PLUS
Η Γερμανία στρέφεται προς την τεχνολογία και ειδικότερα τη ρομποτική ώστε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της γήρανσης του ανθρωπίνου δυναμικού της.
Στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης απασχολούνται 45,9 εκατομμύρια άτομα, σύμφωνα με τα στοιχεία από το τέταρτο τρίμηνο του 2022, και -παρότι ο αριθμός είναι υψηλότερος από ποτέ- περισσότερες από τις μισές γερμανικές επιχειρήσεις ανέφεραν πως αντιμετωπίζουν πρόβλημα στην εύρεση επιδέξιων υπαλλήλων για να καλύψουν κενά.
Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς όρισε την ψηφιοποίηση ως μία από τις προτεραιότητες του, όταν αντικατέστησε την Άνγκελα Μέρκελ το 2021. Η Γερμανία, μαζί με την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα – όλες βλέπουν το εργατικό τους δυναμικό να μεγαλώνει σε ηλικία – είναι από τις χώρες που κυρίως στηρίζονται στην ψηφιοποίηση.
Η ψηφιοποίηση αυτή εκδηλώνεται με διαφορετικό τρόπο σε κάθε οργανισμό, με ρομπότ που μεταφέρουν πιάτα ή άλλα που τακτοποιούν ράφια ή πραγματοποιούν αυτόματες «συνομιλίες». Στις περισσότερες περιπτώσεις, η τεχνολογία προστίθεται για να καταστήσει την εργασία του ανθρώπου πιο αποτελεσματική και αποδοτική.
«Πρέπει να ενισχύσουμε την παραγωγικότητα μέσω της τεχνολογίας» δήλωσε στο CNBC ο Στέφεν Καμπετέρ, διευθύνων σύμβουλος της Συνομοσπονδίας Γερμανικών Ενώσεων Εργοδοτών και σημείωσε πως «υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της χρήσης των σύγχρονων τεχνολογιών και της αύξησης της οικονομικής ανάπτυξης και της συμμετοχής στην αγορά εργασίας στις περισσότερες κοινωνίες».
Μεγάλη μερίδα Γερμανών δήλωνε, σε έρευνα του 2018, πως η χρήση της τεχνολογίας στον εργασιακό κλάδο θα ήταν βοηθητική, άλλοι πάλι εξέφραζαν φόβους για τις δουλειές τους.
Δεν θα υπάρξουν μεγάλες απώλειες θέσεων εργασίας ως αποτέλεσμα της ψηφιοποίησης, σύμφωνα με τον Ούλριχ Βάλβεϊ, υποδιευθυντή του Ινστιτούτου Ερευνών για την Απασχόληση της Γερμανίας. «Υπάρχει αυτό το φαινόμενο της αυτοματοποίησης (…) Αλλά, από την άλλη πλευρά, δίνει στους καταναλωτές, αλλά και στις επιχειρήσεις ευκαιρίες να χρησιμοποιούν τους πόρους τους με διαφορετικό τρόπο» είπε.
«Αυτό που βλέπουμε είναι μια ισχυρή συμπληρωματικότητα των ψηφιακών τεχνολογιών και των οικονομικών δραστηριοτήτων» παρατήρησε ο ίδιος.
Η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης διαθέτει, επίσης, τα περισσότερα ρομπότ στην Ευρωπαϊκή Ένωση -σχεδόν το ήμισυ του συνολικού εφοδιασμού της ΕΕ- σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2020. Τα περισσότερα είναι εγκατεστημένα στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας, αλλά οι βιομηχανίες τροφίμων και ποτών έχουν επίσης «προσλάβει» μεγάλο αριθμό μηχανικών υπαλλήλων. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ρομποτικής και του European Jobs Monitor, το 2015 στη Γερμανία αντιστοιχούσαν περισσότερα από 20 ρομπότ ανά 1.000 εργαζόμενους στη μεταποίηση και ο αριθμός αυτός είναι πιθανό να έχει αυξηθεί τα τελευταία οκτώ χρόνια.
Ένα υβριδικό μέλλον
Η πλήρης ψηφιοποίηση δεν είναι επιθυμητή σε πολλούς τομείς εργασίας, ακόμη κι αν θα ήταν δυνατή. «Κανείς δεν θα δώσει τη γιαγιά του σε ένα ρομπότ» δήλωσε στο CNBC η Νόρμα Στέλερ, επικεφαλής της German Bionic, επιχείρησης που παράγει εξωσκελετούς που βοηθούν εργαζομένους σε βαρέα πόστα να τηρούν τη σωστή στάση σώματος ώστε να μην τραυματιστούν.
Η ίδια παρατήρησε πως ο τομέας της περίθαλψης θα επωφεληθεί από την προσθήκη ρομπότ, δεδομένης της σοβαρής έλλειψης προσωπικού και των σωματικά απαιτητικών ρόλων του. «Γεφυρώνουμε το χάσμα και βάζουμε ένα ρομπότ στον άνθρωπο. Η ιδέα είναι ότι διατηρούμε τον άνθρωπο εκεί, με όλες τις δεξιότητες και τα συναισθήματα και την ενσυναίσθηση που απαιτούνται για τους χώρους εργασίας» είπε.
Τελικά, ο στόχος της ενσωμάτωσης των ρομπότ στο χώρο εργασίας είναι να ενισχύσουν τις ανθρώπινες ικανότητες και όχι να τις αντικαταστήσουν.
Η ψηφιοποίηση επιτρέπει, επίσης, την αυτοματοποίηση των επαναλαμβανόμενων εργασιών, δίνοντας στους εργαζόμενους την ευκαιρία να αναλάβουν πιο απαιτητικά πνευματικά καθήκοντα, λέει ο Κάργκι Πεχλιβάν, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας παροχής ρομποτικών υπηρεσιών Robot4Work.
«Τα ρομπότ μας μπορούν να απελευθερώσουν τους ανθρώπους για να επικεντρωθούν σε πιο σύνθετες και δημιουργικές εργασίες, οδηγώντας σε πιο ικανοποιητικές και ελκυστικές θέσεις εργασίας» δήλωσε ο ίδιος.
Η ανάθεση σε ρομπότ καθηκόντων μεγαλύτερης σωματικής έντασης διευκολύνει, ακόμα, τους εργαζόμενους μεγαλύτερης ηλικίας να παραμείνουν περισσότερο στο χώρο εργασίας, συμπλήρωσε ο Πεχλιβάν.
«Με την αυτοματοποίηση αυτών των εργασιών με ρομπότ, οι ηλικιωμένοι εργαζόμενοι μπορούν να συνεχίσουν να συνεισφέρουν τις πολύτιμες δεξιότητες και την εμπειρία τους στο χώρο εργασίας με τρόπο που να είναι ασφαλής και άνετος γι’ αυτούς. Τελικώς, ο στόχος της ενσωμάτωσης των ρομπότ στον εργασιακό χώρο είναι να ενισχύσουν τις ανθρώπινες ικανότητες και όχι να τις αντικαταστήσουν» κατέληξε ο ίδιος.
Στη Γερμανία, όλο και περισσότεροι ηλικιωμένοι εξακολουθούν να εργάζονται. Το 2012, το ποσοστό απασχόλησης εργαζομένων ηλικίας 55 έως 64 ετών ήταν 62%, ενώ το 2021 έχει φτάσει στο 71%, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία της χώρας. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να ανέβει κι άλλο καθώς υπάρχουν σκέψεις για αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότητας από τα 65 στα 67 τα επόμενα χρόνια.
Προκλήσεις για την ψηφιοποίηση
Την ίδια ώρα, όμως, Γερμανία πάσχει από έλλειμμα ψηφιακών δεξιοτήτων, ενώ ορισμένες επιχειρήσεις είναι «πολύ πίσω» όσον αφορά στη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών, δήλωσε ο Ούλριχ Βάλβεϊ. «(Η ψηφιακή επάρκεια) είναι κάτι που πρέπει, φυσικά, να διδαχθεί από πολύ νωρίς. Αυτό σημαίνει στα σχολεία και, στη συνέχεια, και στο πανεπιστήμιο».
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 48,92% του γερμανικού πληθυσμού έχει «βασικές ή ανώτερες από τις βασικές γενικές ψηφιακές δεξιότητες» ποσοστό που είναι χαμηλότερο από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που είναι 53,92%.
Σχεδόν το 19% των ατόμων δήλωσε ότι έχει «πάνω από τις βασικές συνολικές ψηφιακές δεξιότητες» ποσοστό που είναι χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ (26,46%), ενώ το 3,58% των Γερμανών θεωρεί ότι δεν έχει «καθόλου ψηφιακές δεξιότητες» ποσοστό που είναι ελαφρώς υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ (3,04%).
Οι άνθρωποι έχουν επίσης επιφυλάξεις σχετικά με την εμπιστοσύνη στα ρομπότ. Για παράδειγμα, το 70% από 1.000 Γερμανούς που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση της Gallup δήλωσε ότι δεν θα αισθανόταν ασφαλές να οδηγηθεί σε αυτοκίνητο χωρίς ανθρώπινο οδηγό.
