Ο πόλεμος στην Ουκρανία σημαίνει πείνα στην Αφρική

16/03/2022 22:02

Από τη Νιγηρία μέχρι το Μαλάουι, οι αφρικανικές χώρες αισθάνονται ήδη τις οικονομικές συνέπειες από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, καθώς αυξάνονται οι τιμές των ειδών πρώτης ανάγκης και του πετρελαίου και μαζί τους αυξάνονται και οι ανησυχίες για την επιδείνωση της φτώχειας σε όλη την αφρικανική ήπειρο.

Το πετρέλαιο, ξεπερνώντας τα 100 δολάρια το βαρέλι, έφτασε στην αρχή του πολέμου στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας. Ως αποτέλεσμα η τιμή των καυσίμων αυξήθηκε κατακόρυφα, στη Νιγηρία μάλιστα διπλασιάστηκε.

Τρεις εβδομάδες μετά την έναρξη του πολέμου οι τιμές έχουν πάρει την ανηφόρα και εκφράζονται φόβοι για την επισιτιστική ασφάλεια στην Αφρική, αφού η Ουκρανία και η Ρωσία είναι οι σημαντικότεροι εξαγωγείς σίτου και δημητριακών στην Αφρική. Με τις κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας η τιμή των λιπασμάτων αυξήθηκε επίσης και αυτό συνιστά σοβαρή απειλή για τις σοδειές στις αφρικανικές χώρες.

“Ο πόλεμος στην Ουκρανία σημαίνει πείνα στην Αφρική”, δήλωσε την Κυριακή η γενική διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα.

Για τον Τζούλιους Αντεουάλε, έναν φούρναρη από τη Νιγηρία, η αύξηση της τιμής των καυσίμων είναι καταστροφή. Όπως πολλοί άλλοι στη Νιγηρία, εξαρτάται από βενζινοκίνητες γεννήτριες αφού το δίκτυο ηλεκτροδότησης δεν λειτουργεί παρά μόνο λίγες ώρες την ημέρα. “Δεν έχουμε ρεύμα από χθες και στραφήκαμε στη γεννήτρια”, είπε ο Τζούλιος στο αρτοποιείο του στο Λάγκος, την οικονομική πρωτεύουσα της χώρας. “Το κόστος παραγωγής αυξήθηκε σημαντικά”, εξήγησε.

Η Νιγηρία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου και η μεγαλύτερη οικονομία της Αφρικής. Όμως εισάγει τα καύσιμά της επειδή δεν έχει επαρκείς δυνατότητες διύλισης του πετρελαίου.

Πολλές τοπικές αεροπορικές εταιρείες ανακοίνωσαν πρόσφατα ότι ακυρώνουν πτήσεις λόγω έλλειψης καυσίμων. Και η τιμή στα βενζινάδικα υπερδιπλασιάστηκε, ξεπερνώντας το 1,6 ευρώ ανά λίτρο.

“Δεν ξέρω πώς θα τα βγάλουμε πέρα, αφού το 70% των βιομηχανιών εξαρτάται από τα καύσιμα”, είπε στα τοπικά μέσα ενημέρωσης ο Λάνρε Ποπούλα, ο πρόεδρος της Ένωσης Βιομηχάνων της Νιγηρίας (ΜΑΝ).

Σύμφωνα με την Αμάκα Άνκου, αναλύτρια του Eurasia Group, ο πόλεμος στην Ουκρανία θα έχει διαφορετικές συνέπειες για κάθε χώρα. Για παράδειγμα σε κάποιες, όπως η Νιγηρία που εισάγουν πρώτες ύλες ή πετρέλαιο θα αυξηθεί ο πληθωρισμός. Σε άλλες, όπως η υπερχρεωμένη Γκάνα, θα αυξηθεί το κόστος δανεισμού.

Ωστόσο, μακροπρόθεσμα, οι χώρες που παράγουν φυσικό αέριο, όπως η Τανζανία ή η Νιγηρία (οι αυτές που πρόκειται να το εξορύξουν στο μέλλον, όπως η Σενεγάλη), μπορεί να ωφεληθούν από τη μείωση των ευρωπαϊκών εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου, εκτίμησε η Ντανιέλ Ρέσνικ, του Brookings Institution. Βραχυπρόθεσμα όμως η εισβολή στην Ουκρανία “θα προκαλέσει δυσκολίες στα αφρικανικά νοικοκυριά, στον αγροτικό τομέα και στη διατροφική ασφάλεια”, επέμεινε. Κυρίως στην Αιθιοπία, όπου 20 εκατομμύρια άνθρωποι πλήττονται από την ξηρασία και τον πόλεμο και χρειάζονται επισιτιστική βοήθεια.

Η Κένυα, η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της υποσαχάριας Αφρικής, εισάγει το ένα πέμπτο των σιτηρών της από τη Ρωσία και το 10% από την Ουκρανία, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία. Και οι τιμές ήδη αυξάνονται. Ένα τσουβάλι λίπασμα των 50 κιλών στοιχίζει τώρα 6.500 σελίνια (52 ευρώ) ενώ πέρσι κόστιζε 4.000 σελίνια (32 ευρώ).

Στην Ουγκάντα η τιμή του σαπουνιού, της ζάχαρης, του αλατιού, των μαγειρικών ελαίων και των καυσίμων έχει εκτοξευτεί στα ύψη.

“Θύματα πολέμου”
“Τα περισσότερα βασικά προϊόντα παράγονται εδώ όμως ορισμένα συστατικά τους εισάγονται και οι τιμές καθορίζονται από τα σοκ στις διεθνείς αγορές”, είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο υπουργός Οικονομικών της Ουγκάντας, Ντέιβιντ Μπαχάτι.

Η Ρίτα Καμπάκου, μια πωλήτρια 41 ετών από την Καμπάλα, την πρωτεύουσα, εξήγησε ότι έδινε κατά μέσο όρο 1,25 ευρώ την ημέρα για τρόφιμα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης. “Όμως δεν φτάνουν πια. Τώρα ξοδεύω τα διπλάσια”, είπε.

Στο Μαλάουι, η τιμή του ψωμιού και του λαδιού αυξήθηκε κατά περίπου 50%. “Αυτός ο πόλεμος δεν μας αφορά και δεν είναι δίκαιο να πληρώνουμε ένα τόσο υψηλό τίμημα” είπε η Φατσάνι Φίρι, ενώ αγόραζε ψωμί στο Λιλόνγκουε, την πρωτεύουσα. “Δεν γίνεται να είμαστε πάντα εμείς τα θύματα κάθε φορά που ξεσπά ένας πόλεμος σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου”, πρόσθεσε.