Έρευνα: 67.360 επιστημονικές δημοσιεύσεις παγκοσμίως για τον κορωνοϊό το 2020

26/12/2020 17:51

Οι δράσεις για τη διαχείριση, πρόληψη και έλεγχο του κορωνοϊού προϋποθέτουν συνεχή παρακολούθηση των επιστημονικών ανακαλύψεων, καθώς νέα αποτελέσματα έρευνας δημοσιεύονται με πρωτοφανείς ρυθμούς. Για τους επιστήμονες, η πανδημία έχει αποτελέσει μία εξαιρετικά σπάνια ευκαιρία να εξετάσουν συνδυαστικά ένα μεγάλο εύρος επιστημονικών τομέων.

Σε μια προσπάθεια να καταγραφεί ένα στιγμιότυπο του διεθνούς τοπίου των επιστημονικών δημοσιεύσεων που σχετίζονται με την COVID-19, αξιοποιώντας το ευρετήριο αξιολογημένων δημοσιεύσεων Web of Science (WoS) της Clarivate Analytics συνάγεται πως 67.360 δημοσιεύσεις ανακτήθηκαν από τους επιστήμονες παγκοσμίως από έρευνες που έγιναν την περίοδο 1 Ιανουαρίου – 21 Δεκεμβρίου 2020, ενδεικτικό της ταχύτητας με την οποία η επιστημονική κοινότητα ανταποκρίθηκε στην πανδημία.

Οι επικρατέστεροι τίτλοι περιοδικών που οι ερευνητές επέλεξαν να δημοσιευτούν τα επιστημονικά τους επιτεύγματα είναι: The British Medical Journal με 1.142 δημοσιεύσεις (1,7%), Journal of Medical Virology με το 1,1% των δημοσιεύσεων, και International Journal of Εnvironmental Research and Public Health με 637 (0,9%).

Ακολουθούν το CUREUS, ένα αμιγώς ανοικτής πρόσβασης (ΑΠ) περιοδικό, το οποίο μαζί με το PLOS ONE, επίσης ΑΠ, έχουν συνολικά φιλοξενήσει το 1,35% των επιστημονικών δημοσιεύσεων για COVID-19.

Χρησιμοποιώντας τον αριθμό των δημοσιευμένων εργασιών ως δείκτη εθνικών ερευνητικών επιτευγμάτων, προκύπτει ότι οι ΗΠΑ έχουν τη μεγαλύτερη συμμετοχή στην παγκόσμια έρευνα (28%), με κορυφαίο το Harvard Medical School (1,76% των δημοσιεύσεων). Το 12,6% του συνόλου των δημοσιεύσεων συνδέονται με κάποιον φορέα στην Κίνα, με το Huazhong University of Science and Technology να έχει παράγει το 1,54% των δημοσιεύσεων παγκοσμίως. Ακολουθούν η Ιταλία, το Ην. Βασίλειο και η Ινδία. Φαίνεται ότι ο βαθμός παραγωγής έρευνας των χωρών είναι σε ευθεία αναλογία με τον βαθμό που αυτές οι χώρες έχουν πληγεί από την πανδημία.

Ο Chaolin Huang αποδεικνύεται ο πιο επιδραστικός συγγραφέας. Το άρθρο στο The Lancet για την επιδημιολογία, την εργαστηριακή διάγνωση, τα συμπτώματα και τα κλινικά αποτελέσματα της COVID-19, συγκέντρωσε 8.165 παραπομπές. Ακολουθεί το άρθρο της ομάδας China Medical Treatment Expert Grp (New England Journal of Medicine) για τα κλινικά χαρακτηριστικά της COVID-19, με 5.238 αναφορές.

Η συμμετοχή της Ελλάδας στην έρευνα για την COVID-19

Εστιάζοντας στην ελληνική συμμετοχή στην επιστημονική έρευνα για την πανδημία COVID-19, για την περίοδο περιόδου 1 Ιανουαρίου – 21 Δεκεμβρίου 2020 προκύπτει ότι έχουν ευρετηριαστεί 683 δημοσιεύσεις, που έχουν προκύψει από τη συνεργασία 4.778 συγγραφέων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, με την Ελλάδα να βρίσκεται στην 27η θέση σε σύνολο 207 χωρών.

Συνολικά, οι δημοσιεύσεις για COVID-19 με τη συμμετοχή Ελλήνων επιστημόνων, έλαβαν 6.165 αναφορές από άλλες εργασίες, με μέσο όρο 9,03 αναφορές ανά δημοσίευμα, ενώ ο h-index (βιβλιομετρικός δείκτης επιστημονικής ποιότητας) για το σύνολο των εργασιών ανέρχεται στο 37.

Στην πρώτη θέση των δημοσιεύσεων, με βάση τις αναφορές, βρίσκεται το Letter στο The Lancet Respiratory Medicine, με τον George Karakiulakis (Ιατρική Σχολή ΑΠΘ), στη συγγραφική ομάδα, το οποίο έχει λάβει 677 αναφορές, που αντιστοιχούν στο 11% του συνόλου των αναφορών. Από τους Έλληνες επιστήμονες, οι Demetrios A. Spandidos, Sotirios Tsiodras και Aristidis Tsatsakis συμμετείχαν στη συν-συγγραφή των περισσότερων δημοσιεύσεων, με 31, 30, 15 εργασίες, αντίστοιχα.

Όσον αφορά τους ελληνικούς φορείς με τις περισσότερες δημοσιεύσεις, στην πρώτη θέση είναι το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (37,8% των δημοσιεύσεων). Ακολουθούν το ΑΠΘ (14,4%), το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (10,4%), το Πανεπιστήμιο Πάτρας (9,6%) και το Πανεπιστήμιο Κρήτης (9,1%).

Στην έρευνά τους οι Έλληνες συνεργάστηκαν με επιστήμονες ή με επιστημονικές ομάδες από 99 διαφορετικές χώρες. Με βάση τον αριθμό των εργασιών που δημοσιεύτηκαν συνεργατικά, οι 5 χώρες με τις οποίες υπήρξε μεγαλύτερη συνεργασία είναι η Ιταλία (23%), οι ΗΠΑ (22%), η Αγγλία (20%), η Γερμανία (14%) και η Ισπανία (13%).

Ο Κορωνοϊός και στις Κοινωνικές επιστήμες

Η εξάπλωση της πανδημίας αποτέλεσε αντικείμενο και των ερευνητών στις Κοινωνικές Επιστήμες (6,3% των δημοσιεύσεων), κυρίως για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της πανδημίας, την ανθρώπινη ψυχολογία και συμπεριφορά, τον τουρισμό και την οικονομία. Ακολουθούν η Μηχανική και Τεχνολογία (4,6%) και οι Ανθρωπιστικές Επιστήμες (0,4%) με αντικείμενο έρευνας τη φιλοσοφία, τη θρησκεία και τις τέχνες στο πλαίσιο της κρίσης COVID-19.

Πηγή: EKT, “Η επιστημονική παραγωγή για την COVID-19. Μια βιβλιομετρική ανάλυση” της Ιωάννας Σαραντοπούλου, που δημοσιεύθηκε στο τεύχος 119 του περιοδικού «Καινοτομία, Έρευνα & Ψηφιακή Οικονομία».