Πως θα μοιραστούν τα 3.300.000 ευρώ

09/11/2020 17:52

Η κυβέρνηση έριξε στο τραπέζι νέα μέτρα 3,3 δισ. ευρώ αλλά η πρώτη φάση του γενικευμένου lockdown τον περασμένο Μάρτιο μας έχει διδάξει τις οικονομικές επιπτώσεις που θα υπάρξουν οι οποίες ποσοτικά μπορεί να είναι μικρότερες αυτή τη φορά – υπό την προϋπόθεση ότι η καραντίνα δεν θα διαρκέσει πέραν του μηνός -αλλά θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομία οι οποίες θα ξεπεράσουν το 2,5% του ΑΕΠ, οδηγώντας την ύφεση σε επίπεδα άνω του 10% για το 2020. Και αυτό παρά το γεγονός η οικονομία έχει προσαρμοστεί μπροστά στο ενδεχόμενο νέου lockdown και τμήμα της οικονομικής δραστηριότητας που δεν λειτουργούσε ή υπολειτουργούσε την προηγούμενη φορά πλέον θα παραμείνει λειτουργικό.

Ρεπορτάζ ΦΩΤΗΣ ΑΝΔΡΕΟΥ

Ποιοι χάνουν και ποιοι κερδίζουν από το νέο lockdown και οι επιπτώσεις στην οικονομία που θα ξεπεράσουν το 2,5% του ΑΕΠ.

Προσαρμοστικότητα

Χαρακτηριστικό της προσαρμοστικότητας είναι το γεγονός ότι πάνω από το 80% των μεγάλων επιχειρήσεων συνέχισαν και μετά τη λήξη των προηγούμενων περιοριστικών μέτρων να απασχολούν μεγάλο ποσοστό του προσωπικού τους με τηλεργασία. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ένα σημαντικό ποσοστό των εταιριών θα μπορέσει να συνεχίσει τη λειτουργία του.

Χωρίς αμφιβολία η πτώση του ΑΕΠ θα είναι μεγαλύτερη των μέχρι σήμερα προβλέψεων του οικονομικού επιτελείου, καθώς τα οικονομικά σενάρια είχαν πραγματοποιηθεί επί τη βάση της μη επανάληψης της καραντίνας. Υπό τις καλύτερες των προβλέψεων το νέο lockdown θα οδηγήσει την πτώση του ΑΕΠ για την Ελλάδα σε επίπεδα άνω του 10% το 2020 ,ενώ ο ορίζοντας για το 2021 είναι πλέον εντελώς αβέβαιος και είναι απίθανο να επιτευχθούν ρυθμοί ανάπτυξης της τάξεως του 7% που προσδοκούσε η κυβέρνηση. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η κυβέρνηση τις επόμενες δεκαπέντε ημέρες θα παρουσιάσει αναθεωρημένο προϋπολογισμό υπό τα νέα δεδομένα.

Τα νέα δεδομένα, άλλωστε, οδηγούν στην ανάγκη εκταμιεύσεων για στήριξη των επιχειρήσεων και των εργαζομένων οι οποίες θα έχουν ως συνέπεια τη διεύρυνση του πρωτογενούς ελλείμματος, ενώ στη διεύρυνσή του θα συμβάλλουν οι αναστολές πληρωμών με κυβερνητικές αποφάσεις αλλά και η αδυναμία καταβολής υποχρεώσεων από σημαντικό τμήμα εργαζομένων και επιχειρήσεων. Επισημαίνεται ότι σε ανύποπτο χρόνο ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σαϊκούρας, είχε προσδιορίσει το κόστος ενός καθολικού lockdown για διάστημα ενός μηνός σε περίπου 2,5% έως 3% του ΑΕΠ, γεγονός που σημαίνει ότι στην καλύτερη των περιπτώσεων η ζημία από το lockdown που ανακοινώθηκε θα ξεπεράσει τα 4 δισ. ευρώ!

Οι ωφελημένοι

Βεβαίως, υπάρχουν επιχειρήσεις που θα πληγούν ιδιαίτερα αλλά και επιχειρήσεις οι οποίες αναμένεται να ωφεληθούν (μειοψηφία) όπως συνέβη στην πρώτη φάση της πανδημίας και του τότε lockdown.

Κερδισμένος χωρίς αμφιβολία θα είναι ο κλάδος των super markets, ο οποίος σε 12 εβδομάδες lockdown, από 24 Φεβρουαρίου μέχρι 17 Μαΐου 2020, είδε τις πωλήσεις του να αυξάνονται θεαματικά κατά περίπου 20% ή σε όρους αξίας πωλήσεων κατά περίπου 400.000.000 ευρώ. Τα χρήματα αυτά χάθηκαν από τις εταιρίες Cash and Carry (χονδρική) καθώς τα ξενοδοχεία και η εστίαση που είναι οι μεγαλύτεροι πελάτες τους είχαν κλείσει.

