PLUS
Η υπνική άπνοια είναι μια παραγνωρισμένη νόσος στις γυναίκες. Παρότι έχει καταλυτικές επιπτώσεις στην υγεία τους και κυρίως επηρεάζει το αναπαραγωγικό τους σύστημα τόσο στα αναπαραγωγικά χρόνια όσο και στην εμμηνόπαυση, ο διαδεδομένος αστικός μύθος θεωρεί την εν λόγω διαταραχή «ανδρική υπόθεση».
Της ΑΛΕΞΙΑΣ ΣΒΩΛΟΥ
Μεγαλύτερος ο κίνδυνος στην εγκυμοσύνη
Ο μύθος βέβαια είναι λανθασμένος, με την υπνική άπνοια να είναι πιο ιδιαίτερη και πιο ύπουλη στο γυναικείο φύλο, όπως επισημαίνει η Σοφία Κωνσταντινοπούλου, παιδοπνευμονολόγος με εξειδίκευση στην Ιατρική του Ύπνου στον μεγαλύτερο ιατρικό όμιλο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Sheikh Khalifa Medical City του Άμπου Ντάμπι και μέλος της Παγκόσμιας Εταιρείας Ύπνου (World Sleep Society).
Η Ελληνίδα γιατρός που διαπρέπει στα Αραβικά Εμιράτα και συμμετείχε τα τελευταία χρόνια στην πρώτη γραμμή στη μάχη κατά της COVID πανδημίας στο Άμπου Ντάμπι εξηγεί ότι οι γυναίκες που ταλαιπωρούνται από υπνική άπνοια εμφανίζουν συμπτώματα όπως αϋπνία, κόπωση και πρωινούς πονοκεφάλους, τα οποία επειδή δεν είναι «ειδικά», και μπορούν να εμφανιστούν σε πληθώρα άλλων παθήσεων, οδηγούν συχνά σε λανθασμένες διαγνώσεις. Έτσι η νόσος παραμένει υποδιαγνωσμένη στο γυναικείο φύλο. Επίσης, οι γυναίκες με υπνική άπνοια δεν παρουσιάζουν τα κλασικά ανδρικά συμπτώματα, δηλαδή το ροχαλητό και τη στιγμιαία διακοπή της αναπνοής, τα οποία παρεμπιπτόντως αποτελούν τα δύο κλασικά ηχητικά «καμπανάκια κινδύνου» που κατά κανόνα αντιλαμβάνονται οι σύζυγοι και σύντροφοι των ανδρών με υπνική άπνοια και τους σκουντούν για να τους ξυπνήσουν.
Στο γυναικείο φύλο λοιπόν, όπως εξηγεί η κ. Κωνσταντινοπούλου, η υπνική άπνοια είναι πολύ πιο αθόρυβη, αλλά παρότι εξελίσσεται σιωπηλά, χωρίς ροχαλητά και κομμένες ανάσες, μπορεί να διαταράξει την έμμηνο ρύση (δηλαδή τους κύκλους της περιόδου) και να επιδεινώσει μεταξύ άλλων τα συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου (PMS). Πρόκειται για το ψυχοσωματικό σύνδρομο που βιώνουν πολλές έφηβες αλλά και μεγαλύτερης ηλικίας γυναίκες έως και την ηλικία των 40 ετών, λίγες ημέρες πριν από την περίοδο, οι οποίες μεταξύ άλλων υποφέρουν από κοιλιακό άλγος και μασταλγία (πρήξιμο και πόνο στο στήθος) σε σημείο που να απουσιάζουν από το σχολείο, τις σπουδές ή την εργασία. Τα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα του συνδρόμου PMS ξεκινούν μία εβδομάδα πριν από την περίοδο και υποχωρούν λίγες ημέρες μετά την έναρξή της. Περιλαμβάνουν άγχος, μελαγχολία, ευερεθιστότητα, αϋπνίες, αλλαγές στη λίμπιντο, τάση για απομόνωση, δυσκολία στη συγκέντρωση, αυξημένη όρεξη, μασταλγία, πόνο στους μυς και στις αρθρώσεις, πονοκέφαλο, κοιλιακό πρήξιμο και άλγος, αύξηση βάρους λόγω κατακράτησης υγρών, αίσθημα κόπωσης, έξαρση της ακμής και διαταραχές του γαστρεντερικού (διάρροια ή δυσκοιλιότητα). Οι περισσότερες γυναίκες θα αντιμετωπίσουν τέτοιου είδους συμπτώματα κάποια στιγμή στη ζωή τους, ωστόσο περίπου το 20% των γυναικών πάσχουν από το σύνδρομο. Επίσης, η υπνική άπνοια συνδέεται και με ένα άλλο γυναικείο σύνδρομο, των πολυκυστικών ωοθηκών, που επηρεάζει δυσμενώς τη γυναικεία γονιμότητα.
