PLUS
Οι ευρωεκλογές είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να θυμηθούμε το Κυπριακό ζήτημα, το οποίο παραμένει άλυτο, μία ανοιχτή πληγή για τον Ελληνισμό.
Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΠΕΡΙΒΟΛΑΡΗ
Η είσοδος της Μεγαλονήσου στην Ευρωατλαντική Συμμαχία είναι το κομμάτι που λείπει για να λειτουργήσει το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου.
Δυστυχώς, στο πλαίσιο της ελληνοτουρκικής προσέγγισης το Κυπριακό μένει στην άκρη, και αυτό είναι το λάθος της ελληνικής πλευράς. Τα γεωπολιτικά βήματα προόδου της χώρας μας πρέπει να συμβαδίζουν με αντίστοιχα βήματα προόδου της Κύπρου. Διότι η Τουρκία προσεγγίζει την Ελλάδα και την Κύπρο ενιαία, και αυτό το έχει παρατηρήσει εύστοχα ο Πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος έθεσε το θέμα της αναβίωσης του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου αμέσως μετά την εκλογή του. Θυμίζω τα λόγια του:
«Μία από τις πρώτες ενέργειές μας, και το συζήτησα στην Αθήνα, θα είναι η αναβίωση του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος. Όχι να λέμε ωραία λόγια… να πετούν πάνω από την Κύπρο μία φορά κάθε έξι μήνες και να νιώθουμε καλά και ωραία. Μιλώ επιχειρησιακά, το έχω συζητήσει και με τον πρωθυπουργό και με τον υπουργό Άμυνας όταν ήμουν στην Ελλάδα.
Το συμπέρασμα των συζητήσεων είναι ότι στο επίπεδο της Αεροπορίας, μετά την τελευταία ενίσχυση της Ελλάδος, μπορεί να γίνει άμεσα. Αναφορικά με το Ναυτικό, μετά το 2024, μετά την ενίσχυση που θα κάνει. Αυτό το Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα πρέπει να πάμε να το βάλουμε μέσα στο ευρωπαϊκό αμυντικό δόγμα, αυτή θα είναι η επιτυχία. Είμαστε σε μια συγκυρία που η ΕΕ προσπαθεί να αναπτύξει δομές. Η Τουρκία δεν προσεγγίζει διαφορετικά Ελλάδα και Κύπρο. Μας προσεγγίζει ενιαία. Γι’ αυτό μέσα από κοινή στρατηγική θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτές τις απειλές».
Για να ολοκληρωθεί το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου θα πρέπει η Κύπρος να ενταχθεί στην Ευρωατλαντική Συμμαχία. Διότι η Ελλάδα αμυντικά λειτουργεί στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, οπότε χρειάζεται και η Κύπρος να γίνει μέλος για να έχουμε την πλήρη συνεργασία που προϋποθέτει το Δόγμα.
Ιστορική προσέγγιση
Ο Ανδρέας Παπανδρέου αναφέρθηκε σε ένα νέο αμυντικό δόγμα στην ομιλία που έκανε στην Αθήνα, παραμονές των εκλογών του 1993 τονίζοντας: «Η Ήπειρος, η Μακεδονία, η Θράκη, το Αιγαίο, η Κύπρος, ενώνονται σε μία αδιαπραγμάτευτη γραμμή άμυνας του Ελληνισμού».
Όμως, δεν ήταν μία δική του σκέψη, μία δική του έμπνευση. Πρώτος είχε υποστηρίξει αυτή την ανάγκη ο ναύαρχος Χρήστος Λυμπέρης στο βιβλίο του «Σύγχρονη Ελληνική Αμυντική Στρατηγική» (Μάρτιος 1993, εκδόσεις Αιχμή). Ο ναύαρχος Λυμπέρης περιγράφει το Ενιαίο Δόγμα Αμυντικού Χώρου Ελλάδας – Κύπρου ως ένα εργαλείο που στοχεύει στην προαγωγή της λειτουργικής ενότητας των αμυντικών προσπαθειών δύο ανεξάρτητων κρατών, συγκεκριμένα της Ελλάδας και της Κύπρου μέσα σε μία περιοχή αμοιβαίου ενδιαφέροντος και με καθαρό αμυντικό προσανατολισμό, που έχει ως κύριο χαρακτηριστικό ότι αναγνωρίζει την Τουρκία ως κοινή στρατιωτική απειλή.
Ωστόσο, ο ναύαρχος Λυμπέρης δεν ήταν αυτός που έπαιρνε τις αποφάσεις για τη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής. Ο Ανδρέας Παπανδρέου πήρε την πρωτοβουλία να διακηρύξει ότι η Κύπρος, το Αιγαίο, η Δυτική Θράκη, η Μακεδονία και η Ήπειρος αποτελούν ένα ενιαίο αμυντικό τόξο, ζωτικό για τον Ελληνισμό, και επίθεση σε οποιοδήποτε σημείο της της περιμέτρου θα προκαλέσει την άμεση αντίδραση της Ελλάδας, και αυτή ήταν μία από τις σημαντικότερες πολιτικές πράξεις του σύμφωνα με τον πτέραρχο και πρώην υπουργό, Νίκο Κουρή.
Όμως, αν πραγματικά θέλουμε να βρούμε τους εμπνευστές του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος Ελλάδας – Κύπρου θα πρέπει να επιστρέψουμε πίσω στις συνομιλίες Γεωργίου Παπανδρέου – Μακαρίου το 1964, οπότε και υπήρξε η πρώτη αναφορά.
Ο Γεράσιμος Αρσένης, που ανέλαβε την υλοποίηση του σχεδίου ως αρμόδιος υπουργός Άμυνας για το Δόγμα αναφέρει: Το δυνατό χαρτί του ΕΑΧ ήταν η δυναμική της ταχείας υλοποίησής του. Κάτω από την εμπνευσμένη καθοδήγηση του στρατηγού Ν. Βορβολάκου, η Εθνική Φρουρά αναπτύχθηκε σε μια ισχυρή αποτρεπτική δύναμη, υψηλής ετοιμότητας και μαχητικής ικανότητας. Αν και δεν είναι σκόπιμο να παραθέσω λεπτομέρειες, οφείλω να υπογραμμίσω ότι ήταν εντυπωσιακή τόσο η αναβάθμιση των μονάδων με νέο και σύγχρονο εξοπλισμό όσο και η ενίσχυσή τους με έμπειρο προσωπικό. Ταυτόχρονα, οι αμυντικές υποδομές προχώρησαν με γοργούς ρυθμούς: το στρατιωτικό αεροδρόμιο στην Πάφο (που αργότερα ονομάστηκε αεροδρόμιο «Ανδρέας Παπανδρέου») και ο ναύσταθμος στην Ανατολική Κύπρο.
Κρίσιμος ο ρόλος του Δόγματος
Κλείνοντας αυτό το επιστημονικό κείμενο θέλω να αναφερθώ στην κρισιμότητα της ύπαρξης του Δόγματος. Η σημασία του είναι μεγάλη και για τις Ένοπλες Δυνάμεις και τον ρόλο τους και για την εξωτερική πολιτική της χώρας και της αποτελεσματικότητάς της. Τα Δόγμα αφορά την πολιτική και υποστηρίζεται με τη στρατιωτική στρατηγική και την τακτική. Με άλλα λόγια, πρέπει οι στρατιωτικές δυνατότητες της χώρας να μπορούν να υποστηρίξουν τους πολιτικούς στόχους. Η είσοδος της Κύπρου στην Ευρωατλαντική Συμμαχία θα πολλαπλασιάσει τις δυνατότητες της στρατιωτικής συνεργασίας Ελλάδας – Κύπρου και θα εξυπηρετήσει στους στόχους της εθνικής πολιτικής, που είναι και το ζητούμενό μας, έτσι ώστε να αποτρέπεται η εξωτερική απειλή .
*Ο Παντελής Περιβολάρης είναι υποψήφιος διδάκτορας Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και υποψήφιος ευρωβουλευτής με το κόμμα «Δημοκράτες – Ανδρέας Λοβέρδος».
[1] Αρίστος Αριστοτέλους: «Ο Ενιαίος Αμυντικός Χώρος Ελλάδος Κύπρου» (1995).
