Τις περιπτώσεις που οδηγούν σε απενεργοποίηση του ΑΜΚΑ, αλλά και εξαιρέσεις, προσδιορίζει εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Η εγκύκλιος είναι ιδιαίτερα κρίσιμη καθώς η απενεργοποίηση του ΑΜΚΑ στερεί το δικαίωμα των πολιτών στις παροχές.
Σύμφωνα με την εγκύκλιο, ο ΑΜΚΑ απενεργοποιείται όταν:
– Παύσει η νόμιμη παραμονή (ειδικώς για την απενεργοποίηση λόγω μη νόμιμης παραμονής στη χώρα, αυτή πραγματοποιείται αυτόματα την επομένη της λήξης της ισχύος του τίτλου παραμονής, ελλείψει ανανέωσης ή παράτασης ή ανάκλησης του καθεστώτος διεθνούς ή προσωρινής προστασίας).
– Παύσει η πρόσβαση στην αγορά εργασίας (ειδικώς για την απενεργοποίηση λόγω μη πρόσβασης στην αγορά εργασίας, αυτή πραγματοποιείται αυτόματα την επομένη της λήξης της ισχύος του τίτλου παραμονής που παρέχει πρόσβαση στην αγορά εργασίας ή λόγω αντικατάστασής του με τίτλο που δεν παρέχει πρόσβαση στην αγορά εργασίας ή ανάκλησης του καθεστώτος διεθνούς ή προσωρινής προστασίας).
– Παύσει η πραγματική κατοικία στη χώρα, εκτός των ανηλίκων δικαιούχων (ειδικώς για την απενεργοποίηση λόγω μη πραγματικής κατοικίας στη χώρα, ελέγχεται η φορολογική κατοικία του δικαιούχου. Σε περίπτωση φορολογικού κατοίκου εσωτερικού θεωρείται ότι πληρούται το κριτήριο και ο ΑΜΚΑ παραμένει ενεργός. Σε περίπτωση φορολογικού κατοίκου εξωτερικού ελέγχεται η ύπαρξη ιδιοκατοίκησης, μισθωτηρίου, παραχώρησης ή φιλοξενίας, αναρτημένων στις σχετικές εφαρμογές της ΑΑΔΕ. Εάν δεν προκύπτει κάποιο από τα ανωτέρω, ο ΑΜΚΑ απενεργοποιείται).
– Εάν απενεργοποιηθεί ο ΑΜΚΑ του άμεσα ασφαλισμένου, σε περίπτωση έμμεσα ασφαλισμένων ενηλίκων ή ανηλίκων.
Κατ’ εξαίρεση, ο ΑΜΚΑ δεν απενεργοποιείται:
– Σε ανηλίκους οι οποίοι διαβιούν σε Μονάδες Παιδικής Προστασίας ή σε δομές φιλοξενίας του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, σε ανηλίκους οι οποίοι έχουν τοποθετηθεί σε ανάδοχη ή υποψήφια θετή οικογένεια και σε ανηλίκους που έχουν τοποθετηθεί στο Ίδρυμα Αγωγής Ανηλίκων Αρρένων Βόλου, και σε ασυνόδευτους ή χωρισμένους ανηλίκους μέχρι το 18ο έτος της ηλικίας τους.
– Στους συνταξιούχους ελληνικών Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης, για το διάστημα που καταβάλλεται σύνταξη.
– Σε Έλληνες υπηκόους ή ομογενείς οι οποίοι συνταξιοδοτούνται στην αλλοδαπή, διαμένουν μόνιμα στη χώρα μας και συνεχίζουν να καταβάλλουν εισφορές για παροχές σε είδος.
Σε περίπτωση που ο ΑΜΚΑ απενεργοποιηθεί, ο κάτοχος δύναται να υποβάλει αίτηση προσωρινής επανενεργοποίησης στον e-ΕΦΚΑ ή σε ΚΕΠ.
Με την υποβολή της εν λόγω αίτησης, η οποία μπορεί να γίνει μόνο μία φορά, ο ΑΜΚΑ επανενεργοποιείται για διάστημα 30 ημερολογιακών ημερών, εντός των οποίων ο αιτών υποχρεούται να προσκομίσει τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την επανενεργοποίησή του.
Σε περίπτωση που δεν προσκομισθούν τα απαραίτητα δικαιολογητικά εντός της προθεσμίας, ο ΑΜΚΑ απενεργοποιείται μέχρι την προσκόμιση των απαραίτητων δικαιολογητικών.