PLUS
Η νέα απειλή made in China δεν είναι καινούργια! Η πνευμονία από μυκόπλασμα που έχει ήδη καταγράψει αυξημένα περιστατικά σε παιδιά στην Κίνα -καθώς είναι ο πρώτος χειμώνας που τα σχολεία λειτουργούν κανονικά χωρίς περιοριστικά μέτρα- αφορά έναν παλιό, γνώριμο εχθρό.
Της ΑΛΕΞΙΑΣ ΣΒΩΛΟΥ
Τι πρέπει να γνωρίζετε για τη νέα «απειλή» από την Κίνα και τη χρόνια long COVID στους ανοσοκατεσταλμένους
Όπως εξηγεί ο καθηγητής Πνευμονολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας Νίκος Τζανάκης κάθε πέντε χρόνια η πνευμονία από μυκόπλασμα «δίνει» επιδημικές εξάρσεις και φέτος αυτό συνέπεσε με την πρόσφατη κατάργηση των περιοριστικών μέτρων στην Ασία, με αποτέλεσμα να είναι περισσότερο ευάλωτα τα παιδιά που έχουν «τεμπέλικο» ανοσοποιητικό σύστημα και χαμηλή ανοσία αφού δεν εκτέθηκαν σε κοινές λοιμώξεις. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται και στην Ευρώπη και είναι φυσική απόρροια των καραντινών.
Η πνευμονία αυτή που λέγεται και μυκοπλασματική πλήττει κυρίως παιδιά τριών έως δέκα ετών και εφήβους, καθώς οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας συνήθως έχουν ανοσία. Μεταδίδεται με σταγονίδια, όπως ισχύει και για τις άλλες πνευμονίες (π.χ. από πνευμονιόκοκκο) και απαιτεί στενή επαφή, γι’ αυτό άλλωστε είναι πολύ πιο εύκολα μεταδιδόμενη στα παιδιά που έχουν υψηλό συγχρωτισμό στους παιδικούς σταθμούς, στο σχολείο και στις εξωσχολικές δραστηριότητες. Η νόσος εντάσσεται κυρίως στις άτυπες πνευμονίες, δεν δίνει δηλαδή την κλασική κλινική εικόνα. Όπως εξηγεί η πνευμονολόγος Νικολέττα Ροβίνα, ειδική γραμματέας της ΕΠΕ και υπεύθυνη Εκπαίδευσης, μπορεί να εμφανιστεί πυρετός, αλλά ο ασθενής να είναι περιπατητικός, όχι στο κρεβάτι, και το καμπανάκι κινδύνου για τους γονείς είναι αν το παιδί παρουσιάσει δύσπνοια.
«Λευκός πνεύμονας»
Ούτε ο ιατρικός όρος «λευκή πνευμονία» ή «λευκός πνεύμονας» είναι κάτι πρέπει να μας προβληματίζει. Πρόκειται για μια συνηθισμένη φρασεολογία μεταξύ γιατρών, όπως λέει ο καθηγητής Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ Στέλιος Λουκίδης, πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, καθώς όταν ο πνεύμονας φλεγμαίνει στις απεικονιστικές εξετάσεις δείχνει λευκός επειδή είναι γεμάτος υγρό. Με τον όρο «λευκό πνεύμονα» οι γιατροί χαρακτηρίζουν συχνά στις κλινικές τους την οξεία αναπνευστική δυσχέρεια που παρουσιάζουν σε αυτό το στάδιο οι ασθενείς και χρειάζονται διασωλήνωση.
Η πνευμονία από μυκόπλασμα αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά, χορηγούνται κυρίως μακρολίδες, κλαριθρομυκίνη, κινολόνες, ωστόσο, σύμφωνα με μελέτες στην Ασία, το μυκόπλασμα παρουσιάζει ανθεκτικότητα στις μακρολίδες, που αποτελούν τα κλασικά αντιβιοτικά για την αντιμετώπισή του. Τα συνήθη αντιβιοτικά που χορηγούνται σε άλλα βακτηρίδια δεν είναι δραστικά έναντι του μυκοπλάσματος, γιατί το συγκεκριμένο παθογόνο δεν διαθέτει κυτταρικό τοίχωμα και, όπως εξηγεί ο καθηγητής Νίκος Τζανάκης, τα αντιβιοτικά αυτά δρουν διαλύοντας το κυτταρικό τοίχωμα.
Αυξημένα περιστατικά αυτής της πνευμονίας έχουν καταγραφεί στην Κίνα στον πρώτο της χειμώνα χωρίς περιοριστικά μέτρα στα σχολεία, αλλά και στη Γηραιά Ήπειρο, στην Ολλανδία, τη Δανία και αναμένεται να υπάρξουν κρούσματα και στην πατρίδα μας, καθώς θα ήταν παγκόσμια πρωτοτυπία η Ελλάδα να μην έχει τέτοια περιστατικά.
Long-lasting COVID
Εκτός από τον παλιό γνώριμο, την πνευμονία από το μυκόπλασμα, ένας άλλος νεότερος γνώριμος δεν λέει να μας εγκαταλείψει, σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την πρώτη του εμφάνιση. Πρόκειται για τον κορωνοϊό, που δείχνει πλέον ξεκάθαρα τη μορφή της χρόνιας νόσου. Έχοντας αποκρυσταλλώσει μεγάλη εμπειρία στα χρόνια της COVID πανδημίας, οι γιατροί της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας μπορούν πλέον να περιγράψουν με όλες τις λεπτομέρειες την πιο χρόνια μορφή της νόσου τη… long-lasting COVID-19, που ταλαιπωρεί μία πολύ συγκεκριμένη κατηγορία ασθενών. Όπως εξηγεί ο καθηγητής Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ Στέλιος Λουκίδης, πρόεδρος της ΕΠΕ, οι ασθενείς αυτοί εξακολουθούν να δίνουν θετικά ευρήματα όχι μόνο στα τεστ αλλά και στη βρογχοσκόπηση έξι μήνες μετά την έναρξη της λοίμωξης, Στο νοσοκομείο «Αττικόν» ο καθηγητής έχει νοσηλεύσει έξι τέτοιους ασθενείς και επισημαίνει ότι πρόκειται για άτομα με πολύ εύθραυστη υγεία, δύσκολα διαχειρίσιμα περιστατικά, με βαριά ανοσοκαταστολή. Κυρίως είναι ασθενείς με αιματολογικές κακοήθειες που λαμβάνουν συγκεκριμένα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα. Οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν προσωρινά εικόνα βελτίωσης και να υποτροπιάσουν μετά, μπαίνουν και βγαίνουν από τα νοσοκομεία, έχουν αυξημένο κίνδυνο θανάτου και σε αυτά τα περιστατικά χορηγείται με ειδικό πρωτόκολλο θεραπεία που περιλαμβάνει αντι-ιικά χάπια, ρεμδεσιβίρη και γ-σφαιρίνη.
Στη συγκεκριμένη συγκυρία, πέραν του ότι ξέρουμε ποιοι ασθενείς έχουν πραγματικά χρόνια λοίμωξη κορωνοϊού που δεν λέει να μπει σε αποδρομή, είμαστε επίσης σε θέση να αποτιμήσουμε και τα σωτήρια αποτελέσματα των αντι-ιικών θεραπειών μέσα από δύο ελληνικές μελέτες.
Σε δύο περιπτώσεις και αφού έχουν χορηγηθεί σχεδόν 172.000 τέτοιες αντι-ιικές θεραπείες εντός συνόρων, βλέπουμε από τα ευρήματα ότι τόσο η νοσηρότητα όσο και η θνητότητα μειώθηκαν κατά τουλάχιστον 70% έως και 90%. Δεν υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία δηλαδή ότι οι αντι-ιικές θεραπείες συνέβαλαν στο να σωθούν πάρα πολλές ζωές ευπαθών ασθενών.
Χρόνιος βήχας
Λιγότερο απειλητικός για τη ζωή, αλλά εξαιρετικά καταλυτικός για την ποιότητα ζωής, είναι ο χρόνιος βήχας που δεν σταματά! Συνεχίζεται για περισσότερες από οκτώ εβδομάδες, δεν συνοδεύεται από θετικά ευρήματα στις απεικονιστικές εξετάσεις και δεν οφείλεται στο κάπνισμα. Δεν είναι δηλαδή ο «τσιγαρόβηχας», το αρχόμενο σύμπτωμα της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας των καπνιστών.
Ο καθηγητής Πνευμονολογίας Στέλιος Λουκίδης και η αναπληρώτρια καθηγήτρια Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ, Παρασκευή Κατσαούνου, εθνικός αντιπρόσωπος ERS (Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία) και IRC, επισημαίνουν ότι ο χρόνιος βήχας είναι κυρίως ξηρός, ταλαιπωρεί πολύ τους ασθενείς και πρόσφατα στο νοσοκομείο «Αττικόν» νοσηλεύτηκε μία μεσήλικη γυναίκα η οποία έβηχε τόσο δυνατά που παρουσίασε κάταγμα πλευρών από το τράνταγμα! Οι άνθρωποι αυτοί βήχουν πάνω από 100 ή και 150 φορές την ημέρα σε σημείο που να μην μπορούν να λειτουργήσουν κανονικά, να μην μπορούν εργαστούν. Ο χρόνιος βήχας είναι συνδεδεμένος με την πολυφαρμακία και ως γενεσιουργός αιτία μπορεί να κρύβεται πίσω του η οπισθοδρομική καταρροή (ένα πρόβλημα σύμφωνα με το οποίο η μύτη «στάζει» μέσα στον φάρυγγα) ή το άσθμα ή η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) και απαιτεί ειδική αντιμετώπιση.
Για τον χρόνιο βήχα, όπως άλλωστε και για την πνευμονική εμβολή και για τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, ειδικά όταν πρόκειται για ασθενείς με καρδιαγγειακό υπόβαθρο που λαμβάνουν και άλλα φάρμακα για υποκείμενες καρδιολογικές παθήσεις, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία συντάσσει ειδικές κατευθυντήριες οδηγίες προκειμένου οι πάσχοντες να έχουν την έγκαιρη και σωστή θεραπεία, που απαιτείται. Παράλληλα, οι ειδικοί στέλνουν το μήνυμα σε όλους ότι τα εναλλακτικά καπνικά προϊόντα δεν αποτελούν μέθοδο διακοπής του καπνίσματος και «κρούουν τον κώδωνα» του κινδύνου στους εφήβους και τους νέους που χρησιμοποιούν σακουλάκια τριμμένου καπνού (το Snus), με αφορμή το πρόσφατο περιστατικό που συνέβη στην Κρήτη. Εκεί, παρέες εφήβων μάσησαν Snus και έπαθαν νικοτινίαση, λιποθύμησαν, πανικοβλήθηκαν και κατέληξαν στο νοσοκομείο. Δεν παίζουμε με αυτά τα πράγματα, είναι το μήνυμα των επιστημόνων. To Snus –γνωστό και ως «στικάκι νικοτίνης» ή σακουλάκι νικοτίνης– είναι προϊόν που θεωρείται εναλλακτική λύση για το κάπνισμα και περιέχει μια αμπούλα νικοτίνης, αρωματικές ουσίες και άλλα συστατικά. Έχει σχεδιασθεί για να καταναλώνονται από το στόμα και κυκλοφορούν σε διάφορες μορφές (τσίχλες, καραμέλες, αυτοκόλλητα) δεν είναι ακίνδυνα και μπορούν να οδηγήσουν σε εθισμό στη νικοτίνη. Σύμφωνα με το περιοδικό Nature, η χρήση του Snus έχει αυξηθεί ιδιαίτερα μεταξύ του νεανικού πληθυσμού στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης και στις ΗΠΑ. Το 2021, περίπου το 10% των νεαρών ανδρών στη Φινλανδία χρησιμοποιούσε καθημερινά Snus. Η πώληση Snus απαγορεύτηκε από όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκτός από τη Σουηδία, στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Η απορρόφηση της νικοτίνης συνεχίζεται για όσο διάστημα το Snus διατηρείται στη στοματική κοιλότητα. Παρότι υπάρχουν διαφορές που επηρεάζουν τον κίνδυνο εθισμού ενός ατόμου στη νικοτίνη, η ποσότητα και η συχνότητα της νικοτίνης που εισάγεται στον οργανισμό είναι καθοριστικής σημασίας, με τη χρήση του Snus να προκαλεί μια απότομη αύξηση των επιπέδων της νικοτίνης στον οργανισμό, όπως προειδοποιεί ο καθηγητής Νίκος Τζανάκης.
