Πάσχα 2019: Ήθη και έθιμα σε όλη την Ελλάδα

Τα ήθη και τα έθιμα που αναβιώνουν την Μεγάλη Εβδομάδα, προσδίδουν ένα ιδιαίτερο «χρώμα» στην εορταστική αυτή περίοδο.

Αράχωβα

Ανήμερα του Πάσχα, ντόπιοι ντυμένοι με παραδοσιακές στολές, περιφέρουν την εικόνα του Άγιου Γεωργίου, ενώ την επόμενη ημέρα πραγματοποιείται ο αγώνας των γερόντων.

Άνδρες μεγάλης ηλικίας, ξεκινούν έναν αγώνα σε ανηφορικό δρόμο, από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, έως τον λόφο. Πίσω τους ακολουθούν χορευτικά συγκροτήματα που τους συνοδεύουν, ενώ ακολουθούν και άλλες δοκιμασίες και αγωνίσματα που ονομάζονται «κλέφτικα», όπως το σήκωμα της πέτρας.

Σοφικό Κορινθίας

Κάθε χρόνο αναβιώνει ο χορός των Γεμ. Το συγκεκριμένο έθιμο λαμβάνει χώρα τη Δευτέρα και την Τρίτη του Πάσχα. Όλοι οι κάτοικοι του Σοφικού συγκεντρώνονται στην πλατεία που βρίσκεται στο ναό της Ευαγγελιστρίας τραγουδούν και χορεύουν. Οι στίχοι των τραγουδιών αναφέρονται στην ξενιτιά, τον έρωτα και την ελευθερία.Το πιο δημοφιλές τραγούδι που λέγεται είναι: «Ο μαγεμένος στα ξένα ή Εσείς πουλιά του κάμπου».

Ασίνη Αργολίδας

Ένα έθιμο που σώζεται ακόμη μέχρι σήμερα είναι το κάψιμο του Ιούδα, ανήμερα του Πάσχα. Τη Μεγάλη Παρασκευή ή το Μεγάλο Σάββατο μια ομάδα από νέους της Ασίνης μαζεύονται και κατασκευάζουν ένα αχυρένιο ομοίωμα του Ιούδα Ισκαριώτη. Μόλις το φτιάξουν το βάζουν επάνω σ’ ένα καρότσι και το γυρίζουν σ’ όλο το χωριό. Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα μετά τη θεία λειτουργία της Αγάπης, καίνε τον Ιούδα.

Λακωνία

Στην Αλευρού της Λακωνίας μετά την Αποκαθήλωση οι γυναίκες στολίζουν τον Επιτάφιο με ανοιξιάτικα άνθη και τοποθετούν από κάτω ένα πανέρι με φρούτα.

Όταν ολοκληρωθεί η περιφορά του Επιταφίου και επιστρέψει στην εκκλησία μοιράζονται σε όλους μικρά κομμάτια από τα φρούτα. Την επόμενη μέρα τα άνθη του Επιταφίου τοποθετούνται σε ένα πανέρικαι μοιράζονται στις γυναίκες του χωριού, οι οποίες τα κρατούν στο εικονοστάσι ως φυλαχτό.

Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου τελείται η Ακολουθία της Πρώτης Ανάστασης και στις 12:00 το μεσημέρι αρχίζουν να χτυπούν χαρμόσυνα οι καμπάνες. Τότε στο χωριό πραγματοποιείται το έθιμο των τουφεκιών. Νέοι από την Αλευρού και από τα γειτονικά χωριά στέκονται στην πλατεία, πίσω από το ιερό της εκκλησίας και ρίχνουν με τα τουφέκια τους.

Λεωνίδιο

Το βράδυ της Ανάστασης ο ουρανός γίνεται πολύχρωμος και φωτίζεται από το Άγιο Φως που δίνει ώθηση στα πασχαλινά αερόστατα, τα οποία με περισσή φροντίδα έχουν ετοιμαστεί από τους νέους της κωμόπολης. Στο Λεωνίδιο, η νύκτα της Αναστάσεως είναι η νύκτα των αεροστάτων.

Καλαμάτα

Ένα από τα έθιμα που συντελεί στον εορτασμό του Πάσχα με ιδιαίτερο, εντυπωσιακό τρόπο και διεξάγεται με την υποστήριξη του δήμου Καλαμάτας, είναι η ρίψη σαϊτών και ο σαϊτοπόλεμος, με φλόγα και βροντή. Την τέχνη τους την δείχνουν οι σαϊτολόγοι στο σαϊτοπόλεμο το βράδυ της Κυριακής του Πάσχα. Λάμψεις και ήχοι, φωτιές και η χαρακτηριστική οσμή της σαΐτας που καίγεται, οι στροβιλιζόμενοι σαΐτολόγοι, όλα θα συνηγορήσουν υπέρ του χαρακτηρισμού «το ζεϊμπέκικο της φωτιάς». Πρόκειται για ένα λαοφιλές ξεχωριστό τοπικό έθιμο, μοναδικό κι εντυπωσιακό που έρχεται από παλιά κι έχει μέλλον.

Τυρός Κυνουρίας

Επιτάφιος με ψαροκάϊκα και κάψιμο του Ιούδα στη θάλασσα. Τη Μεγάλη Παρασκευή πραγματοποιείται η περιφορά των δύο Επιτάφιων στην παραλιακή οδό με την συνοδεία των ψαροκάϊκων, ενώ από στεριάς χιλιάδες κόσμου ακολουθούν με ευλάβεια τους δύο Επιτάφιους.

Σερρές

Την Μεγάλη Παρασκευή, κατά την περιφορά του Επιταφίου αναβιώνει στη συνοικία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, το έθιμο «Αδώνια».

Σύμφωνα με το τελετουργικό του εθίμου, όταν ο Επιτάφιος πλησιάζει, κάθε νοικοκυρά τοποθετεί στο κατώφλι του σπιτιού της ένα τραπεζάκι, πάνω στο οποίο έχει τοποθετήσει θυμίαμα και την εικόνα του Εσταυρωμένου, πλαισιωμένη από πασχαλιές και άλλα άνθη.

Για το πασχαλινό τραπέζι ετοιμάζεται ένα πιάτο με κριθάρι ή φακή, έθιμο που παραπέμπει στους «Αδώνιδος Κήπους».

Οι «Αδώνιδος Κήποι» σύμφωνα με τη λαογραφική μας παράδοση, συμβολίζουν τη νιότη που χάνεται γρήγορα και άδικα, όπως και ο Άδωνις που πέθανε από δάγκωμα κάπρου.

Στην αρχαιότητα, κατά την πρώτη μέρα του εθίμου γινόταν η αναπαράσταση της κηδείας του και τη δεύτερη μέρα η γιορτή για την ανάστασή του. Σήμερα, οι νοικοκυρές τοποθετούν τα όσπρια και το κριθάρι για να έχουν ευημερία, πλούσιες σοδειές και γεμάτο οικογενειακό τραπέζι.