Εστίαση

Από την άλλη πλευρά, η εστίαση (που δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα επανέλθουν σε λειτουργία μετά τη λήξη του καθολικού lockdown) και τα ξενοδοχεία είναι οι μεγαλύτεροι χαμένοι. Ειδικά ο κλάδος της εστίασης απειλείται με κατάρρευση ενώ οι επιπτώσεις στις ξενοδοχειακές μονάδες είναι μικρότερες δεδομένου στην τρέχουσα χρονική στιγμή δεν βρισκόμαστε στην αιχμή της τουριστικής περιόδου. Επισημαίνεται ότι ο κλάδος της εστίασης στην Ελλάδα αποτελείται από 82.412 επιχειρήσεις οι οποίες απασχολούν 384.196 εργαζόμενους. Οι απώλειες τζίρου των εταιριών υπολογίζονται σε 500.000.000 ευρώ περίπου τον μήνα γεγονός, που σημαίνει και απώλειες μόνο από το ΦΠΑ της τάξεως των 70.000.000 ευρώ.

Λιανεμπόριο

Σημαντική θα είναι η πίεση και στο λιανικό εμπόριο που μπορεί να έχει διέξοδο στις ηλεκτρονικές πωλήσεις αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούν, να αντισταθμιστούν οι απώλειες εσόδων από τα φυσικά καταστήματα. Οι επιχειρήσεις, πάντως, στην πλειοψηφία τους είναι περισσότερο έτοιμες από την προηγούμενη φορά που επιβλήθηκε το lockdown. Επισημαίνεται ότι οι επιχειρήσεις πόνταραν στην Black Friday στο τέλος Νοεμβρίου για να αποκομίσουν έσοδα και να μειώσουν αποθέματα, αλλά πλέον η υπόθεση θεωρείται σχεδόν χαμένη ειδικά γι’ αυτές που έχουν πολύ μεγάλο ποσοστό εσόδων από τα φυσικά καταστήματα.

Η λίστα

Γενικότερα, πάντως, τα στοιχεία του προηγούμενου lockdown αποτελούν οδηγό για τις επιπτώσεις που θα υπάρξουν από το νέο. Σε όρους κύκλου εργασιών στους κλάδους των τεχνών, ψυχαγωγίας και του τουρισμού, ο αντίκτυπος του lockdown ήταν τόσο ισχυρός που η πτώση του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων τον Απρίλιο υπερέβη το 85% και το 90%, σε ετήσια βάση, αντίστοιχα, ενώ μεγάλη ήταν η μείωσή του και τον Μάιο. Σημαντική επιδείνωση παρουσίασαν επίσης οι μεταφορές και η αποθήκευση, η ενημέρωση και η επικοινωνία, η διαχείριση ακίνητης περιουσίας, η μεταποίηση και οι κατασκευές, ενώ κατακόρυφη ήταν η πτώση των εσόδων των εταιριών πετρελαιοειδών. Με δεδομένο ότι ο κλάδος των πετρελαιοειδών στην Ελλάδα είναι και σημαντικά εξαγωγικός η πίεση αναμένεται να είναι πολύ ισχυρή, δεδομένου ότι το lockdown έχει πανευρωπαϊκά χαρακτηριστικά.

«Kόκκινα» δάνεια

Με την ολοκλήρωση, όμως, του νέου κύκλου lockdown πιθανότατα μεγάλος χαμένος θα είναι οι τράπεζες. Και αυτό διότι αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω τα «κόκκινα» δάνεια λόγω της διεύρυνσης του κύκλου των φυσικών και νομικών προσώπων που δεν θα μπορούν μόνιμα να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις έχοντας επηρεαστεί από το νέο lockdown.

