PLUS
Κυριακή, 30 Ιανουαρίου 1972, Λοντοντέρι. Λίγο μετά τις 4.30 το απόγευμα, Βρετανοί αλεξιπτωτιστές ανοίγουν πυρ εναντίον μιας ειρηνικής διαδήλωσης Καθολικών που ζητούν την αποχώρηση των βρετανικών δυνάμεων και την ένωση της Βόρειας Ιρλανδίας με την Ιρλανδία. Δεκατρείς άνθρωποι σκοτώνονται. Η «Ματωμένη Κυριακή» βυθίζει τους Ιρλανδούς στο πένθος.
Κρατώντας πορτρέτα των θυμάτων και λευκά τριαντάφυλλα, εκατοντάδες άνθρωποι τίμησαν σήμερα τα 50 χρόνια από αυτήν την «Ματωμένη Κυριακή», ένα από τα πιο σκοτεινά επεισόδια στην ιστορία της Βόρειας Ιρλανδίας.
«Ήταν μια σφαγή στους δρόμους», είπε ο Μάικλ Μακίνεϊ, ο αδελφός του οποίου σκοτώθηκε στη διαδήλωση για τα πολιτικά δικαιώματα, η οποία κατέληξε σε λουτρό αίματος. «Κάναμε πολύ δρόμο μετά τη φρίκη εκείνης της ημέρας», πρόσθεσε, υπογραμμίζοντας όμως ότι οι οικογένειες μέχρι και σήμερα εξακολουθούν να ζητούν «τη δίωξη των ένστολων εγκληματιών που σκότωσαν τους δικούς μας».
Νωρίτερα, οι συγκεντρωμένοι είχαν αφήσει λουλούδια στο μνημείο που έχει ανεγερθεί προς τιμή των θυμάτων.
Ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας Μιχόλ Μάρτιν, ο πρώτος ηγέτης της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας που μετέχει στις ετήσιες εκδηλώσεις μνήμης, κατέθεσε ένα στεφάνι, όπως και ο υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησής του, ο Σάιμον Κόβενι.
Το απόγευμα σήμερα είναι προγραμματισμένη μια δεύτερη πορεία στους δρόμους του Ντέρι –όπως αποκαλούν οι ντόπιοι το Λοντοντέρι– η οποία θα ξεκινήσει τη στιγμή που, πριν από ακριβώς πενήντα χρόνια, οι αλεξιπτωτιστές του πρώτου τάγματος άνοιγαν πυρ εναντίον των διαδηλωτών.
Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν τριάντα χρόνια, μέχρι το 1998, ώστε με τις Συμφωνίες της Μεγάλης Παρασκευής να μπει τέλος στις “Ταραχές” που ακολούθησαν, μια αιματηρή σύγκρουση που στοίχισε τη ζωή σε 3.500 ανθρώπους.
Ο βρετανικός στρατός υποστήριζε ότι οι αλεξιπτωτιστές απάντησαν σε πυρά των «τρομοκρατών» του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού (IRA), μια εκδοχή που ενισχύθηκε από μια έκθεση που συντάχθηκε βιαστικά τις επόμενες εβδομάδες. Παρά τις μαρτυρίες, που αντέκρουαν αυτήν την εκδοχή, μόλις το 2010 αναγνωρίστηκε ότι τα θύματα ήταν αθώα, ότι ορισμένοι είχαν πυροβοληθεί πισώπλατα ή στο κεφάλι, ενώ κουνούσαν λευκά μαντίλια.
«Αμνηστία»
Στο τέλος της πιο μακροχρόνιας -12 χρόνια- και πιο δαπανηρής έρευνας που έχει γίνει στο Ηνωμένο Βασίλειο (στοίχισε σχεδόν 200 εκατ. στερλίνες, δηλαδή 240 εκατ. ευρώ με την τρέχουσα ισοτιμία), ο τότε πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον είχε ζητήσει επισήμως συγγνώμη γι’ αυτές τις «άδικες και αδικαιολόγητες» πράξεις.
