PLUS
Τα φάρμακα νεότερης γενιάς για την καταπολέμηση του διαβήτη και της παχυσαρκίας έχουν έρθει δυναμικά στο προσκήνιο τα τελευταία δύο χρόνια καταγράφοντας εκρηκτική ζήτηση παγκοσμίως. Πρόσφατα όμως, μία νέα μελέτη συνδέει ένα από τα σκευάσματα αυτά με την επιβράδυνση της νόσου Πάρκινσον, ανοίγοντας ενδεχομένως νέους θεραπευτικούς ορίζοντες.
Πιο συγκεκριμένα, σε πρόσφατη δημοσίευση του έγκριτου περιοδικού «Nature» μελετήθηκε η επίδραση φαρμάκου για τον διαβήτη και την παχυσαρκία στην ανάπτυξη της νόσου Πάρκινσον. «Το φάρμακο, το οποίο ανήκει στην ίδια οικογένεια με τα φάρμακα απώλειας βάρους όπως το Wegovy ή το Ozempic, επιβράδυνε την ανάπτυξη των συμπτωμάτων κατά ένα μικρό αλλά στατιστικά σημαντικό ποσοστό», επισημαίνουν η καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου και η βιολόγος Παναγιώτα Ζαχαράκη.
Μάλιστα και όπως προκύπτει από τα ίδια δεδομένα, οι συμμετέχοντες που έλαβαν το φάρμακο, το οποίο ονομάζεται λιξισενατίδη, για 12 μήνες δεν εμφάνισαν επιδείνωση των συμπτωμάτων τους, σε μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από προοδευτική απώλεια του κινητικού ελέγχου.
«Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω μελέτη για τον έλεγχο των παρενεργειών και τον προσδιορισμό της καλύτερης δόσης, αλλά οι ερευνητές λένε ότι η δοκιμή σηματοδοτεί ένα πολλά υποσχόμενο βήμα στην προσπάθεια δεκαετιών για την αντιμετώπιση της κοινής και εξουθενωτικής διαταραχής», επισημαίνουν οι ίδιες. Και έπειτα στο κείμενο που ακολουθεί, αναλύουν τα νεότερα δεδομένα.
Ο σύνδεσμος με τον διαβήτη
Η λιξισενατίδη είναι ένας εκλεκτός αγωνιστής του υποδοχέα GLP-1 και είναι μέρος μιας μεγάλης οικογένειας παρόμοιων ενώσεων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του διαβήτη και, πιο πρόσφατα, της παχυσαρκίας. Πολλές μελέτες έχουν δείξει μια σχέση μεταξύ του διαβήτη και της νόσου Πάρκινσον. Τα άτομα με διαβήτη έχουν περίπου 40% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν νόσο Πάρκινσον. Και οι άνθρωποι που έχουν και Πάρκινσον και διαβήτη συχνά βλέπουν πιο γρήγορη εξέλιξη των συμπτωμάτων από εκείνους που έχουν μόνο Πάρκινσον.
Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει ότι ορισμένα φάρμακα GLP-1, τα οποία επηρεάζουν τα επίπεδα ινσουλίνης και γλυκόζης, μπορούν να επιβραδύνουν τα συμπτώματα της νόσου Πάρκινσον. Μικρότερες δοκιμές, που δημοσιεύθηκαν το 2013 και το 2017, πρότειναν ότι το μόριο GLP-1 εξενατίδη, ένα άλλο φάρμακο για τον διαβήτη, θα μπορούσε να κάνει το ίδιο σε ανθρώπους.
Η μελέτη
Στην τελευταία, μεγαλύτερη μελέτη, οι γάλλοι επιστήμονες μελέτησαν τη λιξισενατίδη σε 156 άτομα με ήπια έως μέτρια συμπτώματα Πάρκινσον, οι οποίοι λάμβαναν ήδη το τυπικό φάρμακο για τη νόσο Πάρκινσον – λεβοντόπα ή άλλα φάρμακα. Οι μισοί έλαβαν το φάρμακο GLP-1 για έναν χρόνο και οι άλλοι έλαβαν εικονικό φάρμακο.
Επειτα από 12 μήνες, τα άτομα στην ομάδα ελέγχου εμφάνισαν επιδείνωση των συμπτωμάτων τους. Συγκεκριμένα, η βαθμολογία τους είχε αυξηθεί κατά τρεις βαθμούς σε μια κλίμακα που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της σοβαρότητας της νόσου Πάρκινσον που μετρά πόσο καλά οι άνθρωποι μπορούν να εκτελούν λειτουργίες όπως ομιλία, φαγητό και περπάτημα.
Οσοι έπαιρναν το φάρμακο δεν είχαν καμία αλλαγή στη βαθμολογία τους σε αυτήν την κλίμακα. Αλλά η θεραπεία προκάλεσε παρενέργειες. Ναυτία εμφανίστηκε σχεδόν στους μισούς και έμετος στο 13% των ατόμων που λάμβαναν φάρμακο, σύμφωνα με τα αποτελέσματα που δημοσιεύτηκαν στην ιατρική επιθεώρηση «New England Journal of Medicine».
Εντούτοις δεν έχει ακόμη διερευνηθεί εάν το θετικό αυτό αποτέλεσμα διαρκεί περισσότερο από έναν χρόνο. Επίσης, οι ειδικοί υπογραμμίζουν πως η διαφορά τριών βαθμών στη βαθμολογία αξιολόγησης είναι μια μικρή αλλαγή – συνεπώς πολλά άτομα με Πάρκινσον θα δυσκολευτούν να την παρατηρήσουν. Επιπλέον δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί ο μηχανισμός δράσης ορισμένων φαρμάκων GLP-1 έναντι της νόσου Πάρκινσον.
Προς το παρόν αυτό που έχει τεκμηριωθεί είναι πως οι ενώσεις μειώνουν τη φλεγμονή, γεγονός που οδήγησε ορισμένους ερευνητές να θεωρήσουν ότι εμποδίζουν τη σταθερή απώλεια των νευρώνων που παράγουν ντοπαμίνη οδηγώντας στην πάθηση. Σε κάθε περίπτωση πάντως, οι ερευνητές περιμένουν τώρα τα αποτελέσματα μιας μεγάλης κλινικής δοκιμής που εξετάζει τα αποτελέσματα μιας διετούς χορήγησης εξενατίδης σε άτομα με νόσο Πάρκινσον.
Τι είναι το Πάρκινσον
Σύμφωνα με την Α’ Νευρολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόκειται για συχνό νευροεκφυλιστικό νόσημα που επηρεάζει γενικά ανθρώπους μέσης και μεγάλης ηλικίας, αν και υπάρχουν νεανικές μορφές, όπου συχνά υπάρχει γενετικό υπόβαθρο.
Οι κλινικές εκδηλώσεις είναι κινητικές, με τρόμο, δυσκαμψία και βραδυκινησία, καθώς και μη κινητικές, με συχνές εκδηλώσεις διαταραχών του ύπνου και του αυτόνομου νευρικού συστήματος, κατάθλιψη, άγχος και υποσμία.
Η νόσος συνδυάζεται και με νοητικές διαταραχές, που συνήθως είναι ήπιες, τουλάχιστον στα αρχικά στάδια, ενώ σύμφωνα με τους ειδικούς αντιμετωπίζεται σε μεγάλο βαθμό με επιτυχία με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, ιδιαίτερα όσον αφορά τις κινητικές εκδηλώσεις.