Οι τράπεζες προ του νέου κύματος της πανδημίας και του lockdown στις εκτιμήσεις που είχαν αποστείλει στον SSM υπολόγιζαν σε 5 δισ. ευρώ τα νέα «κόκκινα» δάνεια λόγω κορωνοϊού. Πλέον, ο φόβος ότι τα 10 και πλέον δισ. ευρώ νέα «κόκκινα» δάνεια αποτελεί το αισιόδοξο σενάριο, καθώς δεν υπάρχει ορατότητα για το διάστημα που θα βρίσκεται η οικονομία σε lockdown, τουλάχιστον έως τα τέλη Απριλίου. Και αυτό διότι ακόμα και αν υπάρξει εμβόλιο αυτό δεν θα μπορούσε να χορηγηθεί σε ευρύ φάσμα πληθυσμού σε σύντομο χρονικό διάστημα και πάντως όχι νωρίτερα από τον Μάρτιο. Η δημιουργία νέων «κόκκινων» δανείων αναμένεται να πιέσει κεφαλαιακά τις ελληνικές τράπεζες. Ωστόσο, επειδή η δημιουργία νέων «κόκκινων» δανείων αποτελεί πλέον πανευρωπαϊκό πρόβλημα πλέον είναι ιδιαίτερα πιθανή η δημιουργία πανευρωπαϊκής «badbank» που θα λύσει και το πρόβλημα των ελληνικών τραπεζών. Επισημαίνεται ότι ο επικεφαλής του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM), Aντρέα Ενρία, επανέλαβε πριν από λίγες ημέρες την εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) για μη εξυπηρετούμενα δάνεια σε τράπεζες της Ευρωζώνης που θα μπορούσαν να φθάσουν το 1,4 τρισεκατομμύρια ευρώ.

Επισημαίνεται ότι οι ελληνικές τράπεζες προσέφεραν σε 370.000 δανειολήπτες αναστολές δόσεων, συνολικού ποσού 20 δισ. ευρώ. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι τα νέα «κόκκινα» δάνεια θα προέλθουν αποκλειστικά από τα μορατόρια, καθώς πλέον η διάχυση της ύφεσης αφορά το σύνολο της οικονομίας.

Τα 10 µέτρα που ανακοίνωσε το ΥΠΟΙΚ

Ο Υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, ανακοίνωσε τα κάτωθι μέτρα κόστους 3,3 δισ. ευρώ, τα οποία ωστόσο αφορούν στην περίοδο έως 30 Νοεμβρίου και θεωρείται ιδιαίτερα πιθανόν να προστεθούν και άλλα, καθώς ακόμα και αν θεωρηθεί ότι θα επανέλθουμε στην κανονικότητα το άνοιγμα της οικονομίας δεν αναμένεται να είναι απότομο αλλά σταδιακό. Τα μέτρα είναι τα εξής :

1 Οι εργαζόμενοι επιχειρήσεων-εργοδοτών, ανά την επικράτεια, που πλήττονται σύμφωνα με τη διευρυμένη λίστα ΚΑΔ Απριλίου, δύνανται να τεθούν σε προσωρινή αναστολή σύμβασης εργασίας. Συνεπώς, είναι δικαιούχοι αποζημίωσης ειδικού σκοπού, αναλογικά με το διάστημα που τίθενται σε αναστολή. Για το ανωτέρω χρονικό διάστημα, καλύπτονται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, αναλογικά, και όλες οι ασφαλιστικές εισφορές, υπολογιζόμενες επί του ονομαστικού μισθού. Το κόστος του μέτρου υπολογίζεται, με βάση τα νέα δεδομένα, στα 675.000.000 ευρώ, μόνο για το μήνα Νοέμβριο. Επιπλέον, οι εργαζόμενοι των επιχειρήσεων μέχρι και την 4η Νοεμβρίου 2020, που τίθενται σε αναστολή κατά τον μήνα Νοέμβριο, θα λάβουν, εντός Δεκεμβρίου, αντί για 534 ευρώ, 800 ευρώ, υπολογιζόμενο αναλογικά για τις ημέρες που τέθηκαν σε αναστολή. Η εφάπαξ αυτή οικονομική ενίσχυση στους εργαζόμενους είναι επιπλέον της κάλυψης του δώρου Χριστουγέννων. Το κόστος υπολογίζεται στα 215.000.000 ευρώ.

2 Για τις επιχειρήσεις που αναστέλλεται η λειτουργία τους με εντολή δημόσιας αρχής, στις οποίες περιλαμβάνεται πλέον το λιανεμπόριο και άλλες δραστηριότητες, παρέχεται δυνατότητα αναστολής καταβολής του ΦΠΑ, πληρωτέου τον μήνα Νοέμβριο, μέχρι τις 30 Απριλίου 2021.Η εν λόγω οφειλή θα αποπληρωθεί σε 12 δόσεις με μηδενικό επιτόκιο, ή 24 δόσεις με επιτόκιο 2,5%, από τον Μάιο του 2021 και έπειτα. Το κόστος υπολογίζεται στα 230.000.000 ευρώ.

