PLUS
Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με μία ακόμη «κανούργια» νόσο: Την Ευλογιά των Πιθήκων. Μία νόσο που μεταδίδεται κυρίως με τη σεξουαλική επαφή και έχει υποχρεώσει υψηλά ιστάμενα πρόσωπα στους οργανισμούς Υγείας, να τη συγκρίνουν με το Έιτζ. Η σύγκριση και μόνο με την εξαιρετικά θανατηφόρα ασθένεια HIV, προκαλεί τρόμο. Όμως πόσο θανατηφόρα είναι η Ευλογιά των Πιθήκων;
Όπως αναφέρει το έγκυρο περιοδικό Nature, η παγκόσμια επιδημία της ευλογιάς των πιθήκων έχει προκαλέσει ορισμένους θανάτους, αλλά το ποσοστό θνησιμότητας είναι χαμηλότερο από το αναμενόμενο. Σε περισσότερα από 57.000 άτομα που επιβεβαιώθηκε ότι είχαν μολυνθεί από την ευλογιά των πιθήκων, τουλάχιστον 22 έχουν πεθάνει, που αντιπροσωπεύει ποσοστό θνησιμότητας περίπου 0,04%. Αυτό είναι σημαντικά μικρότερο από το 1-3% που έχει αναφερθεί κατά τη διάρκεια επιδημιών που προκαλούνται από ένα παρόμοιο ιικό στέλεχος στη Δυτική Αφρική τις τελευταίες δεκαετίες.
Όλα αυτά έχουν κάνει τους ερευνητές να επαναξιολογήσουν όσα πίστευαν ότι γνώριζαν για την -όντως- σοβαρή ευλογιά των πιθήκων.
Όμως στην πραγματικότητα, το πραγματικό ποσοστό θνησιμότητας είναι σχεδόν σίγουρα υψηλότερο από τις τρέχουσες εκτιμήσεις: χώρες σε ορισμένα μέρη του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Αφρικής, ενδέχεται να μην καταγράφουν όλους τους θανάτους κατά τη διάρκεια αυτής της επιδημίας επειδή έχουν περιορισμένους πόρους για δοκιμές και επιτήρηση. Και θα μπορούσε ακόμα να αυξηθεί, ειδικά εάν ο ιός εξαπλωθεί εκτενέστερα σε άτομα υψηλού κινδύνου σοβαρής νόσου, όπως παιδιά, ηλικιωμένους και άτομα με σοβαρά κατεστραμμένο ανοσοποιητικό σύστημα, λέει η Andrea McCollum, επιδημιολόγος που ηγείται της ομάδας του ιού ευλογιάς στις ΗΠΑ.
Ποιες ηλικίες και ποιους «πλήττει» περισσότερο
Ωστόσο, για την κοινότητα που έχει πληγεί περισσότερο μέχρι στιγμής – νέους και μεσήλικες άνδρες που κάνουν σεξ με άτομα του ιδίου φύλου – η ασθένεια μπορεί να είναι «εξαιρετικά επώδυνη» και «προκαλεί πολύ πόνο», λέει ο Jason Zucker, ένας γιατρός με ειδίκευση στις μολυσματικές ασθένειες στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια στη Νέα Υόρκη, που έχει θεραπεύσει άτομα για την ευλογιά των πιθήκων. Ο πόνος προκύπτει από χαρακτηριστικά σπυριά γεμάτα υγρό που προκαλεί η ασθένεια. Αν και μερικοί άνθρωποι έχουν νοσηλευτεί για επικίνδυνες για τη ζωή επιπλοκές, όπως δυσκολία στην αναπνοή ή πρήξιμο του εγκεφάλου, λέει ο Zucker, ήταν πιο συνηθισμένο να βλέπουμε άτομα να νοσηλεύονται για διαχείριση του πόνου.
Στο τρέχον ξέσπασμα, οι κλινικοί γιατροί έχουν δει συνολικά λιγότερες βλάβες από ό,τι σε προηγούμενα κρούσματα στην Αφρική. Αλλά ένα μεγαλύτερο ποσοστό βλαβών εμφανίζεται στους βλεννογόνους ιστούς του σώματος. Προηγουμένως, οι βλάβες εμφανίζονταν κυρίως στο δέρμα – στα χέρια, τα πόδια και τα πρόσωπα των ανθρώπων. Οι βλάβες του βλεννογόνου δεν είναι εγγενώς πιο σοβαρές, αλλά επιδεινώνουν τον ευαίσθητο ιστό, επομένως μπορούν να προκαλέσουν τεράστιο πόνο και να παρεμποδίσουν την κατάποση, το φαγητό ή το ποτό όταν βρίσκονται στο λαιμό ή την ούρηση και την αφόδευση όταν βρίσκονται στα γεννητικά όργανα και στο ορθό, λέει ο Zucker.
Αυτές οι βλάβες είναι επίσης πιο δύσκολο να εντοπιστούν και να χαρακτηριστούν από τις δερματικές βλάβες. Αυτό σημαίνει ότι η κλίμακα σοβαρότητας της ευλογιάς των πιθήκων που συνιστάται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), η οποία χρησιμοποιεί τον αριθμό των βλαβών ως υποκατάστατο για τη σοβαρότητα της ασθένειας, μπορεί να χρειάζεται μία δοαφιρετική προσέγγιση, λέει ο McCollum.