Καβάλα

Την τρίτη μέρα του Πάσχα, στην τοπική κοινότητα Ελευθερών Καβάλας αναβιώνουν τα παραδοσιακά «Μαζίδια». Οι πιστοί μεταφέρουν εν πομπή τα εικονίσματα από τη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ταξιάρχη, στα «Μαζίδια» όπου βρίσκεται το γραφικό εξωκλήσι των Αγίων Ραφήλ, Ειρήνης και Νικολάου. Στη συνέχεια, στην πλατεία του παλιού παραδοσιακού οικισμού στήνεται ένα μεγάλο γλέντι. Τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, στη δημοτική κοινότητα Κρηνίδων του δήμου Καβάλας αναβιώνουν οι «αυγομαχίες». Μικροί και μεγάλοι, με ιδιαίτερη φροντίδα, παρουσιάζουν τα αυγά τους και ξεκινούν μια ιδιόμορφη μάχη τσουγκρίσματος. Νικητής είναι αυτός που θα έχει στην κατοχή του τα λιγότερα σπασμένα αυγά.

Αρτα

Ο Σύλλογος της Ενορίας Αγίας Θεοδώρας αναβιώνει την Μεγάλη Πέμπτη στο προαύλιο του Ιερού Ναού, το έθιμο της «φωτιάς», το οποίο χάνεται στα βάθη των αιώνων, σε ανάμνηση της πυράς που άναψε έξω από το κυβερνείο του πόντιου Πιλάτου, όταν συνέλαβαν τον Ιησού, περιμένοντας την απόφαση για την τύχη του το μεσημέρι της Μ. Πέμπτης. Τα παιδιά και οι νέοι της ενορίας της Αγίας Θεοδώρας, συγκεντρώνουν στο προαύλιο του ναού σωρό από ξύλα, που στο παρελθόν μάζευαν στις όχθες του Άραχθου, τα στήνουν σε σχήμα κώνου και το βράδυ θα ανάψουν φωτιά αμέσως μετά τη ακολουθία της Σταύρωσης.

Το έθιμο του καψίματος του Ιούδα αναβιώνει το Μ. Σάββατο με τους νέους να συγκεντρώνουν ρούχα. Το μεσημέρι φτιάχνουν το ομοίωμα του Ιούδα στο πηγάδι της εκκλησίας, το κρεμούν σε κρεμάλα και το βράδυ στην Ανάσταση καίνε το ομοίωμα. Παράλληλα, πολύχρωμα φωτεινά αερόστατα υψώνονται στον ουρανό της πόλης.

Πρέβεζα

Το έθιμο της πρώτης Ανάστασης αναβιώνει στο «Σαϊτάν Παζάρ», το γραφικό λιθόστρωτο δρομάκι που βρίσκεται στην καρδιά της πόλης. Πρόκειται για έθιμο, που έρχεται από την Τουρκοκρατία και τηρούν οι καταστηματάρχες για να στείλουν το χαρούμενο μήνυμα. Μόλις ο ιερέας του Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Χαραλάμπους σημάνει την πρώτη Ανάσταση, οι ήχοι των κροτίδων διαπερνούν την πόλη, ενώ αμέτρητα πήλινα κανάτια σπάζουν στο πλακόστρωτο του Σαϊτάν. Από γενιά σε γενιά, το έθιμο μεταφέρεται από την εποχή της τουρκοκρατίας έως σήμερα. Τότε έφτιαχναν μόνοι τους κροτίδες, προκειμένου να κρατήσουν μακριά τους Τούρκους, τις άγιες μέρες του Πάσχα

Θεσπρωτία

Στο χωριό Γηρομέρι Φιλιατών αναβιώνει τη Δευτέρα του Πάσχα το μοναδικό ταφικό έθιμο στην Ελλάδα, που έχει ρίζες στις αρχές του 18ου αιώνα. Αμέσως μετά την θεία λειτουργία στον ιερό Ναό της Αγίας Παρασκευής στο νεκροταφείο, κάτοικοι και συγγενείς νεκρών, πηγαίνουν με οργανοπαίχτες πάνω από τους τάφους. Οι συγγενείς του νεκρού, παραγγέλνουν το αγαπημένο τραγούδι του όσο ήταν στη ζωή, να ακουστεί πάνω από τον τάφο του. Με κλαρίνα, ντέφια, λαούτα και ακορντεόν, σπάει η νεκρική σιωπή και γιορτάζουν τη Λαμπρή, με τους δικούς τους ανθρώπους που έφυγαν. Στη συνέχεια, όλοι όσοι βρίσκονται στο νεκροταφείο, στήνουν γλέντι με παραδοσιακά τραγούδια και το έθιμο, συνεχίζεται από γενιά σε γενιά καθώς εκεί, βρίσκονται και τα παιδιά του χωριού.

Αγρίνιο

Κάθε Μεγάλη Παρασκευή αναβιώνει ο χαλκουνοπόλεμος, η ιστορία του οποίου ξεκινάει από τα χρόνια της Τουρκοκρατία. Μετά την περιφορά του Επιταφίου, οι «χαλκουνάδες» κατευθύνονται στην κεντρική πλατεία, προκειμένου να πάρουν μέρος στον χαλκουνοπόλεμο. Όταν ανάβουν τα χαλκούνια (αυτοσχέδιες εκρηκτικές κατασκευές), εντυπωσιακές φλόγες φωτίζουν την κεντρική πλατεία, προσφέροντας ένα ξεχωριστό θέαμα. Οι «χαλκουνάδες» αναζητούν πάντα τον καλό «χαρτό» δηλαδή το κατάλληλο μείγμα μπαρουτιού, το οποίο δοκιμάζεται κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας, ώστε να είναι ασφαλές.Η προετοιμασία του χαλκουνιού ξεκινάει περίπου δύο μήνες πριν από τη Μεγάλη Εβδομάδα.

Ναύπακτος

Το έθιμο της Μεγάλης Παρασκευής, με το «φλεγόμενο» λιμάνι την ώρα της περιφοράς των Επιτάφιων, προσελκύει κάθε χρόνο μεγάλο αριθμό επισκεπτών. Το έθιμο ξεκίνησε τη δεκαετία του ’50. Κατά την περιφορά των επιταφίων του Αγίου Δημητρίου και Αγίας Παρασκευής, οι ψαράδες του λιμανιού «στόλιζαν» τις πολεμίστρες με εκατοντάδες αναμμένες δάδες. Πριν από λίγα χρόνια ο δήμος Ναυπάκτουαποφάσισε να εμπλουτίσει το έθιμο. Έτσι λοιπόν, όταν η πομπή των δύο Επιταφίων φθάνει στην πλατεία του λιμανιού, ένας φλεγόμενος σταυρός φωτίζει την είσοδο του λιμένα. Αμέσως μετά, ο νυχτερινός ουρανός φωτίζεται από εντυπωσιακά πυροτεχνήματα.

Ανω Καστρίτσι Αχαϊας

Η παράδοση θέλει τους κατοίκους να τελούν τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα θρησκευτικές δεήσεις για να προφυλάξουν το χωριό από κάποια καταστροφή. Κατόπιν προτροπής των ιερωμένων, οι κάτοικοι, ντυμένοι με παραδοσιακές στολές, πραγματοποιούσαν λιτανεία και δέηση, περιφέροντας τις άγιες εικόνες σε κύκλο, σε όλα τα υψώματα γύρω από το χωριό. Η λιτανεία καταλήγει στο εξωκλήσι της Παναγίας, όπου τελείται θεία λειτουργία. Στη συνέχεια, όσοι συμμετέχουν στην πομπή κατευθύνονται στην κεντρική πλατεία, όπου ακολουθεί γλέντι με ψητά αρνιά, κόκκινα αυγά, κουλούρια και κρασί.

Χανιά

Την παραμονή της Ανάστασης τα παιδιά σχηματίζουν ένα μεγάλο σωρό από ξύλα και στην κορυφή βάζουν ένα σκιάχτρο που υποτίθεται ότι είναι ο Ιούδας και την ώρα που ο ιερέας λέει το «Χριστός Ανέστη», βάζουν φωτιά και τον καίνε. Ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των Χανίων κατά τη Μεγάλη Παρασκευή είναι η υπαίθρια λειτουργία της αποκαθήλωσης στο χωριό Βουλγάρω και τα παραδοσιακά παζάρια στις Βουκολιές, στην Κίσσαμο και στις Βρύσσες. Μάλιστα, το παζάρι των Βουκολιών κρατά τις ρίζες του από την εποχή της Τουρκοκρατίας.

Σπέτσες

Οι ετοιμασίες στο νησί ξεκινούν μαζί με τη Μεγάλη Εβδομάδα. Πόρτες και παραθυρόφυλλα βάφονται, βοτσαλωτά καλντερίμια ασβεστώνονται, αυλές ξεχορταριάζονται, βλέπετε όλα πρέπει να είναι έτοιμα μέχρι το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής όπου όλοι συγκεντρώνονται στην Πλατεία Ποσειδωνίου μαζί με τους Επιταφίους από όλες τις ενορίες του νησιού.

Άλλο κλασικό ραντεβού είναι το Χριστός Ανέστη στη γυναικεία μονή των Αγίων Πάντων, εν μέσω σχεδόν νεκρικής σιγής και απουσία πυροτεχνημάτων. Η κοσμική Ντάπια και το παλιό λιμάνι με τους ταρσανάδες και τα πιο δημοφιλή εστιατόρια και μπαράκια του νησιού σίγουρα θα σας ξεμυαλίσουν, όπου κι αν είστε όμως μην παραλείψετε το θεαματικό κάψιμο του Ιούδα το απόγευμα της Κυριακής στην Κουνουπίτσα.

Ρόδος

Το Σάββατο του Λαζάρου, τα παιδιά γυρίζουν από πόρτα σε πόρτα και τραγουδούν τα κάλαντα του Λαζάρου, συγκεντρώνοντας χρήματα και αυγά για τους ιερείς. Παλαιότερα, κανένας γεωργός δεν πήγαινε στο χωράφι του να εργαστεί, γιατί όπως πίστευαν ό,τι έπιαναν θα μαραινόταν.

Επιτρεπόταν μόνο η συγκέντρωση ξερών κλαδιών για το άναμμα των φούρνων τη Μεγάλη Εβδομάδα για το ψήσιμο των κουλουριών. Του Λαζάρου, επίσης, σε όλα τα σπίτια οι νοικοκυρές φτιάχνουν στριφτά κουλουράκια, τα «Λαζαράκια», συμβολίζοντας με τον τρόπο αυτό το σώμα του Λαζάρου που ήταν τυλιγμένο στο σάβανο.

Μια σημαντική διαφορά, σε σχέση με τις περισσότερες περιοχές της χώρας, είναι ότι στα Δωδεκάνησα την ημέρα του Πάσχα δεν περιλαμβάνεται στο μενού ο οβελίας και το κοκορέτσι. Το τραπέζι της Ανάστασης περιλαμβάνει την παραδοσιακή μαγειρίτσα (το βράδυ του Μ. Σαββάτου μετά το Χριστός Ανέστη) και την Κυριακή μεσημέρι τον «Λαμπριάτη» που είναι αρνί ή κατσίκι στο φούρνο γεμιστό με ρύζι και εντόσθια, που στα χωριά της Ρόδου ονομάζεται «καππαμάς».

Κάρπαθος

Οι κάτοικοι ακολουθούν παραδόσεις πένθους και θρήνου στη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, αλλά και λαμπρού εορτασμού, που κορυφώνεται τη Λαμπρή Τρίτη. Αποχωρίζονται τις παραδοσιακές πολύχρωμες στολές τους μόνο τη Μεγάλη Εβδομάδα, όταν τις αντικαθιστούν με μια «πένθιμη» ενδυμασία.

Μετά τον Επιτάφιο της Μεγάλης Παρασκευής, οι γυναίκες ετοιμάζουν το Μεγάλο Σάββατο, το λαμπριάτικο οφτό για την επόμενη μέρα, δηλαδή κατσικάκι ή αρνί με γέμιση, κυρίως από ρύζι. Τη Δευτέρα του Πάσχα οι γυναίκες πηγαίνουν στους φούρνους, για να φουρνίσουν πασχαλινές πίτες με μυζήθρα και μπαχαρικά.

Κως

Τα παιδιά παίρνουν μεγάλα κλειδιά από εκείνα που είχαν οι παλιές κλειδαριές, δένουν με ένα σχοινί το κλειδί με μπαρούτι και βάζουν το καρφί στην τρύπα του κλειδιού, το βράδυ της Ανάστασης το χτυπούν δυνατά στον τοίχο για να εκπυρσοκροτήσει.

Αρκετοί κόβουν μακριές λωρίδες χαρτιού, βάζουν στην άκρη της κάθε λωρίδας μπαρούτι και ένα φιτίλι, την τυλίγουν τριγωνικά, ώστε να προεξέχει το φυτίλι που το ανάβουν και από την ώρα που ο παπάς λέει το «Χριστός Ανέστη». Το πρωί του Μ. Σαββάτου, η εκκλησία στρώνεται με μικρά μοβ μυρωμένα λουλούδια του βουνού που λέγονται λαμπρές.

Το Πάσχα, οι νοικοκυρές φτιάχνουν τις λαμπρόπιτες και το γεμιστό αρνί.

Πάτμος

Ξεχωριστό είναι το έθιμο της τελετής του Νιπτήρα, το πρωί της Μ. Πέμπτης. Πρόκειται για αναπαράσταση του Μυστικού Δείπνου, όπου ο Ηγούμενος, όπως ακριβώς ο Ιησούς, πλένει τα πόδια δώδεκα μοναχών που κάθονται γύρω από τη μεγάλη εξέδρα, όπως οι μαθητές στο Μυστικό Δείπνο.
Τη Μεγάλη Παρασκευή γίνεται η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης στη Μονή του Αγίου Ιωάννη και το ίδιο βράδυ όλοι οι Επιτάφιοι συναντιούνται στις πλατείες της Σκάλας και της Χώρας. Η Ανάσταση γίνεται επίσης στο Μοναστήρι και ανήμερα του Πάσχα, διαβάζεται το Ευαγγέλιο σε επτά γλώσσες.

Κέρκυρα

Με το σήμα της πρώτης Ανάστασης, οι κάτοικοι της Κέρκυρας πετούν τεράστια κανάτια γεμάτα νερό – τους μπότηδες – από τα μπαλκόνια τους. Οι μπότηδες είναι τα πήλινα κανάτια με στενό στόμιο και δυο χερούλια στο πλάι για τη μεταφορά τους. Τα μπαλκόνια είναι στολισμένα και οι κάτοικοι δένουν στους μπότηδες κόκκινες κορδέλες – το κόκκινο είναι το χρώμα της Κέρκυρας.

Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας συγκλονιστικής ατμόσφαιρας, την οποία επιτείνουν οι βροντεροί κανονιοβολισμοί από το φρούριο την ώρα που σκάνε στα πλακόστρωτα καντούνια οι γεμάτοι μπότηδες ενώ ηχεί η μουσική που ξεχύνεται από τα πνευστά των 18 Φιλαρμονικών της πόλης αλλά και τα χειροκροτήματα και τις κραυγές χαράς των παρευρισκομένων, γηγενών αλλά και εκατοντάδων τουριστών, οι περισσότεροι από τους οποίους έρχονται και ξανάρχονται, πιστοί στο ραντεβού τους το Μεγάλο Σάββατο στα καντούνια της παλιάς πόλης. Η “θορυβώδης” Ανάσταση δε σταματά εδώ. Με το σπάσιμο των σταμνών ξεκινούν οι καμπάνες της πόλης να μεταδίδουν το χαρμόσυνο μήνυμα. Η μία μετά την άλλη, οι καμπάνες, σαν μια αδιάσπαστη αλυσίδα, φέρνουν το μήνυμα και στο μικρότερο χωριό.

Ύδρα

Στην Ύδρα, έχουν ένα ξεχωριστό έθιμο την Μεγάλη Παρασκευή. Εκεί στην συνοικία Καμίνι, ο Επιτάφιος μπαίνει στην θάλασσα και διαβάζεται η ακολουθία του. Ξεχωριστή θέση έχουν και τα πολύχρωμα βαρελότα που φωτίζουν στην συνέχεια τον ουρανό.

Χίος

Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου φωτίζεται όλο το νησί. Με μια ιδιαίτερη λαμπρότητα, το πιο χαρακτηριστικό το έθιμο είναι εκείνο του ρουκετοπόλεμου στο χωριό Βροντάδος. Το χωριό που ετοιμάζεται όλο τον χρόνο για να φιλοξενήσει την πιο παλιά ναυτική παράδοση του νησιού και ένα από τα πιο εντυπωσιακά έθιμα της Ελλάδας, έχει την ευκαιρία να στρέψει όλα τα «φώτα» προς το μέρος του.

Κατά τον εορτασμό αυτόν, χιλιάδες ρουκέτες εκτοξεύονται το βράδυ της Ανάστασης και κάνουν τη νύχτα… μέρα, με μοναδικό τους στόχο τον τρούλο και το έμβλημα του Αγίου Μάρκου, αλλά και το ρολόι της Παναγίας της Ερειθανής. Το εκρηκτικό μείγμα που χρησιμοποιούν είναι από κάρβουνο, νίτρο και θειάφι.

Αξίζει να σημειωθεί πως ο χιώτικος ρουκετοπόλεμος είναι ένα μοναδικό θέαμα σε όλο τον κόσμο. Το έθιμο αυτό «καλά κρατεί» από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας μέχρι και σήμερα, μεταξύ των ενοριτών της Παναγίας της Ερειθιανής και του Αγίου Μάρκου.

Παρόλα αυτά, τα χρόνια της γερμανικής κατοχής και τα πρώτα χρόνια της δικτατορίας, είχε σταματήσει. Οι αυτοσχέδιες ρουκέτες στήνονται σε ξύλινες βάσεις και το σφύριγμα μιας κόρνας δίνει το σύνθημα για την έναρξη των «εχθροπραξιών».

Στη συνέχεια, ακολουθεί «παύση πυρός» για να προσέλθουν οι πιστοί στην Εκκλησία και μόλις ακουστεί το «Χριστός Ανέστη» βροχή φλεγόμενων ρουκετών ξεσπάει ανάμεσα στις ενορίες. Ο νικητής του «πολέμου» μεταξύ των αντικριστών εκκλησιών ανακηρύσσεται λίγα λεπτά μετά την Ανάσταση και η μονάδα μέτρησης είναι οι περισσότερες πετυχημένες βολές στο καμπαναριό του «αντιπάλου».

GALLERY

• 
• 
• 
• 

Ζάκυνθος

Η Ακολουθία του Επιταφίου σύμφωνα με παλαιό έθιμο, δε γίνεται το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, αλλά τις πρώτες πρωινές ώρες του Μεγάλου Σαββάτου και συγκεκριμένα στις 2.00 το πρωί. Στις 4.00 περίπου το πρωί γίνεται η έξοδος του Επιταφίου, ο οποίος επιστρέφει γύρω στις 5.30 στο ναό, όπου συνεχίζεται η Ακολουθία. Κατά την πρώτη Ανάσταση πραγματοποιείται και το σπάσιμο των πήλινων σταμνών από τις νοικοκυρές όλων των σπιτιών.

Θράκη

Τα παιδιά φτιάχνουν το ομοίωμα του Ιούδα και το περιφέρουν από σπίτι σε σπίτι ζητώντας από τους κατοίκους κλαδιά τα οποία χρησιμοποιούν τη Μεγάλη Παρασκευή μετά την περιφορά του Επιταφίου για να βάλουν φωτιά και να «κάψουν» τον Ιούδα. Μάλιστα συνηθίζεται να κρατούν μέρος αυτής της στάχτης για να την ρίξουν στα μνήματα.

Τολό

Ξεχωριστός είναι ο εορτασμός του Αγίου Πάσχα στο Τολό, όπου κάθε χρόνο οι πιστοί αναβιώνουν με τον δικό τους μοναδικό παραδοσιακό τρόπο το Θείο Δράμα του Κυρίου και τελικά την Ανάσταση. Η κορύφωση του Θείου Δράματος ξεκινά τη Μ. Πέμπτη. Τη μέρα οι νοικοκυρές βάφουν τα πασχαλινά τους αυγά και τα μεσάνυχτα όλες οι γυναίκες στολίζουν ευλαβικά τον Επιτάφιο στην κεντρική εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου. Το βράδυ της Μ. Παρασκευής χιλιάδες κόσμου, ντόπιων και επισκεπτών, συνοδεύουν με τις ψαλμωδίες τους την περιφορά του Επιταφίου, ο οποίος θα περάσει από τον κεντρικό δρόμο του χωριού για να καταλήξει μέσα στη θάλασσα. Το πλήθος μεταφέρεται στην παραλία του Τολού, ενώ και οι ψαράδες του χωριού μέσα από τις βάρκες τους συμμετέχουν με καπνογόνα, δημιουργώντας ένα πρωτόγνωρο σκηνικό.

Το Μεγάλο Σάββατο ο κόσμος μαζεύεται ξανά στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου για να γιορτάσει την Ανάσταση του Κυρίου και να λάβει το Άγιο Φως, ενώ ακολουθεί το πατροπαράδοτο τραπέζι με παραδοσιακή μαγειρίτσα και φυσικά το τσούγκρισμα των πασχαλινών αυγών.

GALLERY

• 
• 
• 

Στις Κυκλάδες

Στην Αμοργό το Σάββατο του Λαζάρου οι νοικοκυρές πλάθουν κουλουράκια σε ανθρωπόμορφα σχήματα τα «λαζαράκια» ή «κουκλάκια». Η Μεγάλη Εβδομάδα ξεκινά με το παραδοσιακό άσπρισμα των σπιτιών και των δρόμων. Τη Μεγάλη Παρασκευή προσφέρονται ψωμί, ελιές και νηστίσιμα γλυκά και κατά την περιφορά του Επιταφίου οι γυναίκες ραίνουν την πομπή με αρώματα. Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα, οι νέοι συγκεντρώνονται στα προαύλια των εκκλησιών και συμμετέχουν σε ομαδικά παραδοσιακά παιχνίδια.

Στην Ανάφη, το απόγευμα του Μ. Σαββάτου σε όλο το χωριό είναι διάχυτη η μυρωδιά του ξύλου (αμπελόκλαδα) που καίγεται επί πολύ ώρα για να προετοιμάσει το «φουρνί» να δεχτεί το κατσικάκι σε ταψί με αναφιώτικο τυρί, σκεπασμένο καλά με αλουμινόχαρτο. Η πόρτα του «φουρνιού» σφραγίζεται με λάσπη καθώς και η καπνοδόχος, για να μην περάσει αέρας και καεί το κρέας. Επίσης ξεχωρίζουν το κίτρινο ψωμί ή αλλιώς τυρόπιτα καθώς και τα μελιτερά (με φρέσκια μυζήθρα).

Στην Άνδρο το βράδυ της Ανάστασης οι νέοι τοποθετούν σιδερένιους σωλήνες στο χώμα, τους γεμίζουν με μπαρούτι και τους πυροδοτούν.Την ημέρα της Ανάστασης τρώνε τον παραδοσιακό «λαμπριάτη», ψητό αρνί ή κατσίκι στο φούρνο γεμιστό με λαχανικά. Στην Παλαιόπολη, στο Κόρθι και σε άλλα χωριά το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα παίζουν στο δρόμο τα «τσούνια», παραδοσιακό παιχνίδι που μοιάζει με το μπόουλινγκ.

Στην Ηρακλειά την παραμονή του Πάσχα οι νοικοκυρές ετοιμάζουν μαγειρίτσα και μελιτίνια, γλυκίσματα που φτιάχνονται από φρέσκια ντόπιακατσικίσια μυζήθρα. Το απόγευμα προετοιμάζουν το παραδοσιακό γεμιστό κατσίκι με ρύζι και συκωταριά το οποίο σιγοψήνεται στο ξυλόφουρνο μέχρι το τέλος της Αναστάσιμης ακολουθίας. Την ημέρα του Πάσχα, οι κάτοικοι συγκεντρώνονται στις αυλές των σπιτιών, ψήνουν αρνιά και διασκεδάζουν με παραδοσιακά τραγούδια και χορό μέχρι την αυγή.

Στην Ίο το Σάββατο του Λαζάρου οι κάτοικοι φτιάχνουν τα «λαζαράκια», σταφιδόψωμα σε ανθρωπόμορφα σχήματα. Την Μεγάλη Παρασκευή, μετά την Αποκαθήλωση, οι νέοι του νησιού παίζουν τις «μπάλες», ένα παιχνίδι με μικρές σιδερένιες κόκκινες και πράσινες μπάλες. Κατά την Περιφορά των Επιταφίων των δύο Ενοριών του νησιού τα Εγκώμια ψάλλονται από χορωδίες γυναικών και κοριτσιών. Την εβδομάδα μετά το Πάσχα, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ίου «Η Φοινίκη» αναβιώνει το έθιμο της «κούνιας».

Στα Κουφονήσια τη Μεγάλη Πέμπτη, μετά το τέλος της ακολουθίας των Παθών, οι κάτοικοι συγκεντρώνονται στην εκκλησία και στολίζουν τον Επιτάφιο με άνθη, μια κυρία ψάλλει το μοιρολόι της Παναγίας και οι γυναίκες παραμένουν στην εκκλησία κοντά στον Επιτάφιο μέχρι το πρωί. Τη Μεγάλη Παρασκευήτο λιμάνι φωταγωγείται από άκρη σε άκρη με δάδες και γίνεται η περιφορά του Επιταφίου.Ανήμερα του Πάσχα οι κάτοικοι γεύονται κατσίκι γεμιστό με ρύζι στον φούρνο, το παραδοσιακό φαγητό της ημέρας. Την επόμενη εορτάζεται ο πολιούχος Άγιος Γεώργιος με λειτουργία και λιτάνευση της εικόνας η οποία συνοδεύεται από ψαροκάικα που παραπλέουν της πομπής. Κατόπιν γίνεται πανηγύρι, προσφορά του «πανηγυρά» ο οποίος μετά από κλήρωση διοργανώνει τη γιορτή με δωρεάν προσφορά φαγητών και ποτών.

Στη Κύθνο το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου γίνεται το «συχώριο»: για την ανάπαυση των ψυχών των συγγενών τους οι πιστοί φέρνουν στην εκκλησία κρέας ψητό, κρασί και ψωμί τα οποία έχει ευλογήσει (“διαβάσει”) ο παπάς και τα προσφέρουν στους παρευρισκόμενους. Χαρακτηριστικό έθιμο του νησιού είναι αυτό της “Κούνιας”. Την Κυριακή του Πάσχα, στην πλατεία του νησιού, στήνεται μία κούνιαστην οποία αιωρούνται αγόρια και κορίτσια ντυμένα με παραδοσιακές στολές με απώτερο σκοπό την υπόσχεση γάμου.

Στη Μήλο στο χωριό Πλάκες το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής γίνεται η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης του Χριστού. Την Κυριακή του Πάσχα πραγματοποιείται το «κάψιμο του Ιούδα», έθιμο που έχει τις ρίζες του στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους. Την ίδια μέρα λαμβάνει χώρα το έθιμο του «μπαρουτιού» στις αυλές των εκκλησιών του Αγίου Σπυρίδωνα (Τριοβάσαλος) και του Αγίου Γεώργιου (Πέρα Τριοβασάλος).

Στη Μύκονο οι γυναίκες ασπρίζουν τα σπίτια και πλάθουν τα «Λαζαράκια» ψωμάκια σε σχήμα ανθρώπων. Τη Μεγάλη Παρασκευή γίνεται η περιφορά του Επιταφίου στο Ματογιάννι και το Μεγάλο Σάββατο η Ανάσταση στο μικρό μοναστήρι του Παλαιοκάστρου στην ‘Ανω Μερά και στη Μητρόπολη της Αλευκάντρας. Την ημέρα του Πάσχα οι κάτοικοι διασκεδάζουν στα σπίτια τους και το απόγευμα στη πλατεία του νησιού καίνε τον «Ιούδα».

Στη Νάξο το Πάσχα γιορτάζεται σε όλα τα μοναστήρια και τις εκκλησιές του νησιού με θρησκευτική κατάνυξη. Την Μεγάλη Παρασκευή οι κοπέλες καθαρίζουν τις εκκλησιές, στολίζουν τον Επιτάφιο και μετά ακολουθεί η περιφορά. Στο πασχαλινό τραπέζι ξεχωρίζει το παραδοσιακό «μπατούδο», κατσικάκι γεμιστό με εντόσθια, λαχανικά, ρύζι, αυγά και τυρί ψημένο στο φούρνο.

Στην Πάρο, στη Μάρπησσα η περιφορά του Επιταφίου συγκεντρώνει το ενδιαφέρον όλων των επισκεπτών του νησιού. Πλήθος κόσμου ψάλλοντας τα Εγκώμια του Επιταφίου, ακολουθεί την περιφορά στα γραφικά δρομάκια του χωριού. Στη διαδρομή αυτή, μπορεί κανείς να θαυμάσει τις «Αναπαραστάσεις» από τα Πάθη του Χριστού, όπου μικροί και μεγάλοι ντυμένοι Ρωμαίοι στρατιώτες ή μαθητές του Χριστού, αναπαριστάνουν εκπληκτικά σκηνές από την είσοδο στα Ιεροσόλυμα, το Μυστικό Δείπνο, την προσευχή στο Όρος των Ελαιών, το Μαρτύριο της Σταύρωσης και την Ανάσταση. Η Ανάσταση γιορτάζεται με κοδονοκρουσίες και πλήθος πυροτεχνημάτων και βεγγαλικών. Το μεσημέρι, στο γήπεδο της Μάρπησσας, διοργανώνεται το Τραπέζι της Αγάπης με τον παραδοσιακό οβελία και νησιώτικο γλέντι.

Στη Σαντορίνη το Σάββατο του Λαζάρουστις πλατείες των χωριών οι κάτοικοι στήνουν τον Λάζαρο, έναν πελώριο ξύλινο σταυρό τυλιγμένο με αλισμαρί και λουλούδια. Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής οι κοπέλες των χωριών στολίζουν τον Επιτάφιο με λουλούδια.

Στην Οία, όλες οι Ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας γίνονται στην Παναγία την Πλατσανή, την εκκλησία της πλατείας. Στο χωρίο Πύργος μετά την Αποκαθήλωση βγαίνει το «Τάνταλο» στους δρόμους του χωριού για να αναγγείλει το γεγονός και οι καμπάνες ηχούν πένθιμα. Η περιφορά του Επιταφίου στον Πύργο σημαίνεται από μικρές φωτιές σε λυχναράκια. Οι γυναίκες από τις αυλές των σπιτιών ραίνουν την πομπή του Επιταφίου με ροδόνερο. Το Μεγάλο Σάββατο μετά την Ανάσταση όλοι, με μια κουτσούνα και ένα κόκκινο αυγό, πάνε στα σπίτια τους για να φάνε τα «σγαρδούμια».

Την Κυριακή του Πάσχα σε αρκετά χωριά του νησιού γίνεται το λαϊκό δικαστήριο του «Οβραίου» (πάνινο ομοίωμα ανθρώπου) ο οποίος καταδικάζεται σε θάνατο, κρεμιέται και καίγεται από τους κατοίκους με αυτοσχέδια δυναμιτάκια και βαρελότα. Στο Εμπορείο οι κάτοικοι βγαίνουν στους δρόμους χτυπώντας μεταλλικά αντικείμενα, ώστε να ξορκίσουν το «κακό».

Στη Σέριφο το Μεγάλο Σάββατο το βράδυ όλες οι οικογένειες πηγαίνουν στην εκκλησία με ένα καλαθάκι μέσα στο οποίο τοποθετούν τυρί, κουλούρια και τόσα κόκκινα αυγά όσα τα μέλη της οικογένειας. Μετά τα τέλος της λειτουργίας οι πιστοί μεταφέρουν το αναστάσιμο φως με λαμπάδες ή λιχνοφάναρα και επιστρέφουν στο σπίτι τους όπου με τη φλόγα σχηματίζουν έναν σταυρό στο ανώφλι της πόρτας. Κατόπιν τσουγκρίσουν τα κόκκινα αυγά τρώγοντας ο καθένας από ένα, τελειώνοντας έτσι τη νηστεία. Το Μεγάλο Σάββατο, μετά την Ανάσταση, φτιάχνουν ένα ομοίωμα του Ιούδα το οποίο καίνε συμβολικά.

Στη Σίφνο υπάρχει το έθιμο του αναστάσιμου «χαιρετισμού» που διαρκεί σαράντα ημέρες. Την Μεγάλη Πέμπτη οι νοικοκυρές ετοιμάζουν τα παραδοσιακά «πουλιάτης Λαμπρής» (πασχαλινές κουλούρες σε διάφορα σχήματα ζώων και πουλιών) στολισμένα με κόκκινα αυγά. Κατά την εσπερινή ακολουθία, όταν ο παπάς διαβάσει το Έκτο Ευαγγέλιο, οι νέοι και οι νέες φεύγουν από την εκκλησία για να ανάψουν τα καντήλιατων ξωκλησιών. Επιστρέφουν αργότερα για να στολίσουν τον Επιτάφιο. Το Μεγάλο Σάββατο και η Δεύτερη Ανάσταση, την Κυριακή του Πάσχα, είναι ιδιαίτερα κατανυκτικές στην Μονή της Παναγίας της Βρυσιανής, στην Παναγία την Κόχη στον Αρτεμώνα και σε άλλες εκκλησίες και ξωκλήσια του νησιού. Το πασχαλιάτικο αρνί στη Σίφνο ψήνεται στο «μαστέλο» (πήλινο δοχείο) με άνηθο και ντόπιο κόκκινο κρασί. Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα στην κεντρική πλατεία της Απολλωνίας οργανώνεται από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Σίφνου το κάψιμο του Ιούδα. Σε ορισμένα χωριά γίνονται «τα τσούνια»,ένα παιχνίδι ανά ζεύγη όπου με μια ξύλινη μπάλα οι παίκτες επιχειρούν να ρίξουν κάτω τα εννιά ξύλινα «τσούνια».

