Η κάρτα είχε την δική της ιστορία: Πώς «κυρίευσε» τις συναλλαγές μέσα σε 26 χρόνια το πλαστικό και ψηφιακό χρήμα

Ελάχιστοι, ίσως, θα μπορούσαν να προβλέψουν τις σημερινές εξελίξεις στην διείσδυση του πλαστικού και μετέπειτα ψηφιακού χρήματος στη χώρα μας, στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν η Τράπεζα Πίστεως (σήμερα Alpha Bank) με τον αείμνηστο Γιάννη Κωστόπουλο στο τιμόνι της, κυκλοφόρησε την πρώτη τραπεζική και πιστωτική κάρτα στην Ελλάδα. Μία κάρτα η οποία αποτελούσε συνδυασμό πιστωτικής κάρτας και κάρτας αναλήψεων και καταθέσεων μετρητών.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 οι χρεωστικές κάρτες σύμφωνα με στοιχεία από την ΕΕΤ μόλις και ξεπερνούσαν σε αριθμό τις 360.000 ενώ οι πιστωτικές είχαν ξεπεράσει το ένα εκατομμύριο σε αριθμό.

Με την μερική απελευθέρωση της καταναλωτικής πίστης στην Ελλάδα, το 1994, και την πλήρη στις αρχές της δεκαετίας του 2000 ο αριθμός των πιστωτικών και χρεωστικών καρτών άρχισε να γνωρίζει ραγδαία ανάπτυξη. Με αποτέλεσμα στα τέλη του 2004 οι πιστωτικές κάρτες να ξεπεράσουν σε αριθμό τα 5,4 εκατ. και οι χρεωστικές τα 5,3 εκατ.

Η δεκαετής οικονομική κρίση που ακολούθησε φρέναρε τον ρυθμό ανάπτυξης τους, έδαφος όμως που υπερκαλύφθηκε με δύο καθοριστικά γεγονότα : την επιβολή των capital controls τα μέσα του 2015 και την πανδημία με τα lock down σε διεθνές και εγχώριο επίπεδο το 2020.. Γεγονότα που οδήγησαν στην καθολική σχεδόν χρήση των καρτών πληρωμών από το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού.

Πού βρισκόμαστε όμως σήμερα και ποιες είναι οι τάσεις;

Οι κάρτες πληρωμών αποτελούν σήμερα ένα σταθερό μέσο διενέργειας συναλλαγών πληρωμών όπως παρατηρείται από τη συνεχιζόμενη αύξηση τόσο του αριθμού όσο και της αξίας τους το 2023. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία από την ΤτΕ, το Δεκέμβριο του 2023 ο συνολικός αριθμός των ενεργών καρτών πληρωμών σε κυκλοφορία ανήλθε σε 20,7 εκατομμύρια.

Αναλύοντας τις επιμέρους κατηγορίες καρτών:

– Παρατηρείται οριακή αύξηση του αριθμού των χρεωστικών καρτών κατά 0,1% σε 17,6 εκατ. κάρτες.

– Ο αριθμός των προπληρωμένων καρτών, εμφάνισε οριακή μείωση 1% σε σχέση με το Δεκέμβριο του 2023 και ανήλθε σε 2,3 εκατομμύρια.

– Σε ό,τι αφορά τον αριθμό των πιστωτικών καρτών παρατηρείται αύξηση κατά 4%, με τον αριθμό αυτών να ανέρχεται σε 3,1 εκατ. κάρτες,

– Η αύξηση του αριθμού έκδοσης των εικονικών καρτών κατά 8% σε σχέση με το προηγούμενο έτος 2022, σε 136.000 κάρτες το τέλος του 2023.

Ο συνολικός αριθμός συναλλαγών με κάρτες πληρωμών το 2023 αυξήθηκε σε 2.211 εκατ., από 1.930 εκατ. το 2022 (μεταβολή +15%). Κατ’ αντιστοιχία, η συνολική αξία των συναλλαγών με κάρτες πληρωμών ανήλθε σε 103 δισεκ. ευρώ από 94 δισεκ. ευρώ, αυξημένη κατά 9% συγκριτικά με το προηγούμενο έτος

Από την ανάλυση των στοιχείων ανά είδος κάρτας, σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ, προκύπτει η αύξηση του αριθμού συναλλαγών με χρεωστικές κάρτες σε 2.042 εκατ., από 1.775 εκατ. το 2022 (μεταβολή +15%). Οι χρεωστικές κάρτες εξακολουθούν να συμμετέχουν με ποσοστό 92% στο συνολικό αριθμό συναλλαγών με όλα τα είδη καρτών πληρωμών.

Αντίστοιχα, αύξηση παρουσιάζει και ο αριθμός των συναλλαγών με πιστωτικές κάρτες κατά 9% ο οποίος ανήλθε σε 169 εκατ., από 154 εκατ. το 2022, ενώ το ποσοστό συμμετοχής τους στο συνολικό αριθμό συναλλαγών ανήλθε σε 8%. Ο μέσος αριθμός συναλλαγών ανά κάρτα το 2023 αυξήθηκε κατά 14% σε 107 συναλλαγές, από 94 συναλλαγές το προηγούμενο έτος.

Από την ανάλυση σε επιμέρους κατηγορίες καρτών προκύπτει ότι η μεταβολή του μέσου αριθμού συναλλαγών ανά κάρτα οφείλεται στην αύξηση του μέσου αριθμού συναλλαγών ανά χρεωστική κάρτα σε 115 συναλλαγές, από 101 συναλλαγές το 2022. Η μέση αξία συναλλαγών ανά κάρτα αυξήθηκε κατά 9% και ανήλθε σε 4.948 ευρώ, από 4.556 ευρώ το 2022

Αναλύοντας τις μεταβολές της μέσης αξίας συναλλαγών στις επιμέρους κατηγορίες καρτών, παρατηρείται ότι η μεταβολή οφείλεται κυρίως στην αύξηση της μέσης αξίας συναλλαγών ανά χρεωστική κάρτα κατά 9% σε 5.365 ευρώ, από 4.898 ευρώ το 2022. Η μέση αξία συναλλαγών ανά πιστωτική κάρτα αυξήθηκε κατά 2% σε 2.547 ευρώ, από 2.501 ευρώ το προηγούμενο έτος.

Η μέση αξία ανά συναλλαγή τόσο των χρεωστικών όσο και των πιστωτικών καρτών συνεχίζει την πτωτική πορεία της και διαμορφώθηκε σε 46 ευρώ το 2023, έναντι 48 ευρώ το 2022 (μεταβολή -4,5%). Η μείωση αυτή ενδεχομένως οφείλεται στην αυξανόμενη χρήση των χρεωστικών καρτών για την αγορά προϊόντων και υπηρεσιών μικρής αξίας. 2.3

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα στοιχεία από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζας (ΕΚΤ) για το πρώτο εξάμηνο του 2023, καθώς αναδεικνύεται η σημασία των καρτών στην Ευρωζώνη και -ακόμα περισσότερο- στην Ελλάδα.

Ευρωζώνη: Οι πληρωμές με κάρτες αντιστοιχούν στο 54% του συνολικού αριθμού των πληρωμών χωρίς μετρητά το πρώτο εξάμηνο του 2023 (52% το πρώτο εξάμηνο του 2022), οι μεταφορές πίστωσης στο 22% (21,8% το πρώτο εξάμηνο του 2022), οι άμεσες χρεώσεις στο 15% (από 17,5% το πρώτο εξάμηνο του 2022) και οι πληρωμές με ηλεκτρονικό χρήμα στο 7% (από 6,7% το πρώτο εξάμηνο του 2022).

Ελλάδα: Οι πληρωμές με κάρτες αντιστοιχούν στο 73% του συνολικού αριθμού των πληρωμών χωρίς μετρητά το πρώτο εξάμηνο του 2023 (72,3% το πρώτο εξάμηνο του 2022), οι μεταφορές πίστωσης στο 22,8% (23,2% το πρώτο εξάμηνο του 2022), οι άμεσες χρεώσεις στο 1,2% (από 1,3% το πρώτο εξάμηνο του 2022) και οι πληρωμές με ηλεκτρονικό χρήμα στο 1,8% (αμετάβλητες σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2022).