PLUS
Δίχως άλλο πρέπει να δούμε τα σημάδια ξεκάθαρα. Χωρίς παρωπίδες και αποφεύγοντας τα ευχολόγια και τα μεγάλα δίχως ουσία λόγια. Το φετινό καλοκαίρι δεν είναι υπενθύμιση ενός πλανήτη που χάνεται, είναι ο εφιάλτης που αναπόφευκτα γίνεται πραγματικότητα από την αδιάφορη στάση μας.
Του ΝΙΚΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ
Έπειτα από οκτώ χρόνια που χρειάστηκαν για την ολοκλήρωσή της 200 επιστήμονες επεξεργάστηκαν και αφομοίωσαν χιλιάδες μελέτες πριν τη δώσουν στη δημοσιότητα. – Αν δεν πάρουμε άμεσα μέτρα θα βιώσουμε ακραίους καύσωνες, εντονότερες καταιγίδες, σοβαρότερα επεισόδια ξηρασίας και τις χειρότερες πλημμύρες που έχουμε δει ποτέ…
Και αυτήν την ώρα που ο πλανήτης βρίσκεται στο «κόκκινο» και κύματα καύσωνα χτυπούν Ευρώπη, Ασία, Αυστραλία και Αμερική και οι φωτιές σαρώνουν στο πέρασμά τους τα πάντα, ίσως είναι η στιγμή να κοιταχτούμε στον καθρέφτη και να ομολογήσουμε πως… το ξέραμε, αλλά αδιαφορήσαμε.
Το ξέραμε γιατί υπήρξαν πολλοί που είχαν εγκαίρως προειδοποιήσει για τα όσα έρχονται. Για παράδειγμα, η προφητική ομιλία του Αλ Γκορ το 2017 όταν έκλεινε τις εργασίες του τεχνολογικού συνεδρίου Web Summit -που διοργανώνεται κάθε Νοέμβριο στη Λισαβόνα- και είχε ως θέμα τον ρόλο της κοινότητας της καινοτομίας στην επίλυση του ζητήματος της κλιματικής αλλαγής.
Σε αυτήν ο χαρισματικός Αμερικανός ηγέτης, με πλούσια και συνεχή δράση για το περιβάλλον, είχε απευθύνει έκκληση για την προστασία του. «Όταν φτάσουμε στο κρίσιμο σημείο, και πιστέψτε με είμαστε τώρα εκεί, όταν συμβεί αυτό, τότε τα πάντα καταλήγουν στο διλημματικό ερώτημα: ποιο είναι το λάθος και ποιο το σωστό; Σε αυτήν την περίπτωση το αποτέλεσμα είναι προκαθορισμένο από το ποιοι είμαστε. Αυτό ακριβώς είναι το σημείο που βρισκόμαστε με το κίνημα της κλιματικής αλλαγής. Τώρα κρίνονται τα πάντα. Γι’ αυτό και σας ζητάω να ανταποκριθείτε στο κάλεσμά μου. Σε 5-10 χρόνια από σήμερα θα κοιτάμε πίσω στο 2017 και θα λέμε τα πράγματα τότε ήταν πολύ πιο σοβαρά απ’ όσο πίστευα τότε και οι ευκαιρίες για δράση ήταν πολύ περισσότερες».
Ηθοποιοί
Δύο χρόνια πριν, το 2019, στο κτίριο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), σε ακόμη μία συνεδρίαση για την κλιματική αλλαγή, ένας από τους καλεσμένους στη συνεδρίαση αυτή ήταν και ο Χάρισον Φορντ. Ο διάσημος ηθοποιός δεν μάσησε τα λόγια του, ζητώντας τη λήψη μέτρων, και αμέσως, από τους ηγέτες των κρατών.
«Το σπίτι μας καίγεται και έχουμε μόνο ένα σπίτι», είπε ο θρυλικός Ιντιάνα Τζόουνς. «Συζητάμε να σώσουμε τον Αμαζόνιο εδώ και 30 χρόνια. Σχεδόν πριν από 30 χρόνια ο Στινγκ είχε δώσει συναυλία, εδώ στη Νέα Υόρκη, με μήνυμα ακριβώς αυτό, να σώσουμε τον Αμαζόνιο. Και ακόμα συζητάμε γι’ αυτό. Το μεγαλύτερο δάσος στον πλανήτη είναι κρίσιμο για το κλίμα και για κάθε λύση που πρέπει να δρομολογήσουμε για να αναστρέψουμε την κατάσταση. Για όλα όσα μας δίνουν ζωή.