Στη Σύρο οι δύο Θρησκευτικές κοινότητες του νησιού, η Ορθόδοξη και η Καθολική, γιορτάζουν μαζί το Πάσχα. Στην Άνω Σύρο οι Επιτάφιοι των Καθολικών ξεκινούν από τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Γεωργίου. Στην Ερμούπολη ο επιτάφιος των Καθολικών ξεκινάει από τον ενοριακό Ναό της Ευαγγελίστριας, οι επιτάφιοι των Ορθοδόξων από τις ενορίες Αγίου Νικολάου, Κοιμήσεως και Μεταμορφώσεως, περιφέρονται και συναντώνται στην Πλατεία Μιαούλη, όπου γίνεται δέηση. Κατά την περιφορά των ορθόδοξων Επιταφίων ακολουθούν τη λιτανεία πιστοί με κοντάρια όπου βρίσκονται κρεμασμένα χιτώνας, σφουγγάρι και ζάρια, συμβολίζοντας τα πάθη του Χριστού. Στην ορθόδοξη εκκλησία της Ανάστασης, στο λόφο Βροντάδο της Ερμούπολης, η Πρώτη Ανάσταση, το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, συνοδεύεται από ηχηρά χτυπήματα των στασιδιών. Μετά τη λειτουργία της Ανάστασης, οι Καθολικοί κάνουν την περιφορά του αγάλματος του Ιησού τοποθετημένου σε χρυσό ανοικτό κουβούκλιο καλυμμένο με βιολέτες, λεμονανθούς και πασχαλιές και ακολουθούν τα πολύχρωμα λάβαρα των διαφόρων αδελφοτήτων.

Στη Σχοινούσα την ημέρα του Πάσχα όλοι οι κάτοικοι συγκεντρώνονται στην κεντρική πλατεία και παίζουν «μπίλιους», παραδοσιακό παιχνίδι παρόμοιο του «μπόουλινγκ».

Στην Τήνο στο Σκλαβοχώρι η περιφορά του Επιταφίου τη Μεγάλη Παρασκευή είναι απλή και κατανυκτική. Την ίδια μέρα, στη Χώρα, οι περιφορές των Επιταφίων συγκλίνουν στη μαρμάρινη εξέδρα της παραλίας. Ο Επιτάφιος της Ενορίας του Αγίου Νεκταρίου καταλήγει μέσα στη θάλασσα, στη περιοχή Καλάμια στα Κιόνια! Τη Δευτέρα του Πάσχα στο χωριό Κτικάδο αναβιώνει το παλιό έθιμο «Τραπέζι της Αγάπης», ένα γιορταστικό τραπέζι με πασχαλινά εδέσματα. Τη Πέμπτη του Πάσχα στο χωριό Βώλακα (Βωλάξ), στο καθολικό ξωκλήσι της Παναγίας Καλαμάν, μετά την θεία λειτουργία, γίνεται λαμπρό πανηγύρι με μουσική και πασχαλινούς μεζέδες.

Στη Φολέγανδρο το Μεγάλο Σάββατο όλα τα σπίτια είναι ανοικτά για να δεχτούν την ευλογία της εικόνας της Παναγιάς της οποίας η περιφορά διαρκεί τρεις μέρες και ξεκινάει την Κυριακή του Πάσχα από τη Χώρα και τα στενά του Κάστρου με ομοβροντίες βεγγαλικών. Τη δεύτερη ημέρα η εικόνα περνάει από την Άνω Μεριά και τις αγροικίες, ενώ την τρίτη μέρα κατευθύνεται στον Πετούση και στο Λιβάδι για να καταλήξει στον Καραβοστάση όπου ο ιερέας ευλογεί τα σπίτια και όλα τα σκάφη που βρίσκονται στο λιμάνι. Το βράδυ η εικόνα επιστρέφει στο μοναστήρι της Παναγίας όπου παραμένει μέχρι το επόμενο Πάσχα.

Μάνη

Σε χωριά τη Μάνης, τη δεύτερη μέρα του Πάσχα τηρείται το έθιμο της λιτανείας. Το πρωί ξεκινούν οι ιερείς από τις εκκλησίες και τους ακολουθούν οι πιστοί κρατώντας εικόνες και σταυρούς. Στη συνέχεια κάνουν το γύρο των χωριών και ψέλνουν αναστάσιμα τροπάρια και παρακλήσεις. Μάλιστα σε πολλά χωριά η πομπή πηγαίνει στο κοιμητήριο όπου εκεί περιμένουν οι συγγενείς των νεκρών. Πάνω στα ανθοστολισμένα μνήματα είναι τοποθετημένα το θυμιατήρι πασχαλιάτικα κουλούρια και αυγά, ενώ στους τάφους των νεκρών που έφυγαν από τη ζωή λίγο πριν.

Τουρλάδες Καλαβρύτων

Τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, γιορτάζεται στις Τουρλάδες το έθιμο της «Κουλούρας». Όσοι συμμετέχουν στο έθιμο λαμβάνουν μέρος σε αγώνα δρόμου, ο οποίος διεξάγεται στην ύπαιθρο. Το έπαθλο του νικητή είναι μια «κουλούρα», δηλαδή ένα είδος ψωμιού με γλυκιά γεύση, που παρασκευάζεται τη Μεγάλη Πέμπτη μαζί με τα κόκκινα αυγά. Ο νικητής όμως δεν κρατά την κουλούρα, αφού στη συνέχεια τη μοιράζει.

Ανατολική Μακεδονία

Σε πολλές περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας οι κάτοικοι συνεχίζουν μέχρι και σήμερα να τιμούν τα έθιμα του Πάσχα, μέσα από αναπαραστάσεις αλλά και με την αναβίωση παραδοσιακών τελετουργιών.

Ο Επιτάφιος περνά, ο Ιούδας καίγεται την Μεγάλη Παρασκευή, οι πιστοί στη δημοτική κοινότητα της Νέας Ηρακλίτσας του δήμου Παγγαίου στο Νομό Καβάλας, ζουν τη συγκίνηση του Θείου Πάθους.

Μέσα σε κατανυκτική ατμόσφαιρα γίνεται η αποκαθήλωση του άχραντου σώματος του Ιησού Χριστού στο ύψωμα του παρεκκλησίου της Αγίας Μαρίνας στην τοποθεσία «Νησάκι» στην παραλία της Νέας Ηρακλίτσας.

Η ιερά πομπή, ξεκινά από τον Ιερό Ναό Παναγίας Φανερωμένης όπου φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, την οποία σύμφωνα με την παράδοση αγιογράφησε ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Λουκάς και κατευθύνεται στο Νησάκι όπου και πραγματοποιείται η τελετή της αποκαθήλωσης.

Μυροφόρες ραίνουν το άχραντο σώμα του Ιησού με λουλούδια κατά τη μεταφορά του στο ναό και την εναπόθεσή του στον τάφο.

Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, στη δημοτική κοινότητα της Νέας Περάμου του δήμου Παγγαίου, κατά την περιφορά του επιταφίου, οι κάτοικοι σε κάθε γειτονιά αναβιώνουν ένα πολύ παλιό έθιμο: Θα κάψουν από ένα ομοίωμα του Ιούδα τη στιγμή που η πομπή του επιταφίου θα περνάει από τους δρόμους.

Ολόκληρη η πόλη εκείνη τη νύχτα φωτίζεται από τις δεκάδες φωτιές που ανάβουν οι κάτοικοι στέλνοντας έτσι το μήνυμα της κάθαρσης αλλά και της αιώνιας ανάστασης.

Ελευθερές

Την τρίτη μέρα του Πάσχα με συγκίνηση και ευλάβεια, στη δημοτική κοινότητα Ελευθερών αναβιώνουν τα παραδοσιακά «Μαζίδια». Πρόκειται για ένα έθιμο που χρονολογείται από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Οι πιστοί μεταφέρουν εν πομπή τα εικονίσματα από τηβυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ταξιάρχη, την παλαιότερη εκκλησία της περιοχής, στα «Μαζίδια» όπου βρίσκεται το γραφικό εξωκλήσι των Αγίων Ραφήλ, Ειρήνης και Νικολάου.

Εκεί, τελούν αρτοκλασία και αγιασμό αναπέμποντας παρακλήσεις προς τον Αναστάντα Χριστό να ευλογήσει την καλλιεργητική περίοδο που ξεκινάει, ώστε να είναι αποδοτική και εύφορη. Οι πιστοί προσκυνούν τα εικονίσματα και εν πομπή επιστρέφουν στην εκκλησία του Αγίου Ταξιάρχη.

Στη συνέχεια, στην πλατεία του παλιού παραδοσιακού οικισμού στήνεται ένα μεγάλο γλέντι. Τον χορό αρχίζει ο ιερέας και ακολουθούν οι κάτοικοι του χωριού που χορεύουν και τραγουδούν τρία συγκεκριμένα τραγούδια, τα οποία διασώθηκαν με το πέρασμα των χρόνων.

Κρηνίδες Καβάλας

Τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, στη Δημοτική Κοινότητα Κρηνίδων του δήμου Καβάλας εδώ και πάρα πολλά χρόνια αναβιώνουν οι «αυγομαχίες». Μικροί και μεγάλοι κάτοικοι της περιοχής με ιδιαίτερη φροντίδα παρουσιάζουν τα αυγά τους και ξεκινούν μια ιδιόμορφη μάχη τσουγκρίσματος. Νικητής είναι αυτός που θα έχει στην κατοχή του τα λιγότερα σπασμένα αυγά και άρα τα πιο δυνατά. Η προετοιμασία αυτής της γιορτής ξεκινάει εβδομάδες πριν, με την συγκέντρωση των καλύτερων αυγών από κότες και φραγκόκοτες, που σύμφωνα με τους διοργανωτές τρέφονται μόνο με υγιεινές τροφές για να εξασφαλίσουν καλή παραγωγή.

Σιταγροί Δράμας

Το δικό της χαρακτήρα έχει η Δευτέρα του Πάσχα στους Σιταγρούς, όπου οι εκεί εγκατεστημένοι Πόντιοι συνεχίζουν πανάρχαια έθιμα των κοιτίδων τους, όπως επισκέψεις στα μνήματα, όπου μοιράζουν κόκκινα αυγά και διάφορα εδέσματα, συνοδεία τραγουδιών και τηρώντας έθιμα που έχουν καθαρή αρχαϊκή μορφή με συνακόλουθες μεταφυσικές δοξασίες και αντιλήψεις.

Καλή Βρύση Δράμας

Η πασχαλινή περίοδος έχει και στην περιοχή της Δράμας την ξεχωριστή της εθιμολογία, που αρχίζει από το Σάββατο του Λαζάρουμε τις ομάδες των παιδιών που τραγουδούν τα πάθη του φίλου του Χριστού.

Τις πασχαλινές αυτές ημέρες ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει η πομπική περιφορά της εικόνας της Αναστάσεως γύρω από το αγροτικό χωριό της Καλής Βρύσης την Πέμπτη της Διακαινησίμου, για προστασία του χωριού από κάθε κακό και ιδιαίτερα από το χαλάζι που είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για την παραγωγή την ανοιξιάτικη περίοδο.

Την επόμενη μέρα, Παρασκευή της Διακαινησίμου, εορτάζεται σε πολλά χωριά η Ζωοδόχος Πηγή, όπως στην Προσοτσάνη, στην Καλλίφυτο και στο Μοναστηράκι, όπου ο θρησκευτικός εορτασμός συνδυάζεται και με αξιόλογες τοπικές πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Κύθηρα

Το νησί των Κυθήρων βρίσκεται νότια της Πελοποννήσου και αποτελεί ιδανικό προορισμό για τις Άγιες Μέρες του Πάσχα. Η πρόσβαση είναι εφικτή είτε μέσω πλοίου από τη Νεάπολη Λακωνίας, είτε από Πειραιά, Γύθειο, Κρήτη είτε αεροπορικώς.

Όσοι καταφέρετε να βρίσκεστε στο νησί από το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής ακολουθήστε τη μεταφορά του Επιτάφιου στα στενά σοκάκια της Χώρας. Τα αρώματα από τα ανθισμένα λουλούδια στις αυλές των σπιτιών κατακλύζουν το χώρο ενώ οι κάτοικοι έχουν ανοιχτές τις αυλόπορτες με μία άγια εικόνα για να πάρουν την ευλογία κατά το πέρασμα του Επιτάφιου. Αν από την άλλη είστε λάτρης ακόμα πιο παραδοσιακών εθίμων τότε κατευθυνθείτε στο παραθαλάσσιο χωριό Αβλέμονας όπου κατά την περιφορά όλος ο οικισμός είναι φωτισμένος με φλεγόμενα τενεκεδάκια.

Το Μεγάλο Σάββατο παρακολουθήστε τη λειτουργία της Ανάστασης είτε στη Χώρα είτε σε κάποιο από τα γραφικά χωριά του νησιού. Μοναδική εμπειρία κατάνυξης αποτελεί η Ιερά Μονή Μυρτιδίων στα βορειοδυτικά της Χώρας, υπό τους ήχους της μαγευτική βυζαντινής μουσικής.

Την Κυριακή του Πάσχα, το νησί υποδέχεται την Ανάσταση με παραδοσιακά γλέντια, τραγούδια και πολύ φαγητό! Απολαύστε το κυριακάτικο τραπέζι σε μία από τις αναρίθμητες ταβέρνες του νησιού για όλα τα γούστα και όλα τα βαλάντια. Αναμφισβήτητα, η Αγία Πελαγία είναι ο πιο must προορισμός αφού διοργανώνεται το πιο εντυπωσιακό γλέντι: σούβλισμα αρνιών στην παραλία, ντόπιο κρασί και άλλες παραδοσιακές λιχουδιές, μουσική και χορός μέχρι το βράδυ!

Πηγή:cyclades24.gr/ΑΠΕ/tolo.gr/tinos.gr/kythera.gr