PLUS
Η Ολλανδή υπουργός Άμυνας Kajsa Ollongren προέτρεψε την Πέμπτη την επόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δημιουργήσει μια ξεχωριστή θέση επιτρόπου για την άμυνα, τονίζοντας την ανάγκη να ενισχυθούν οι προμήθειες όπλων και οι στρατιωτικές δαπάνες εντός της ΕΕ.
Η Ollongren, η οποία στο παρελθόν είχε ταχθεί υπέρ ενός μεγαλύτερου ρόλου της ΕΕ στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, πρότεινε μια νέα θέση του Επιτρόπου κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε στον ολλανδικό ραδιοφωνικό σταθμό BNR.
«Νομίζω ότι θα ήταν μια καλή ιδέα για την επόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή να το θέσει πολύ ψηλά στην ατζέντα, να υπάρχει ένας Ευρωπαίος επίτροπος που να ξοδεύει το 100% του χρόνου του [για την άμυνα] και μόνο», δήλωσε η Ollongren κατά τη διάρκεια της συνέντευξης.
«Αυτή η Επιτροπή έχει ήδη ασχοληθεί με αυτό το θέμα, αλλά ειδικά στην αμυντική βιομηχανία, η εν λόγω πολιτική είναι ακόμα κατακερματισμένη. Πολλά προσεγγίζονται από την οπτική του εθνικού συμφέροντος», πρόσθεσε.
Η έκκληση της Ολλανδής υπουργού έρχεται καθώς η ΕΕ αγωνίζεται να δώσει σάρκα και οστά στην πρότασή της για έναν ολοκληρωμένο οδικό χάρτη για την παραγωγή όπλων -την Ευρωπαϊκή Στρατηγική Αμυντικής Βιομηχανίας (EDIS)- εν μέσω ανησυχιών για την έλλειψη χρηματοδότησης και κινήτρων για τα κράτη μέλη της ΕΕ να συνεργαστούν για κοινές προμήθειες, με τον Επίτροπο Εσωτερικής Αγοράς Thierry Breton να αναβάλλει την παρουσίαση της στρατηγικής για το επόμενο έτος.
«Θα παρουσιάσουμε μια ευρωπαϊκή στρατηγική για την αμυντική βιομηχανία (EDIS) στις αρχές του επόμενου έτους, κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024», επιβεβαίωσε ο Επίτροπος σε δήλωσή του .
Ενώ η Ollongren επαίνεσε τις προσπάθειες του Breton να ενισχύσει τη συνεργασία εντός της ΕΕ, έκρινε ότι ένας ξεχωριστός επίτροπος θα πρέπει να αναλάβει το χαρτοφυλάκιο, δεδομένου του επείγοντος χαρακτήρα του.
Ο νέος επίτροπος θα πρέπει να στοχεύει στην αύξηση της παραγωγής όπλων εντός του μπλοκ, ενώ παράλληλα θα πρέπει να εγγυάται την εισαγωγή γενικών προτύπων για την προώθηση της συνοχής μεταξύ των κρατών μελών.
Δήλωσε ότι ενώ πολιτικοί παράγοντες όπως ο Ρώσος πρόεδρος μπορούν να αυξήσουν τις πολεμικές δαπάνες χωρίς σημαντικά εμπόδια, η ΕΕ εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις όπως οι ελλείψεις προσωπικού, η έλλειψη πόρων και η απροθυμία των εταιριών που ξεκινούν την παραγωγή μόνο όταν υπογραφούν όλες οι συμβάσεις.
«Εγώ λέω: απλά πηγαίνετε να παράγετε και θα το αναλάβουμε εμείς. Οι προϋπολογισμοί μας έχουν αυξηθεί και παραμένουν υψηλοί. Η υποστήριξη για την Ουκρανία δεν μειώνεται προς το παρόν. Την χρειαζόμαστε πραγματικά».
Ένα ακανθώδες ζήτημα για πολλές χώρες της ΕΕ είναι το σε ποιο βαθμό οι αυξημένες αμυντικές δαπάνες θα επηρεάσουν τους αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες του μπλοκ της ΕΕ.
Σύμφωνα με ένα σχέδιο που έχει έρθει στη δημοσιότητα οι αμυντικές δαπάνες πιθανότατα να αποκτήσουν ειδικό καθεστώς στους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ στο πλαίσιο της νέας επανεξέτασης της οικονομικής διακυβέρνησης, σε μια προσπάθεια να ενισχύσουν τις επενδύσεις των κρατών μελών στον τομέα αυτό.
Το σχέδιο εγγράφου που κατέθεσε η ισπανική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ προτείνει ότι τα κράτη μέλη που αυξάνουν τις αμυντικές δαπάνες θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με μεγαλύτερη επιείκεια εάν υπερβαίνουν τον κανόνα της ΕΕ για το έλλειμμα που περιορίζει τα ελλείμματα του προϋπολογισμού των κρατών μελών στο 3% του ΑΕΠ κατ’ ανώτατο όριο.
Η παραβίαση αυτού του κανόνα ενεργοποιεί συνήθως τη λεγόμενη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ), η οποία απαιτεί από το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος να λάβει διορθωτικά μέτρα εντός συγκεκριμένης προθεσμίας.
Το έγγραφο αναφέρει ότι «η αύξηση των κυβερνητικών επενδύσεων στην άμυνα σε σύγκριση με τον μέσο όρο των τεσσάρων ετών πριν από το σχέδιο, κατά περίπτωση, πρέπει να αναγνωρίζεται ρητά ως ειδικός σχετικός παράγοντας κατά την ενεργοποίηση της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ), μαζί με άλλους σχετικούς παράγοντες».
Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στα τέλη του 2019, ο Jo Coelmont, ανώτερος συνεργάτης του Βασιλικού Ανώτατου Ινστιτούτου Άμυνας στις Βρυξέλλες, σχολίασε ότι ένας επίτροπος άμυνας είναι το κομμάτι που λείπει από το παζλ της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ) της Ευρώπης.
«Ήρθε η ώρα να διοριστεί επίτροπος για την ασφάλεια και την άμυνα, με αρμοδιότητες στους τομείς του διαστήματος, του κυβερνοχώρου και της άμυνας, και ιδίως για τη βιομηχανική διάσταση της παραγωγής όλων των απαιτούμενων πολιτικών και στρατιωτικών δυνατοτήτων. Αυτός/αυτή θα συμβάλει στη λήψη αποφάσεων σχετικά με τον καθορισμό των προτεραιοτήτων για τις ικανότητες», σημείωσε.
Πρόσθεσε ότι θα χρειαστεί επίσης η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ασφαλείας σε επίπεδο αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, το οποίο θα λαμβάνει αποφάσεις για την έναρξη πολιτικών και στρατιωτικών επιχειρήσεων.
