γρήγορα άρχισαν να φθάνουν οι διεθνείς καταδίκες. Ο Μπαράκ Ομπάμα ζήτησε να υποστηριχθεί η “δημοκρατικά εκλεγμένη” τουρκική κυβέρνηση και το ίδιο έκανε η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι δηλώσεις υποστήριξης του Τούρκου Προέδρου πολλαπλασιάσθηκαν στη Μέση Ανατολή. Η Ρωσία επέμεινε στους “κινδύνους για την περιφερειακή και διεθνή σταθερότητα” οι οποίοι αυξάνονταν μ’ αυτή την απόπειρα πραξικοπήματος.
