Συσσωρευμένος θυμός αναζητά διέξοδο

25/10/2023 18:31

Απανωτά και καθημερινά είναι πλέον τα κρούσματα συμπλοκών μεταξύ ανηλίκων ή οι επιθέσεις από ανήλικους γκάνγκστερ σε ανυποψίαστα παιδιά σε κάθε γειτονιά της Αττικής, αλλά και στην περιφέρεια. Η βία στους εφήβους έχει πολλές μορφές, σωματικών επιθέσεων, παρενόχλησης, bullying, ρητορικής μίσους και ανάρτησης revenge porn video στα social media από ανήλικους «εκδικητές», με την αύξηση των περιστατικών να τρομάζει.

Της ΑΛΕΞΙΑΣ ΣΒΩΛΟΥ

Η βία των ανηλίκων μέρα με τη μέρα ξεπερνά τα όρια και τα επεισόδια που πηγάζουν από πολλές αιτίες αναδεικνύουν τη σκληρότητα που τους έχει γίνει συνήθεια μέσα από ταινίες, λεκτική βία και… εγκατάλειψη

Το φαινόμενο, που είναι διεθνές και όχι μόνο ελληνικό, προκαλεί προβληματισμό στην επιστημονική κοινότητα, με την ανησυχία να φτάνει στο Στρασβούργο, στα γραφεία της Κομισιόν. Τα περιστατικά βίας έχουν αυξηθεί στις άγουρες ηλικίες κατά 40% σε σχέση με τα προπανδημικά χρόνια, ενώ εκείνες οι περιπτώσεις όπου υπάρχουν σωματικές βλάβες ακόμα και με χρήση όπλου, συνήθως μαχαιριού ή κατσαβιδιού, έχουν αυξηθεί ακόμα περισσότερο, σχεδόν κατά 60%. Συμμορίες 14χρονων και 15χρονων αγοριών και κοριτσιών λυμαίνονται περιοχές, τραμπουκίζουν συνομηλίκους τους και συμπεριφέρονται λες και παρακολουθούμε τις κινηματογραφικές «Συμμορίες της Νέας Υόρκης», στο Μπρονξ ή το βραβευμένο ελληνικό σίριαλ «Κάνε ότι κοιμάσαι». Όμως κανείς δεν μπορεί να κάνει ότι κοιμάται μπροστά σε αυτό το νοσηρό φαινόμενο που εξαπλώνει τα δίχτυα του παντού, με μεγάλη ταχύτητα.

Η χωροταξία των περιστατικών δείχνει ότι καμία γειτονιά δεν είναι ασφαλής και το φαινόμενο των συμμοριών ανηλίκων δεν είναι ταξικό. Δεν εντοπίζεται μόνο σε φτωχογειτονιές της Αττικής ή της περιφέρειας, καθώς απίστευτα περιστατικά bullying ή επιθέσεις με μαχαίρια, κατσαβίδια, γροθιές και σιδηρογροθιές καταγράφονται και στα βόρεια προάστια (χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Κηφισιάς όπου συμβαίνουν τα μύρια όσα), αλλά και στη Γλυφάδα, δηλαδή σε περιοχές με υψηλότερο βιοτικό επίπεδο σε σχέση με τις περισσότερες γειτονιές του αστικού τοπίου. Συνεπώς μια απλοϊκή εξήγηση του φαινομένου που το συνδέει με μια συγκεκριμένη κοινωνική τάξη δεν ευσταθεί.

Lockdowns και επιθετικότητα

«Αυτό που σίγουρα πυροδότησε την επιθετικότητα μεταξύ των ανηλίκων είναι η πανδημία με τα διαδοχικά lockdowns που μετέτρεψαν πολλά παιδιά κι εφήβους σε αγρίμια», όπως λέει χαρακτηριστικά η ευρωβουλευτής Ελίζα Βόζεμπεργκ. Επίσης μεγάλο μερίδιο της ευθύνης φέρουν οι γονείς, προσθέτει η ευρωβουλευτής. Τα παιδιά παίρνουν μηνύματα και μαθαίνουν τρόπους ή αντιγράφουν πρακτικές από το σπίτι τους και τον μικρόκοσμο του σχολείου τους. Συνεπώς εκεί έγκειται η ρίζα του κακού! Στους γονείς και τους συμμαθητές. Οι γονείς διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο και μέσα από το κακό παράδειγμα που δίνουν οι ίδιοι αν έχουν βίαια ξεσπάσματα αλλά και παραμελώντας τα παιδιά τους – με την παραμέληση να είναι μια μορφή κακοποίησης, όπως εξηγεί η αναπληρώτρια καθηγήτρια Παιδιατρικής – Εφηβικής Ιατρικής ΕΚΠΑ, Άρτεμις Τσίτσικα, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής.

Για την αύξηση των περιστατικών βίας ενοχοποιούνται η πανδημία σε μεγάλο βαθμό με τις καραντίνες και τον εγκλεισμό πολλών ατόμων σε μικρούς χώρους, αλλά και η υπερβολική έκθεση στη βία στα video games, στην τηλεόραση και στον κινηματογράφο, καθώς και η τραπ μουσική, γιατί η τόση βία απευαισθητοποιεί τους νέους, τους κάνει να την συνηθίζουν και να μην την απεχθάνονται όπως είναι το φυσιολογικό. Επιπλέον μέσα από τα τραγούδια των τράπερ απαξιώνεται η ζωή, προσβάλλεται κατάφωρα η γυναίκα, με ομοφοβικά και σεξιστικά μηνύματα να διαδίδονται παντού, υμνώντας την εγκληματική συμπεριφορά, τα ναρκωτικά και την παράνομη κατοχή όπλων! Άλλωστε η αναπληρώτρια καθηγήτρια Παιδιατρικής – Εφηβικής Ιατρικής Άρτεμις Τσίτσικα θυμίζει πως σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των φαινομένων αυτών διαδραματίζουν οι παρατηρητές, που δεν πρέπει να μένουν αδρανείς. «Το κακό γίνεται όχι γιατί υπάρχουν πολλοί που το πράττουν, αλλά επειδή πολλοί το αφήνουν να συμβεί», έχει πει ο Άλμπερτ Αϊνστάιν σε ένα από τα πιο διάσημα αποφθέγματά του, περιγράφοντας με τον πιο εύστοχο τρόπο ποιοι κίνδυνοι ελλοχεύουν όταν οι παρατηρητές σιωπούν. Οι ενεργοί πολίτες, από την άλλη, δεν μένουν και δεν πρέπει να μένουν αδρανείς. Αντιδρούν στη βία, την καταγγέλλουν και ειδοποιούν τις αρμόδιες Αρχές που στην περίπτωση του σχολείου είναι ο δάσκαλος, ο διευθυντής της βαθμίδας, ο σχολικός σύμβουλος και οι ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί που θα ενισχύσουν τα σχολεία.

Θωράκιση των σχολείων

Για την καταπολέμηση των φαινομένων του σχολικού εκφοβισμού και άλλων μορφών βίας μεταξύ μαθητών ήδη από την προηγούμενη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας προωθήθηκε από το υπουργείο Παιδείας δέσμη μέτρων που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την καθιέρωση του συμβούλου Σχολικής Ζωής. Πρόκειται για εκπαιδευτικούς της σχολικής μονάδας σε ένα πρώτο επίπεδο αντιμετώπισης παθογενειών ή άλλων ανησυχητικών συμπεριφορών, όπως ο σχολικός εκφοβισμός, που λειτουργούν ως μια πρώτη γραμμή στήριξης για τους μαθητές. Επιπλέον η αναμόρφωση του σχολείου πραγματοποιείται μέσα και από την πρόσληψη 3.200 ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών, που θεσμοθετήθηκε. Στο σχολείο, αλλά και στην οικογένεια, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η ενδυνάμωση των παιδιών μέσα από τη γνώση για τη σωστή χρήση των ψηφιακών μέσων και η αποφυγή της δαιμονοποίησης του Ίντερνετ και των social media, που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των νέων, όπως επισημαίνει η αναπληρώτρια καθηγήτρια Παιδιατρικής – Εφηβικής Ιατρικής, Άρτεμις Τσίτσικα. βίας

Στην καλύτερη σχέση γονιών και παιδιών βοηθά η καταπολέμηση του ψηφιακού αναλφαβητισμού των γονέων, ώστε οι γονείς να μπορούν να συνεννοηθούν με τα παιδιά τους και να μην καταλαμβάνονται από ιδεοληψίες. Τα παιδιά που συνήθως εντάσσονται σε συμμορίες είναι παραμελημένα ή κακοποιημένα, μεγαλώνουν χωρίς γονική επίβλεψη και αναζητούν μια ταυτότητα, μια άλλη «οικογένεια». Κρατώντας ανοιχτούς όλους τους διαύλους επικοινωνίας μέσα στην οικογένεια μεταξύ ενήλικων και ανήλικων μελών και αντιμετωπίζοντας τα παιδιά πρώτα απ’ όλα με αγάπη, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι θα μεγαλώσουν με αυτοπεποίθηση και ενσυναίσθηση και θα γίνουν ενεργοί πολίτες που θα αντιταχθούν σε οποιαδήποτε μορφή βίας.