PLUS
Την ώρα που ο Μάιος θύμιζε… Σεπτέμβριο λόγω των συχνών βροχοπτώσεων και των ασυνήθιστων θερμοκρασιών, στο Αρχηγείο του Πυροσβεστικού Σώματος στα χείλη όλων υπήρχε ένα ερώτημα: «Πώς θα είναι το φετινό καλοκαίρι με τις πυρκαγιές;
Του ΦΩΤΗ ΑΝΔΡΕΟΥ
Μια παρατεταμένη ξηρασία θα ευνοούσε την εκδήλωση πυρκαγιών προέχει όμως να μην εφησυχάζουμε δηλώνει στην «Μ» ο αντιπύραρχος Νίκος Ηλιόπουλος!
Ο βροχερός Μάιος θα δροσίσει τη γη ή τα πολλά χόρτα που θα φυτρώσουν θα αποδειχτούν ανίκητος αντίπαλος;».
Η «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ» αναζήτησε τη γνώμη ενός ειδικού που από τη μια μελετά τους μετεωρολογικούς δορυφόρους και τα στοιχεία τους και την ίδια στιγμή είναι με το ένα πόδι πάνω σε ένα πυροσβεστικό όχημα και με τη μάνικα «παρά πόδα». Ο αντιπύραρχος Νίκος Ηλιόπουλος, δόκτωρ Πυρομετεωρολογίας, Πυρκαγιών και Κλιματικής Αλλαγής, εξηγεί τι αντιμετωπίσαμε τον προηγούμενο μήνα αλλά κυρίως τι μας περιμένει το προσεχές καλοκαίρι.
«Είναι γεγονός ότι ο αριθμός των ημερών με βροχόπτωση τον Μάιο που πέρασε ήταν ασυνήθιστα υψηλός. Έβρεξε περισσότερο από τις μισές ημέρες του Μαΐου σε πολλά μέρη της χώρας. Δεν ήταν τόσο η ποσότητα της βροχής που έπεσε όσο η συχνότητα και η συνεχής επανάληψη των βροχερών ημερών, ακόμη και με ψιλόβροχο ή σωστότερα με λασπόβροχο που επηρέασε το μεγαλύτερο ποσοστό της χώρας».
Όπως εξηγεί ο κ. Ηλιόπουλος, «ο μήνας αυτός διαχρονικά έχει βροχές. Τα προηγούμενα χρόνια συναντάμε Μαΐους με υψηλές βροχοπτώσεις όπως το 2007, το 2011, 2012, το 2016, το 2017 και το 2018. Συνήθως έχουμε αρκετές βροχές και καταιγίδες με τη μορφή αστάθειας, τις μεσημεριανές και απογευματινές ώρες. Κύρια αιτία της φετινής παρατεταμένης αστάθειας στην ατμόσφαιρα πάνω από χώρα μας είναι η ύπαρξη πολύ υψηλών ατμοσφαιρικών πιέσεων στη Βόρεια Ευρώπη που συνέβαλαν στη δημιουργία αντικυκλώνων, σε συνδυασμό με έναν ισχυρό αεροχείμαρρο νότια της Ευρώπης, εμποδίζοντας τη συνηθισμένη κίνηση των βαρομετρικών χαμηλών από τον Ατλαντικό προς την Κεντρική και Νότια Ευρώπη. Επομένως η συχνότητα των βροχοπτώσεων, σε συνδυασμό με την υποχώρηση των θερμοκρασιών κατά μέσο όρο περίπου 2-3 βαθμούς Κελσίου κάτω από τις κλιματικές τιμές τους, είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση των πυρομετεωρολογικών δεικτών (υψηλές περιεχόμενες υγρασίες καυσίμων) και κατά συνέπεια τη μειωμένη επικινδυνότητα για εκδήλωση μεγάλων δασικών πυρκαγιών».
Αντιπυρικός σχεδιασμός
Είναι όμως πανάκεια οι καιρικές συνθήκες που βιώσαμε τον τελευταίο μήνα της άνοιξης εν όψει καλοκαιριού; «Αυτό που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι δεν πρέπει να υπάρξει εφησυχασμός σχετικά με την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών με ακραία συμπεριφορά. Όσο οι πυρομετεωρολογικοί δείκτες είναι χαμηλοί κερδίζεται χρόνος από τον αντιπυρικό σχεδιασμό. Είναι δυνατόν λόγω των βροχοπτώσεων του Μαΐου οι μεγάλες πυρκαγιές να αργήσουν να εμφανιστούν, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο χειμώνας που πέρασε είχε μεγάλο υδατικό έλλειμμα στο μεγαλύτερο ποσοστό της χώρας μας, που έφτανε μέχρι και 50% των κλιματικών τιμών. Οι βροχοπτώσεις του Μαΐου ήταν σημαντικές, καθώς μια παρατεταμένη ξηρασία θα ευνοούσε την εκδήλωση πυρκαγιών ακόμη και μέσα στο Μάιο, δεν έχουν αναπληρώσει όμως το μεγάλο υδατικό έλλειμμα, οπότε ο κίνδυνος για ένα δύσκολο καλοκαίρι είναι υπαρκτός», υπογραμμίζει με νόημα ο ανώτερος αξιωματικός του Πυροσβεστικού Σώματος.
