Στεγνώνει η Νότια Ευρώπη. Το μεγάλο πρόβλημα της λειψυδρίας

08/07/2022 9:49

Αντιμέτωποι με τις συνέπειες των πιο ακραίων κυμάτων καύσωνα και της μεγαλύτερης ξηρασίας βρίσκονται οι Νοτιοευρωπαίοι, αν και η κλιματική κρίση γίνεται αισθητή σε ολόκληρη την ήπειρο.

Ήδη, οι έντονες ξηρασίες και οι σπάνιες βροχοπτώσεις έχουν αναγκάσει τους περιορισμούς του νερού στις χώρες της νότιας Ευρώπης και οι κυβερνήσεις από την Πορτογαλία μέχρι την Ιταλία καλούν τους πολίτες να περιορίσουν τη χρήση νερού στο ελάχιστο. Κι όμως, σε ορισμένα μέρη, αυτό δεν είναι αρκετό.

Για παράδειγμα, ενώ η ιδιωτική κατανάλωση νερού στην ΕΕ αντιπροσωπεύει μόλις το 9% της συνολικής χρήσης, περίπου το 60% απορροφάτε από τη γεωργία.

«Οι ξηρασίες είναι η μία πλευρά», επισημαίνει στη Deutsche Welle, ο Nihat Zal, ειδικός στα ύδατα στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), ο οποίος ενημερώνει για την περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ. «Η άλλη είναι πόσο νερό βγάζουμε από το σύστημα».

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με νέα μελέτη της γερμανικής μετεωρολογικής υπηρεσίας, τα ακραία ξηρά καλοκαίρια και χειμώνες στην Ευρώπη, πρόκειται να γίνουν πιο συχνά. Οι κλιματολόγοι επιβεβαίωσαν ότι μετά από έναν πολύ ξηρό Μάρτιο με μόλις το ένα τρίτο του συνήθους όγκου βροχοπτώσεων, η ξηρασία στην Ευρώπη μείωσε σημαντικά τα επίπεδα του νερού.

Μάλιστα το έλλειμμα βροχοπτώσεων εμφανίζεται και στις 11 ευρωπαϊκές περιοχές που μελετήθηκαν, επιβεβαιώνοντας την τάση σχεδόν κάθε άνοιξη από το 2009 να είναι υπερβολικά ξηρή.

Ιταλία

Η κατάσταση είναι πλέον δραματική στη βόρεια Ιταλία, όπου η περιοχή υφίσταται την πιο ακραία ξηρασία. Περισσότερες από 100 πόλεις έχουν κληθεί να περιορίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο την κατανάλωση νερού. Την περασμένη Δευτέρα, η ιταλική κυβέρνηση κήρυξε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πέντε περιφέρειες (Εμίλια-Ρομάνια, Φριούλι-Βενέτσια Τζούλια, Λομβαρδία, Πιεμόντε και Βενετία) μέχρι το τέλος του έτους. Πρόκειται επίσης να διαθέσει 36 εκατομμύρια ευρώ βραχυπρόθεσμα για την καταπολέμηση της κρίσης του νερού.

Λόγω μηνών ξηρασίας και σπάνιων χειμωνιάτικων βροχοπτώσεων, η στάθμη των υδάτων του Ντόρα Μπαλτέα και του Πο — του μεγαλύτερου ποταμού στην Ιταλία — είναι οκτώ φορές χαμηλότερη από το συνηθισμένο.

Και οι δύο ποταμοί τροφοδοτούν μια από τις σημαντικότερες γεωργικές περιοχές σε όλη την Ευρώπη, την κοιλάδα του Πάδου, με το 30% της παραγωγής να απειλείται επί του παρόντος από την ξηρασία.

Η αρδευτική αρχή έχει ήδη διατάξει να μην ποτίζονται πλέον τα οπωροφόρα δέντρα και οι λεύκες. Το εξοικονομούμενο νερό θα χρησιμοποιηθεί για την άρδευση της οικονομικά σημαντικής καλλιέργειας ρυζιού.

Ο δήμαρχος της πόλης της Βερόνας ανακοίνωσε ότι το πότισμα κήπων και αθλητικών γηπέδων, το πλύσιμο αυτοκινήτων και αυλών και το γέμισμα πισινών απαγορεύεται πλέον μέχρι τα τέλη Αυγούστου για τη διασφάλιση της παροχής πόσιμου νερού. Οι κήποι με λαχανικά μπορούν να ποτίζονται μόνο τη νύχτα.

Στην Πίζα από αυτόν τον μήνα, το πόσιμο νερό μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο «για οικιακή χρήση και προσωπική υγιεινή». Η μη συμμόρφωση θα επιφέρει πρόστιμα έως και 500 ευρώ.
Στο Μιλάνο, εν τω μεταξύ, όλες οι διακοσμητικές βρύσες έχουν κλείσει. Ο δήμαρχος της μικρής πόλης Castenaso έχει απαγορεύσει σε κομμωτές και κουρείς να πλένουν τα μαλλιά των πελατών τους δύο φορές.