Και αυτό καίγεται. Όταν ένα δωμάτιο στο σπίτι μας έχει αρπάξει φωτιά, δεν λέμε ‘‘ένα δωμάτιο έχει αρπάξει φωτιά’’. Λέμε ότι το σπίτι μας έχει αρπάξει φωτιά. Και έχουμε μόνο ένα σπίτι. Υπάρχει μια δύναμη που μπορεί να αλλάξει τα πράγματα στον πλανήτη. Είναι τα νέα παιδιά, που ενώ εμείς έχουμε αποτύχει, αυτά έχουν θυμό, είναι οργανωμένα, είναι διατεθειμένα να κάνουν τη διαφορά. Είναι ένας ηθικός στρατός. Και το σημαντικότερο πράγμα που έχουμε να κάνουμε γι’ αυτά είναι να διώξουμε την κόλαση από τον δρόμο τους».
Αυτές ήταν μόνο δύο από τις εκατοντάδες χιλιάδες φωνές που μας προειδοποιούσαν για την υπερθέρμανση του πλανήτη, την κλιματική αλλαγή που θα έρθει να καταστρέψει τις ζωές μας, ή καλύτερα θα αφανίσει το ανθρώπινο είδος και τον πολιτισμό του ώστε να προσπαθήσει η φύση μόνη της πια να διορθώσει το «λάθος» και τη ζημιά που έγινε.
Τη Δευτέρα που μας πέρασε, και πριν ακόμη σβήσουν οι φλόγες από αυτό που απέμεινε και ονομάζαμε φυσικό περιβάλλον στη χώρα μας, ήρθε και η τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών (IPCC) για την κλιματική αλλαγή να μας επιβεβαιώσει με τον πιο αδιάβλητο τρόπο πως ο κόσμος μας, ο πλανήτης μας, είναι ασθενής.
Βαριά άρρωστος
Δεν χρειάζεται δα και μεγάλη προσπάθεια να καταλάβουμε όλοι πως έχουμε φτάσει πια στο σημείο μηδέν. Ο κόσμος μας, σύμφωνα με την έκθεση, έχει υποστεί υπερθέρμανση 1,1 βαθμών Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, οδεύοντας ολοταχώς στους 1,5 βαθμούς, το όριο κάτω από το οποίο πρέπει να παραμείνει η άνοδος της θερμοκρασίας για την αποφυγή των ακόμη σοβαρότερων επιπτώσεων.
Θερμοκρασία
Όπως διευκρινίζεται στην έκθεση, παρότι η μέση θερμοκρασία του πλανήτη έχει αυξηθεί κατά περίπου 1,1 βαθμούς Κελσίου από την περίοδο 1850-1900, η σταθεροποίησή της στους 1,5 βαθμούς είναι δύσκολη, αλλά ακόμη εφικτή. Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και αυτό το επίπεδο της θερμοκρασίας συνεπάγεται περισσότερους ακραίους καύσωνες, εντονότερες καταιγίδες, σοβαρότερα επεισόδια ξηρασίας και χειρότερες πλημμύρες.
Αλλάξαμε το κλίμα της Γης, «είναι αδιαμφισβήτητο πως η ανθρώπινη επιρροή έχει υπερθερμάνει την ατμόσφαιρα, τους ωκεανούς και τη γη» και οι αλλαγές αυτές είναι πλέον «αναπόδραστες και μη αναστρέψιμες», και όπως διαπιστώνεται στην έκθεση -των 42 σελίδων και γνωστή ως «Σύνοψη για όσους χαράσσουν πολιτική» (Summary for Policymakers)- η ευκαιρία περικοπής της εξάρτησης της ανθρωπότητας από τα ορυκτά καύσιμα και η αποφυγή καταστροφικών συνεπειών που μπορούν να αλλάξουν τη ζωή όπως τη βιώνουμε σήμερα, μειώνεται ραγδαία και δραματικά.
Εκκωφαντικό καμπανάκι για όσα μας περιμένουν…
Η έκθεση αυτή αποτελεί τον κόκκινο συναγερμό για την ανθρωπότητα. Ένα εκκωφαντικό καμπανάκι κινδύνου για ένα δυσοίωνο μέλλον που εγγυάται να βάλει δισεκατομμύρια ανθρώπους σε άμεσο κίνδυνο.
Η έκθεση της επιτροπής του ΟΗΕ είναι η πρώτη, μεγάλης έκτασης, αξιολόγηση της υφιστάμενης κλιματικής αλλαγής από το 2013, αποτέλεσμα του κόπου περισσότερων από 200 επιστημόνων, οι οποίοι μελέτησαν, επεξεργάστηκαν και αφομοίωσαν χιλιάδες μελέτες πριν τη δώσουν στη δημοσιότητα, έπειτα από οκτώ ολόκληρα χρόνια που χρειάστηκαν για την ολοκλήρωσή της.