«Πάει μισός αιώνας, όμως θα έλεγε κανείς ότι ήταν μόλις χθες για εμάς στο Ντέρι», εξηγεί ο Τζορτζ Ράιαν, 61 ετών, ιστορικός και ξεναγός σ’ αυτή τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Βόρειας Ιρλανδίας. Γι’ αυτόν, η προοπτική να δει στρατιωτικούς να δικάζονται για τη Ματωμένη Κυριακή «μοιάζει πιο απίθανη παρά ποτέ, όμως είναι και πιο σημαντική παρά ποτέ».
Κανένας στρατιώτης δεν δικάστηκε για τη Ματωμένη Κυριακή. Η δίωξη για φόνους που είχε αρχίσει εναντίον ενός εξ αυτών εγκαταλείφθηκε για νομικούς λόγους και η βρετανική κυβέρνηση παρουσίασε ένα νομοσχέδιο για να βάλει τέλος σε όλες της διώξεις που συνδέονται με τις «Ταραχές», το οποίο καταγγέλθηκε ως μια «αμνηστία».
Ο δικαστής Μαρκ Σάβιλ, ο οποίος διεξήγαγε την έρευνα που δημοσιοποιήθηκε το 2010, δήλωσε χθες, Σάββατο, από τη συχνότητα του BBC πως «κατανοεί» το συναίσθημα ότι «δεν αποδόθηκε ποτέ δικαιοσύνη».
Στην είσοδο του Μπόγκσαϊντ, το σύνθημα «Δεν υπάρχει βρετανική δικαιοσύνη» («There is no British Justice») πήρε με την ευκαιρία θέση στο ιστορικό τοίχο που σηματοδοτούσε κάποτε την είσοδο στο «ελεύθερο Ντέρι».
Αναταράξεις στον ορίζοντα
Πριν από μερικές ημέρες, μια σημαία των αλεξιπτωτιστών που κυμάτιζε σε μια συνοικία ενωτικών της πόλης προκάλεσε αναστάτωση, σε σημείο να αναφερθεί στη διάρκεια συνεδρίασης του κοινοβουλίου στο Λονδίνο.
Ο βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον, από την πλευρά του, χαρακτήρισε τη Ματωμένη Κυριακή «τραγική ημέρα της ιστορίας μας», μία «από τις πιο σκοτεινές» των Ταραχών.
Τους τελευταίους μήνες, οι συνέπειες του Brexit υπογράμμισαν τον εύθραυστο χαρακτήρα της ισορροπίας που επιτεύχθηκε με την ειρηνευτική συμφωνία του 1998.
Οι τελωνειακές διατάξεις, που έχουν στόχο να αποφευχθεί η δημιουργία οποιουδήποτε χερσαίου συνόρου με την Ιρλανδία –αλλά εγκαθιδρύουν ένα ντε φάκτο σύνορο με τη Βρετανία-, αποτελούν αυτή τη στιγμή αντικείμενο έντονης διαπραγμάτευσης ανάμεσα στο Λονδίνο και τις Βρυξέλλες.
Επίσης έχουν αναζωογονήσει τις διακοινοτικές εντάσεις: στη διάρκεια ταραχών την άνοιξη στο Μπέλφαστ, τα «τείχη της ειρήνης» που χωρίζουν τις καθολικές από τις προτεσταντικές συνοικίες, πήραν φωτιά.
Οι τοπικές εκλογές το Μάιο προαναγγέλλονται αποφασιστικής σημασίας για την εύθραυστη πολιτική ισορροπία. Καθώς οι ενωτικοί οπισθοχωρούν, μια νίκη των δημοκρατικών θεωρείται πιθανή. Το Σιν Φέιν, άλλοτε πολιτικό σκέλος του IRA, επιθυμεί να πραγματοποιηθεί μέσα σε πέντε χρόνια δημοψήφισμα για την επανένωση του νησιού.
Διαβάστε ακόμη
Η Βρετανία σχολιάζει την απόφαση της Γερμανίας να μην στείλει όπλα στην Ουκρανία