Πορτογαλία

Η Πορτογαλία άρχισε να προετοιμάζεται για μια εξαιρετικά ξηρή χρονιά από τον χειμώνα. Στις αρχές του 2022, η έλλειψη βροχοπτώσεων και τα χαμηλά επίπεδα νερού στα φράγματα ώθησαν την κυβέρνηση να περιορίσει τη χρήση υδροηλεκτρικών σταθμών σε δύο ώρες την εβδομάδα, ώστε να εξασφαλιστεί η παροχή πόσιμου νερού για τα 10 εκατομμύρια κατοίκους της Πορτογαλίας.

Αυτό που έγινε εμφανές κατά τη διάρκεια του χειμώνα επιβεβαιώθηκε προς το χειρότερο. Μέχρι τα τέλη Μαΐου, είχε ήδη επικρατήσει έντονη ξηρασία στο 97% της χώρας.

Λόγω της καύσης άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου, οι ξηρασίες που συνήθως συμβαίνουν μόνο μία φορά κάθε 10 χρόνια έχουν ήδη γίνει σχεδόν διπλάσιες στην περιοχή της Μεσογείου.
Ορισμένες περιοχές βιώνουν τη χειρότερη ξηρή περίοδο εδώ και χίλια χρόνια.

Η ένωση για τη γεωργική άρδευση στις πόλεις Silves, Lagoa και Portimao στη νότια Πορτογαλία έχει ήδη ενεργοποιήσει ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης βάσει του οποίου 1.800 αγροκτήματα πρέπει να μειώσουν στο ήμισυ την άρδευση ορισμένων καλλιεργειών.

Ο Duarte Cordeiro, ο Πορτογάλος υπουργός Περιβάλλοντος και Δράσης για το Κλίμα, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι παρά τις τρέχουσες προετοιμασίες, η χώρα θα πρέπει να ζήσει με περιορισμούς και υψηλότερο κόστος νερού στο μέλλον.

Μάλιστα, προέτρεψε την επιχειρηματική κοινότητα να επενδύσει σε μέτρα εξοικονόμησης νερού.

«Κατά μέσο όρο, το 25% του γλυκού νερού χάνεται στο δρόμο από την πηγή νερού, όπως ένα ποτάμι, σε μια βιομηχανική περιοχή», σημείωσε ο Nihat Zal. Η βελτίωση της αποτελεσματικότητας των υποδομών ύδρευσης θα επιφέρει «σημαντικές πιθανές εξοικονομήσεις».

Ισπανία

Η Ισπανία είναι επίσης εξαιρετικά ξηρή, με τα δύο τρίτα της συνολικής της έκτασης να κινδυνεύουν από ερημοποίηση. Τα άλλοτε γόνιμα εδάφη μετατρέπονται όλο και περισσότερο σε άμμο, ειδικά μετά τον φετινό χειμώνα, δεύτερο πιο ξηρό χειμώνα από το 1961, σύμφωνα με τη μετεωρολογική υπηρεσία της Ισπανίας.

Στο βορρά, 17 περιοχές αναγκάστηκαν να λάβουν δραστικά μέτρα ήδη από τον Φεβρουάριο, με την πόλη Campelles στην Καταλονία να περιορίζει το τρεχούμενο νερό σε λίγες ώρες την ημέρα. Για έκτακτα περιστατικά, ο δήμος έβαζε κουβάδες νερού που γέμιζαν καθημερινά σε πέντε σημεία της πόλης.

Στη μικρή πόλη Vacarisses στην επαρχία της Βαρκελώνης, πηγάδια και σωλήνες υπόγειων υδάτων είναι επίσης στεγνά. Επί του παρόντος, οι άνθρωποι έχουν τρεχούμενο νερό μόνο μεταξύ έξι και δέκα το πρωί και από τις οκτώ το βράδυ μέχρι τα μεσάνυχτα.

Η Ισπανία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός γεωργικών προϊόντων στην ΕΕ. Τουλάχιστον το 70% του συνόλου του γλυκού νερού χρησιμοποιείται για τη γεωργία.

«Η ζήτηση δεν σταματά να αυξάνεται», δήλωσε ο Juan Barea της Greenpeace Ισπανίας. «Αντί να προτείνουμε πολιτικές που εξοικονομούν νερό, ενεργούμε σαν η Ισπανία να είχε τόσο νερό όσο η Νορβηγία ή η Φινλανδία. Στην πραγματικότητα, βρισκόμαστε περισσότερο στο επίπεδο της Βόρειας Αφρικής».

Αν και η αποτελεσματική άρδευση με σταγόνες χρησιμοποιείται ήδη σε μεγάλο μέρος της γεωργικής γης, τουλάχιστον το ένα πέμπτο εξακολουθεί να αρδεύεται με μη βιώσιμες μεθόδους.

Σύμφωνα με τον ο του ΕΟΧ, απαιτείται, τώρα, μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στη χρήση του νερού, διαχείριση κινδύνων και προετοιμασία για την κρίση. Κυρίως, «προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή σε ατομικό επίπεδο, σε τοπικό επίπεδο, σε επίπεδο κυβέρνησης, σε όλα τα επίπεδα».