Όπως αναφέρει, πολλές από τις μεταβολές που οφείλονται σε παρελθοντικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου είναι μη αναστρέψιμες σε βάθος αιώνων -αν όχι χιλιετιών- και ιδίως εκείνες που αφορούν τον ωκεανό, τους παγετώνες και την παγκόσμια στάθμη των θαλασσών.
Οι μη αναστρέψιμες -και με σχεδόν απόλυτη σιγουριά ανθρωπογενείς, σύμφωνα με τους επιστήμονες- αλλαγές στο παγκόσμιο κλιματικό σύστημα είναι σχεδόν βέβαιο πως θα επιφέρουν αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων, ενώ απειλούν πολλές περιοχές του πλανήτη, συμπεριλαμβανομένης και της λεκάνης της Μεσογείου, με παρατεταμένες καταστροφικές περιβαλλοντικές μεταβολές, όπως για παράδειγμα η ξηρασία.
Διαπιστώσεις
Μεταξύ των κύριων ευρημάτων τους είναι η διαπίστωση πως η τελευταία δεκαετία είναι και η πιο θερμή από οποιαδήποτε περίοδο τα τελευταία 125.000 χρόνια, όταν τα επίπεδα της θάλασσας ήταν έως και 10 μέτρα υψηλότερα. Η αποδάσωση, η καύση των δασών και η αποψίλωση έχουν επίσης αυξήσει τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα υψηλότερα απ’ ό,τι ήταν σε δύο εκατομμύρια χρόνια, και η γεωργία και τα ορυκτά καύσιμα έχουν αυξήσει τα επίπεδα μεθανίου και οξειδίου του αζώτου υψηλότερα από οποιοδήποτε σημείο σε τουλάχιστον 800 χιλιάδες χρόνια.
Δεν έχει σημασία να μελετήσει κανείς όλες τις λεπτομέρειες. Τα αποτελέσματα τα ζούμε και τα γνωρίζουμε πια όλοι μας και αν δεν ενώσουμε τις δυνάμεις μας τώρα, είναι σίγουρο πως θα χάσουμε και την τελευταία μας ευκαιρία να αναστρέψουμε τον κλιματικό όλεθρο, όπως ξεκαθαρίζει η έκθεση, αφού δεν υπάρχει χρόνος για καθυστέρηση και χώρος για προφάσεις.
«Η έκθεση που θα έπρεπε να ανατριχιάζει τη ραχοκοκαλιά οποιουδήποτε τη διαβάσει», όπως δήλωσε ο καθηγητής Διαχείρισης Άνθρακα στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, Ντέιβιντ Ρέι. «Ορίζει το πού βρισκόμαστε και πού κατευθυνόμαστε σε σχέση με την κλιματική αλλαγή: σε μια τρύπα, και συνεχίζουμε να σκάβουμε», είπε χαρακτηριστικά ο Ντ. Ρέι, συμπληρώνοντας πως «οι ηγέτες θα πρέπει να έρθουν στην 26η Διάσκεψη του ΟΗΕ με τα συμπεράσματά της καυτηριασμένα στον νου τους και να λάβουν την επείγουσα και εκτεταμένη δράση που απαιτείται».
Και όπως ο Βρετανός υπουργός Άλοκ Σαρκ, επικεφαλής της 26ης Διάσκεψης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP26), τόνισε στον αγγλικό «Observer», αν αποτύχουμε να δράσουμε άμεσα για να αναχαιτίσουμε την κλιματική αλλαγή, οι συνέπειες για τον κόσμο θα είναι καταστροφικές. «Δεν νομίζω ότι υπάρχει άλλη λέξη γι’ αυτό» δήλωσε, προειδοποιώντας ότι οι συνομιλίες του Νοεμβρίου στη Γλασκώβη θα είναι μία από τις τελευταίες ευκαιρίες να περιοριστεί η παγκόσμια υπερθέρμανση και να σωθούν ζωές. «Δεν έχουμε την πολυτέλεια να περιμένουμε δύο, πέντε ή δέκα χρόνια – τώρα είναι η ώρα».
Μήνυμα
Η κλιματική αλλαγή, ένα ηχηρό μήνυμα που μεταδίδεται με τη γλώσσα των πυρκαγιών, των πλημμυρών, των καταιγίδων και των ξηρασιών, αποτελεί ένα πολιτισμικό κάλεσμα αφύπνισης. Για να την αντιμετωπίσουμε δεν είναι αρκετό να χρησιμοποιούμε λαμπτήρες υψηλής ενεργειακής απόδοσης, πρέπει να αλλάξουμε τον κόσμο, πριν ο κόσμος αλλάξει τόσο δραματικά ώστε κανείς να μην είναι πλέον ασφαλής. Είτε θα κάνουμε άλμα είτε θα βυθιστούμε…
Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί
