PLUS
Ανησυχητική αύξηση στα περιστατικά λοίμωξης με στρεπτόκοκκο Α καταγράφεται διεθνώς μετά το 2022 σε παιδιά, με 8 θανάτους παιδιών ηλικίας από μερικών μηνών έως 10 ετών να έχουν καταγραφεί στην πατρίδα μας μέσα σε 13 μήνες.
Της Αλεξίας Σβώλου
Επτά παιδιά έχασαν τη ζωή τους μέσα στο 2023, ενώ άλλο ένα παιδί, ένας 4χρονος από τη Θάσο, έχασε τη μάχη πρόσφατα, στις αρχές Ιανουαρίου του 2024, έχοντας προσβληθεί και από στρεπτόκοκκο Α και από τον ιό RSV (αναπνευστικό συγκυτιακό ιό), ενώ δεν ανιχνεύτηκε στρεπτόκοκκος στο άτυχο μωρό 15 μηνών από την Πτολεμαΐδα που έχασε τη μάχη από βαριά αναπνευστική λοίμωξη. Επίσης έχουν καταγραφεί 12 θάνατοι ενηλίκων από στρεπτόκοκκο από τον καιρό της πανδημίας.
Όπως εξηγεί ο καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής Χριστάκης Χατζηχριστοδούλου, πρόεδρος του ΕΟΔΥ, η αύξηση των περιστατικών δημιούργησε την ανάγκη να υπάρξει δίκτυο επιτήρησης με σημείο αναφοράς το εξειδικευμένο εργαστήριο του νοσοκομείου Παίδων. Ο στρεπτόκοκκος Α, όπως εξηγεί ο ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, τέως πρόεδρος της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας και της Παγκόσμιας Παιδιατρικής Εταιρείας, είναι η συνηθέστερη αιτία βακτηριακής φαρυγγίτιδας σε παιδιά σχολικής ηλικίας, που εκδηλώνεται με έντονο πονόλαιμο, πυρετό, δυσκολία στην κατάποση, ξηρό βήχα, ανορεξία και απώλεια βάρους. Η συχνότητα εμφάνισης της φαρυγγίτιδας συνήθως κορυφώνεται κατά τους χειμερινούς μήνες και στις αρχές της άνοιξης, με τον στρεπτόκοκκο επίσης να ευθύνεται για την εμφάνιση πυώδους αμυγδαλίτιδας και οστρακιάς. Σε σπάνιες περιπτώσεις, το βακτήριο μπορεί να προκαλέσει σοβαρή και απειλητική για τη ζωή λοίμωξη.
Διεισδυτική λοίμωξη
Οι επιστήμονες του ΕΟΔΥ επισημαίνουν πως δεν προκύπτει εμφάνιση κάποιου νέου στελέχους στρεπτόκοκκου και πως ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α είναι ευαίσθητος στα συνήθη αντιβιοτικά. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την υγεία αφορά τη διεισδυτική λοίμωξη από στρεπτόκοκκο της ομάδας Α, και στην πατρίδα μας αυτές οι λοιμώξεις δεν επιτηρούνταν τα προηγούμενα χρόνια μέσω του συστήματος υποχρεωτικής δήλωσης νοσημάτων. Ο στρεπτόκοκκος Α ή πυογόνος στρεπτόκοκκος (streptococcus pyogenes) δεν είναι ένα καινούργιο βακτήριο και ευτυχώς είναι ευαίσθητος σε κοινά αντιβιοτικά, που καταπολεμούν τη λοίμωξη.
Σοβαρό πρόβλημα δημιουργεί η διεισδυτική νόσος (από εμμένουσα λοίμωξη) που μπορεί να οδηγήσει σε τοξικό στρεπτοκοκκικό σοκ (σηπτικό σοκ). Μέχρι πριν από λίγο καιρό ήταν αρκετά σπάνια, αλλά η συχνότητα εμφάνισής της αυξήθηκε μετά την πανδημία COVID, καθώς στα παιδιά που μεγάλωσαν στην εποχή των lockdowns το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν ωρίμασε όπως θα έπρεπε, με συνέπεια να είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε λοιμώδεις παράγοντες. Το σύνδρομο του τοξικού σοκ από στρεπτόκοκκο (streptococcal toxic shock syndrome, STSS) εάν δεν διαγνωσθεί και αντιμετωπισθεί άμεσα έχει θανατηφόρα εξέλιξη. Άλλες διεισδυτικές λοιμώξεις, από τις πιο σοβαρές, αλλά σπάνιες μορφές από στρεπτόκοκκο Α, είναι η νεκρωτική απονευρωσίτιδα και η νεκρωτική πνευμονία. Σύμφωνα με ευρωπαϊκά δεδομένα, ένας στους πέντε ασθενείς με διεισδυτική στρεπτοκοκκική λοίμωξη θα εισαχθεί σε μονάδα εντατικής θεραπείας και ένας στους τέσσερις θα υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση.
Τα συμπτώματα
Στα περιστατικά με τα παιδιά που κατέληξαν πρόσφατα στη χώρα μας από διεισδυτική στρεπτοκοκκική λοίμωξη, το πιο ανησυχητικό εύρημα είναι πως η επιδείνωση του μικρού ασθενούς ήταν ραγδαία. Αυτό εντείνει τους φόβους των γονιών και οι ειδικοί συνιστούν προσοχή ώστε να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος.
Τα συμπτώματα μιας απλής στρεπτοκοκκικής λοίμωξης που πρέπει να μας κινητοποιήσουν περιλαμβάνουν πονόλαιμο, πυρετό, ρίγη και μυϊκούς πόνους, αλλά δεν μπορούν να θέσουν από μόνα τους τη διάγνωση. Απαιτείται εργαστηριακή διερεύνηση, όπως η απομόνωση του στρεπτόκοκκου με καλλιέργεια του κατάλληλου δείγματος που αποτελεί χρονοβόρα μεν, αλλά την πλέον αξιόπιστη διαγνωστική προσέγγιση, ή και ανίχνευση του αντιγόνου (Strep-test) που είναι ταχεία διαγνωστική μέθοδος. Το θετικό αποτέλεσμα του Strep-test είναι διαγνωστικό και οδηγεί στην έγκαιρη έναρξη της θεραπείας, ενώ το αρνητικό δεν αποκλείει τη στρεπτοκοκκική λοίμωξη (φαρυγγίτιδα) και πρέπει να επιβεβαιώνεται με καλλιέργεια.
Ο ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής συμβουλεύει τους γονείς να ζητήσουν άμεσα συμβουλή γιατρού αν το παιδί τους παρουσιάζει επιδείνωση, δεν τρώει ή τρώει πολύ λιγότερο από το κανονικό, παρουσιάζει σημάδια αφυδάτωσης (κι αν είναι μωρό έχει στεγνή πάνα), έχει υψηλό πυρετό που δεν υποχωρεί, είναι κουρασμένο ή ευερέθιστο, έχει ζεστό δέρμα στην αφή και ιδρωμένο. Η δυσκολία στην αναπνοή, οι διαταραχές στη ρυθμικότητα της αναπνοής, η εμφάνιση εξανθημάτων, σπασμών και υποτονικότητας-υπνηλίας πρέπει να σημάνουν κόκκινο συναγερμό. Στα πρόωρα βρέφη και τα μωρά που διαγιγνώσκονται θετικά στον στρεπτόκοκκο Α χορηγείται και ανοσοσφαιρίνη, καθώς είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στη λοίμωξη.
