PLUS
Φουτουριστική επανάσταση στην πρόληψη της νόσου Αλτσχάιμερ φέρνει η εξέλιξη της πυρηνικής ιατρικής. Χάρη σε μια νέα εξέταση με ραδιοϊσότοπα, την PET Amyloid, καθίσταται δυνατή η πρώιμη διάγνωση της νόσου μία ολόκληρη δεκαετία πριν από την εκδήλωση του πρώτου συμπτώματος νοητικής έκπτωσης στους ασθενείς.
Της ΑΛΕΞΙΑΣ ΣΒΩΛΟΥ
Την επανάσταση φέρνει η πυρηνική ιατρική και εξοπλίζει καίρια την φαρέτρα των γιατρών.
Το επίτευγμα αυτό έχει τεράστιο αντίκτυπο αναφορικά με την ανάσχεση της παγκόσμιας επιδημίας του Αλτσχάιμερ αλλά και στις δαπάνες υγείας, καθώς η νόσος Αλτσχάιμερ είναι ένα από τα μεγαλύτερα βαρίδια για τα εθνικά συστήματα υγείας όλων των κρατών, ακόμα και των πιο εύρωστων.
Όπως εξηγεί η Σοφία Κουκουράκη, καθηγήτρια Πυρηνικής Ιατρικής Πανεπιστημίου Κρήτης και διευθύντρια του τμήματος Πυρηνικής Ιατρικής (Μονάδα Απεικόνισης και Θεραπευτική Μονάδα) του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου Κρήτης, η πυρηνική ιατρική χρησιμοποιεί βιοδείκτες που είναι συνδεδεμένοι με ραδιοϊσότοπα, τα οποία αναγνωρίζουν συγκεκριμένες πρωτεΐνες στην επιφάνεια των καρκινικών κυττάρων και πάνε και δεσμεύονται στις πρωτεΐνες, αναδεικνύοντας το κύτταρο- στόχο. Η συγκεκριμένη εξέταση PET Amyloid συνολικά κοστίζει 2.500 ευρώ, ενώ ακόμα δεν έχει εγκριθεί από τον ΕΟΠΠΥ ώστε να μπορεί να αποζημιώνεται.
Προαπαιτούμενο
Ταυτόχρονα όμως η διενέργειά της αποτελεί προαπαιτούμενο για να μπορεί να δοθεί το νέο μονοκλωνικό αντίσωμα, που αναπτύχθηκε ως θεραπεία για τα πρώιμα στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ, όπως επισημαίνει η κ. Κουκουράκη. Οι ασθενείς που πρόκειται να λάβουν τη θεραπεία πρέπει να περάσουν από το Ανώτατο Υγειονομικό Συμβούλιο προκειμένου να εγκριθεί η εξέταση PET Amyloid εκτός ένδειξης, ώστε να έχουν μετά πρόσβαση στη νέα θεραπεία.
Η Σοφία Κουκουράκη επισημαίνει ότι έχει αυξηθεί πολύ η ανάγκη για τη διενέργεια εξετάσεων PET στον καρκίνο, όπου πλέον οι μαγνητικές και οι αξονικές τομογραφίες δεν έχουν μεγάλη αξία. Κάθε εξέταση PET απαιτεί δύο ώρες για να ολοκληρωθεί μαζί με την απαραίτητη προετοιμασία του ασθενούς και το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου καταφέρνει και πραγματοποιεί στην πρωινή βάρδια 13-14 PET, αριθμός μεγαλύτερος από τις 10 εξετάσεις που είναι οι προβλεπόμενες ώστε να καλύπτουν την αυξημένη ανάγκη. Ωστόσο, για να μην ασφυκτιούν τα νοσοκομεία πρέπει οπωσδήποτε ο ΕΟΠΥΥ να αποπληρώσει το χρέος του προς αυτά, γιατί αλλιώς θα παραμείνουν σε καθεστώς ομηρίας.
Στην Ελλάδα υπάρχουν τουλάχιστον 200.000 ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ και άλλοι τόσοι σε πρώιμο στάδιο νοητικής έκπτωσης. Οι ασθενείς μαζί με τους φροντιστές ξεπερνούν το 1.000.000 στον εγχώριο πληθυσμό των 10.700.000 πολιτών. Οι ασθενείς σε ποσοστό 90% στην πατρίδα μας διαμένουν στο σπίτι τους και λαμβάνουν φροντίδα από έναν ή δύο φροντιστές (συνήθως άτομα του συγγενικού περίγυρου που υποχρεώνονται να αφήσουν τα πάντα για να κάνουν αυτή τη δουλειά, η οποία θεωρείται η πιο εξοντωτική από όλες). Το να είσαι φροντιστής ατόμου με νόσο Αλτσχάιμερ συνοδεύεται με το χειρότερο burnout, όπως λένε οι επιστήμονες, ειδικά στην πατρίδα μας, η οποία στερείται δομών τελικού σταδίου – τα λεγόμενα hospices. Τα πρώτα οικοτροφεία μακροχρόνιας φιλοξενίας για ασθενείς με προχωρημένη άνοια απέκτησε μόλις πέρυσι η Ελλάδα, στο πλαίσιο της δημιουργίας των 106 δομών ψυχικής υγείας με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αλλά και πάλι πρόκειται για περιορισμένο αριθμό κλινών, που διατίθενται με αυστηρά κοινωνικοοικονομικά κριτήρια σε πολύ ευάλωτους συμπολίτες μας.
Χρήση και για θεραπεία καρκίνων
Παράλληλα διευρύνεται η χρήση της εξέτασης PET και στους καρκίνους όχι μόνο στον διαγνωστικό τομέα αλλά και στον θεραπευτικό. Οι εξετάσεις PET είναι «εργαλεία» πρώτης γραμμής για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του μεταστατικού ορμονοάντοχου καρκίνου του προστάτη, του καρκίνου του θυρεοειδούς -μετά το πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνόμπιλ τα περιστατικά παρουσίασαν αλματώδη αύξηση-, των νευροενδοκρινών όγκων (σπάνιοι καρκίνοι) και των νευροβλαστωμάτων (μορφή καρκίνου) των παιδιών. Η ειδικός εξηγεί ότι γενικά στους παιδιατρικούς καρκίνους όσο μικρότερη είναι η ηλικία της διάγνωσης τόσο καλύτερη η έκβαση της νόσου, ενώ αντίθετα όσο μεγαλύτερο το παιδί τόσο δυσκολεύουν τα πράγματα. Σε αυτόν τον κανόνα υπάρχει μία εξαίρεση, τα λεμφώματα που έχουν εξαιρετική πρόγνωση και στους εφήβους και σε μεγαλύτερες ηλικίες.