Μέχρι στιγμής κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας επιδημίας, θάνατοι από ευλογιά των πιθήκων έχουν σημειωθεί σε τουλάχιστον δέκα χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Βραζιλίας, της Ινδίας, της Νιγηρίας και της Ισπανίας. Γίνονται προσπάθειες για να κατανοηθεί πώς ο ιός συνέβαλε σε αυτούς τους θανάτους.
Μερικοί άνθρωποι που πέθαναν – συμπεριλαμβανομένων ενός στις Ηνωμένες Πολιτείες και ενός στο Μεξικό – ήταν σοβαρά ανοσοκατεσταλμένοι και είχαν σοβαρές ασθένειες εκτός από την ευλογιά των πιθήκων.
Περιστατικά εγκεφαλίτιδας λόγω της νόσησης
Δύο άνθρωποι που πέθαναν στην Ισπανία εμφάνισαν εγκεφαλίτιδα, ή εγκεφαλικό οίδημα, και δεν είχαν άλλους γνωστούς παράγοντες κινδύνου. Με βάση προηγούμενα δεδομένα για την ευλογιά των πιθήκων, αυτοί οι θάνατοι είναι «σίγουρα ανησυχητικοί, αλλά δεν μας εκπλήσσουν», λέει ο McCollum. Η εγκεφαλίτιδα είναι μια σπάνια αλλά σοβαρή επιπλοκή πολλών ιογενών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προκαλούνται από τον απλό έρπητα και τον ιό του Δυτικού Νείλου, και είναι γνωστό ότι εμφανίζεται σε κατά τα άλλα υγιή άτομα που μολύνονται, λέει ο Zucker. Δεν είναι ακόμη γνωστό εάν η εγκεφαλίτιδα από την ευλογιά των πιθήκων συμβαίνει ως αποτέλεσμα του ιού που μολύνει τους εγκεφαλικούς ιστούς ή λόγω μιας υπερβολικής ανοσολογικής απόκρισης που προκαλεί εγκεφαλικό οίδημα.
Οι ερευνητές έχουν επίσης δει επιληπτικές κρίσεις και εγκεφαλίτιδα σε άτομα με ευλογιά των πιθήκων κατά τη διάρκεια προηγούμενων κρουσμάτων: μια ανασκόπηση της προηγούμενης βιβλιογραφίας για την ευλογιά των πιθήκων που δημοσιεύθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου βρήκε σοβαρά νευρολογικά συμπτώματα σε λιγότερο από το 3% από τα 1.512 άτομα που αναλύθηκαν.
«Πρέπει να προχωρήσουμε πέρα από το να θεωρούμε ότι η ευλογιά των πιθήκων είναι ασθένεια του δέρματος και του αναπνευστικού», λέει ο Τζόναθαν Ρότζερς, νευροψυχίατρος στο University College του Λονδίνου που συνέγραψε την ανάλυση. Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων μπορεί να έχει εξελιχθεί από τα προηγούμενα κρούσματα, αλλά οι επιστήμονες μαθαίνουν επίσης νέα πράγματα γι ‘αυτόν, λόγω του ευρύτερου και γεωγραφικά διαφορετικού πληθυσμού που επηρεάζει τώρα.
Απαιτείται περισσότερη έρευνα για να κατανοήσουμε ποια άτομα κινδυνεύουν περισσότερο να αναπτύξουν σοβαρή ευλογιά των πιθήκων – και ποιες οδοί μετάδοσης μπορεί να είναι πιο επικίνδυνες, λέει ο McCollum. Μετά από ένα ξέσπασμα του 2003 στις Ηνωμένες Πολιτείες, όταν ένα φορτίο τρωκτικών από την Γκάνα διέδωσε τον ιό σε σκύλους κατοικίδιων λιβαδιών στο Ιλινόις και μόλυνε περισσότερα από 70 άτομα, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η σοβαρότητα της νόσου διέφερε.. Οι άνθρωποι που γρατσουνίστηκαν ή δαγκώθηκαν από μολυσμένα ζώα έτειναν να έχουν πιο σοβαρή ασθένεια από ό,τι οι άνθρωποι που εκτέθηκαν σε αναπνευστικά σταγονίδια και σωματίδια από τα ζώα.
Αν και οι περισσότερες λοιμώξεις στο τρέχον ξέσπασμα οφείλονται σε στενή σεξουαλική επαφή, λέει ο McCollum, το σημείο στο σώμα που μολύνει πρώτα ο ιός – το δέρμα έναντι του βλεννογόνου ιστού – μπορεί να υπαγορεύει τη σοβαρότητα της νόσου.
Απαιτούνται επίσης περισσότερα δεδομένα για να γίνει κατανοητό εάν τα αποτελέσματα μιας σοβαρής περίπτωσης ευλογιάς των πιθήκων μπορεί να παραμείνουν μετά την εξάλειψη μιας λοίμωξης, λέει ο Zucker. Στην ανάλυσή τους, ο Rogers και οι συνεργάτες του παρατήρησαν ότι είναι σύνηθες να βλέπουμε ουλές στα σημεία των προηγούμενων βλαβών. Όχι μόνο οι ουλές θα μπορούσαν να προκαλέσουν στίγμα και κατάθλιψη, αλλά θα μπορούσαν επίσης να προκαλέσουν φλεγμονή συστέλλοντας τα κανάλια του σώματος όπως ο οισοφάγος και το κόλον, λέει ο Zucker. «Αυτή είναι μια υπενθύμιση ότι δεν πρόκειται για ήπια ασθένεια», λέει ο McCollum. «Μπορεί να είναι πολύ σοβαρό».