Συνεχίζοντας ο κ. Ηλιόπουλος υποστηρίζει ότι «μελέτες που έχουν γίνει δείχνουν ότι βροχόπτωση με μέγιστο ημερήσιο ύψος μικρότερο των 20 mm δεν μπορεί να εμποτίσει σε βάθος το δασικό έδαφος, τροφοδοτώντας με υγρασία το σύνολο των ριζών. Συμβάλλει στην αποτροπή εκδήλωσης μεγάλων πυρκαγιών για ένα χρονικό διάστημα έως και μία εβδομάδα μετά από κάθε βροχόπτωση». Αυτό που έχουν παρατηρήσει τα στελέχη του Πυροσβεστικού Σώματος είναι ότι πολλοί πιστεύουν πως «η βροχερή άνοιξη αυξάνει την καύσιμη ύλη, χόρτα, οπότε δημιουργεί μεγαλύτερο πρόβλημα στην κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών. Στην πράξη αυτό δεν έχει αποδειχθεί. Αντίθετα, ξηρές ανοίξεις σε συνδυασμό με ξηρούς χειμώνες, λίγα χόρτα, έχουν δώσει πολλές πυρκαγιές όπως το 1977, το 1981 και το 1985. Το σημαντικότερο πρόβλημα δεν είναι τα νέα χόρτα που θα φυτρώσουν, όσο ο καθαρισμός και η διαχείριση της καύσιμης ύλης και ιδίως της νεκρής καύσιμης ύλης προηγούμενων ετών».
Υπενθυμίζεται ότι με απόφαση του υφυπουργού Κλιματικής Κρίσης και Προστασίας του Πολίτη εγκρίνεται η υπ’ αρ. 20/2023 πυροσβεστική διάταξη του αρχηγού του Πυροσβεστικού Σώματος περί καθορισμού προληπτικών μέτρων πυροπροστασίας. Μεταξύ άλλων περιγράφονται οι διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσουν οι πολίτες αλλά και οι δήμοι της χώρας. Συγκεκριμένα, «με τη μέριμνα των δήμων, οι ιδιοκτήτες, νομείς, επικαρπωτές, μισθωτές και υπομισθωτές υποχρεούνται να προβαίνουν σε καθαρισμό των χώρων κατά το χρονικό διάστημα από την 1η μέχρι την 30ή Απριλίου εκάστου έτους και στη συντήρηση αυτών καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ήτοι από 1ης Μαΐου έως 31 Οκτωβρίου, για την αποτροπή κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς ή ταχείας επέκτασής της». Μάλιστα, προβλέπονται και τα σχετικά πρόστιμα: «σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των υπόχρεων στην εκπλήρωση της υποχρέωσης καθαρισμού και συντήρησης καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, επιβάλλεται ή καταλογίζεται αντίστοιχα εξ ολοκλήρου στον/στους υπόχρεους από τον οικείο δήμο:
- πρόστιμο πενήντα (50) λεπτών του ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, με ελάχιστο ποσό τα διακόσια (200) ευρώ,
- δαπάνη του αυτεπάγγελτου καθαρισμού του χώρου και απομάκρυνσης των υλικών».
Έρευνα
Ο κ. Ηλιόπουλος, ο οποίος είναι και μέλος της Ένωσης Πτυχιούχων Αξιωματικών Υπαξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος (ΕΠΑΥΠΣ), καταλήγει λέγοντας ότι «σε έρευνα των μετεωρολόγων γενικών υπηρεσιών του Πυροσβεστικού Σώματος που αφορά τη σχέση μεταξύ δασικών πυρκαγιών και μετεωρολογίας, καταδεικνύεται εκτός των άλλων η σπουδαιότητα των θερινών βροχοπτώσεων. Όταν οι βροχοπτώσεις κατά τη διάρκεια του Ιουλίου – Αυγούστου είναι δύο ή περισσότερες φορές από τις κανονικές, οι αντιπυρικές περίοδοι έχουν το πολύ το 1/3 του μέσου όρου των 25 ετών (1998-2022) των καμένων εκτάσεων (370.000 στρέμματα), ανεξάρτητα από τις βροχοπτώσεις των χειμερινών περιόδων που προηγήθηκαν και τις θερινές θερμοκρασίες των ετών αυτών».