Στην εγκυμοσύνη
Σύμφωνα με νέες έρευνες στην ιατρική του ύπνου, οι έγκυες γυναίκες διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν υπνική άπνοια, η οποία στην εγκυμοσύνη καθίσταται ακόμη πιο ύπουλη, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε υπέρταση κύησης και προεκλαμψία (μια επικίνδυνη κατάσταση για την έγκυο και το έμβρυο) αλλά και σε διαβήτη κύησης. Η έγκαιρη διάγνωση και διαχείριση της υπνικής άπνοιας είναι συνεπώς σημαντική για την υγεία της μέλλουσας μητέρας και του εμβρύου.
Στην εμμηνόπαυση
Μετά την εγκυμοσύνη, η εμμηνόπαυση αποτελεί τη δεύτερη περίοδο στη ζωή μιας γυναίκας κατά την οποία η υπνική άπνοια «δείχνει τα δόντια της», με τον κίνδυνο να εμφανιστεί η διαταραχή να μεγαλώνει λόγω των ορμονικών αλλαγών και κυρίως λόγω της μείωσης στα επίπεδα προγεστερόνης στον οργανισμό. Οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση βιώνουν πιο επιθετικά συμπτώματα και η αντιμετώπιση περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο τη χρήση της μάσκας CPAP (συνεχούς θετικής πίεσης αεραγωγών) σε συνδυασμό με θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, που εφαρμόζονται σε εξατομικευμένο πρωτόκολλο. Σε ό,τι αφορά τη χρήση της μάσκας, οι μικρότερης ηλικίας ασθενείς δεν μπορούν να την ανεχθούν, με αποτέλεσμα η συμμόρφωση στη χρήση της να είναι μικρή. Γι’ αυτό ως εναλλακτικές θεραπείες προτείνονται τα στοματικά προθέματα, η θεραπεία θέσης, η απώλεια κιλών (σε υπέρβαρα άτομα), οι χειρουργικές επεμβάσεις στον αεραγωγό και η θεραπεία με τη βηματοδότηση του υπογλωσσίου νεύρου Inspire. Πάντα όμως ο έγκαιρος εντοπισμός του προβλήματος αποτελεί το κλειδί για την πρόληψη των επιπτώσεων της υπνικής άπνοιας στην αναπαραγωγική υγεία των γυναικών.
Στους άνδρες
Στο ανδρικό φύλο η διαταραχή της υπνικής άπνοιας είναι πιο γνωστή, ειδικά στα υπέρβαρα και τα παχύσαρκα άτομα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν δυνατό ροχαλητό, ξύπνημα από τον ύπνο με αίσθημα πνιγμού, διακοπές στην αναπνοή όπως τις παρατηρεί ο/η σύντροφος, συχνουρία τη νύχτα, υπνηλία την ημέρα, αίσθημα κόπωσης το πρωί και κατά τη διάρκεια της ημέρας, νυκτερινές εφιδρώσεις, πρωινούς πονοκεφάλους, διαταραχές μνήμης, συγκέντρωσης και προσοχής, ευερεθιστότητα, καταθλιπτικές αντιδράσεις, ξηροστομία στο πρωινό ξύπνημα, διαταραχές στη σεξουαλική λειτουργία, αίσθημα παλινδρόμησης τροφών. Η υπνική άπνοια όταν παραμένει αθεράπευτη προκαλεί γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, υψηλή αρτηριακή πίεση (ιδίως διαστολική), διαβήτη και προβλήματα στο καρδιαγγειακό σύστημα.