3 Για τις επιχειρήσεις που αναστέλλεται η λειτουργία τους με εντολή δημόσιας αρχής, στις οποίες περιλαμβάνεται πλέον το λιανεμπόριο και άλλες δραστηριότητες, δίνεται η δυνατότητα αναστολής πληρωμής των δόσεων ρυθμισμένων φορολογικών και ασφαλιστικών οφειλών, πληρωτέων τον μήνα Νοέμβριο. Η αποπληρωμή τους μετατίθεται σε αντίστοιχες δόσεις, στο τέλος τις ισχύουσας ρύθμισης. Το κόστος υπολογίζεται στα 66.000.000 ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι για όλες τις πληττόμενες επιχειρήσεις ισχύουν οι ρυθμίσεις που ψηφίστηκαν ήδη στη Βουλή και καλύπτουν τους προηγούμενους μήνες.

4 Για τους εργαζόμενους που η σύμβαση εργασίας τους τίθεται σε αναστολή, ανά την επικράτεια, δίνεται η δυνατότητα αναστολής πληρωμής των δόσεων ρυθμισμένων φορολογικών οφειλών, πληρωτέων τον μήνα Νοέμβριο. Η αποπληρωμή τους μετατίθεται σε αντίστοιχες δόσεις, στο τέλος τις ισχύουσας ρύθμισης. Το κόστος υπολογίζεται στα 27.000.000 ευρώ.

5 Συνεχίζεται η αναστολή πληρωμής δόσεων τραπεζικών δανείων, με βάση τη διευρυμένη λίστα ΚΑΔ Απριλίου, σε συνεννόηση με την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, έως το τέλος του έτους. Αυτό δεν αποτελεί, ωστόσο, νέο μέτρο.

6 Επεκτείνονται όλα τα επιδόματα ανεργίας που έληξαν και λήγουν τους μήνες Σεπτέμβριο, Οκτώβριο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο, κατά δύο μήνες. Το κόστος υπολογίζεται στα 308.000.000 ευρώ.

7 Χορηγείται νέα εφάπαξ οικονομική ενίσχυση, ύψους 400 ευρώ, σε μη επιδοτούμενους μακροχρόνια ανέργους, κατ’ αναλογία της ενίσχυσης του περασμένου Απριλίου. Το συγκεκριμένο μέτρο πολιτικής αφορά σε περίπου 130.000 άνεργους που απέκτησαν την ιδιότητα του μακροχρόνια ανέργου μετά την 1η Μαρτίου 2020. Το κόστος υπολογίζεται στα 50.000.000 ευρώ.

8 Όλες οι επιχειρήσεις που πλήττονται σύμφωνα με τη διευρυμένη λίστα ΚΑΔ Απριλίου, δικαιούνται υποχρεωτική μείωση ενοικίου κατά 40% στα επαγγελματικά τους ακίνητα. Το ίδιο ισχύει και για την κύρια κατοικία των εργαζομένων που τίθενται σε αναστολή σύμβασης εργασίας, αλλά και για τη φοιτητική κατοικία των τέκνων τους, ανά την επικράτεια. Επιπλέον, όμως, από τον μήνα Νοέμβριο, για τους ιδιοκτήτες που εκμισθώνουν ακίνητα, το 1/2 της ζημίας τους δεν θα συμψηφίζεται με τις φορολογικές τους υποχρεώσεις, όπως προβλέπεται μέχρι σήμερα, αλλά θα καταβάλλεται άμεσα στους δικαιούχους, και θα πιστώνεται απευθείας στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς. Το κόστος υπολογίζεται στα 30.000.000 ευρώ.

9 Διευρύνεται η λίστα των επιχειρήσεων που έχουν δικαίωμα συμμετοχής στην Επιστρεπτέα Προκαταβολή 4. Οι επιχειρήσεις που κλείνουν με κρατική εντολή, δικαιούνται να συμμετάσχουν στο χρηματοδοτικό σχήμα, ανεξαρτήτως πτώσης τζίρου τους, ενώ λαμβάνουν κατ’ ελάχιστο 2.000 ευρώ. Σημειώνεται ότι τα παραπάνω ισχύουν ταυτόχρονα με τους όρους μη επιστροφής του 50% της ενίσχυσης και δικαίωμα συμμετοχής όλων των ατομικών επιχειρήσεων, καθώς και των νέων επιχειρήσεων.Το κόστος της ενισχυμένης Επιστρεπτέας Προκαταβολής 4 υπολογίζεται στο 1 δισ. ευρώ. Και της Επιστρεπτέας Προκαταβολής 5 στα 700.000.000 ευρώ.

10 Θα παραταθεί η πληρωμή επιταγών με διαδικασίες που θα περιγραφούν άμεσα.

Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί