PLUS
Ο Κωνσταντίνος Καβάφης, τον Μάρτιο του 1921, γράφει το ποίημα «Πάρθεν», εμπνευσμένο από το δημοτικό τραγούδι και κατ’ εξοχήν από εκείνο του Πόντου.
Του Νίκου Βασιλειάδη
Ένας θρήνος για την Ελλάδα που χάνεται και που στην ποντιακή διάλεκτο συμβόλιζε γι’ αυτόν πιο ριζικά, πιο αυθεντικά, τον «καημό της ρωμιοσύνης».
Ήταν στα 1921, και εκεί που θα πίστευε κανείς πως η ιστορία είχε ολοκληρώσει τον κύκλο της «ἀδικιᾶς» ήρθε το δράμα του Πόντου, τα τραγικά γεγονότα της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου από τους Νεότουρκους για να προσθέσουν ένα ακόμη, μεγάλο μαύρο δάκρυ στα ρωμαίικα ματόκλαδα.
Ο Καβάφης δεν έμεινε ασυγκίνητος, αμέτοχος. Με το Πάρθεν ύψωσε την φωνή του, και την ένωσε με την φωνή της μάνας Ελλάδας, για να στηλιτεύσει τους εκτοπισμούς των Ελλήνων από την περιοχή του Πόντου, και για να δηλώσει τον πόνο του για τις μαζικές σφαγές των εκεί Ελλήνων.
«Όμως απ’ τ’ άλλα πιο πολύ με άγγιξε το άσμα το Τραπεζούντιον με την παράξενή του γλώσσα και με την λύπη των Γραικών των μακρινών εκείνων που ίσως όλο πίστευαν που θα σωθούμε ακόμη».
Η οδύνη για την απώλεια της Πόλης είναι κοινή και στην ίδια τραγική ένταση για όλους τους Έλληνες, όπου κι αν βρίσκονταν αυτοί. Από την Αίγυπτο μέχρι τον Πόντο κι από την κυρίως Ελλάδα μέχρι το πιο απομακρυσμένο σημείο του ελληνισμού. Πάρθεν Ρωμανία, Πάρθεν και ο Πόντος…
«…Μα αλίμονον μοιραίον πουλί «απαί την Πόλην έρται» με στο «φτερούλν’ αθε χαρτίν περιγραμμένον κι ουδέ στην άμπελον κονεύ’ μηδέ στο περιβόλι επήγεν και εκόνεψεν στου κυπαρίσ’ την ρίζαν».
Οι αρχιερείς δεν δύνανται (ή δεν θέλουν) να διαβάσουν «Χέρας υιός Γιανίκας έν» αυτός το παίρνει το χαρτί, και το διαβάζει κι ολοφύρεται.
«Σίτ’ αναγνώθ’ σίτ’ ανακλαίγ’ σίτ’ ανακρούγ’ την κάρδιαν. Ν’ αοιλλή εμάς, να βάι εμάς, η Pωμανία πάρθεν.»
Σχετικά Άρθρα:
«Δεν Ξεχνώ»: 101 χρόνια από την γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού
