PLUS
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένονται την επόμενη εβδομάδα στη δίκη για την υπόθεση της Πάτρας οι καταθέσεις των ιατροδικαστών και ειδικών επιστημόνων, οι οποίοι εξέτασαν και υπέγραψαν τα πορίσματα για τους θανάτους της Μαλένας και της Ίριδας.
Του ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑΚΗ
Γιατί ο παθολογοανατόμος, που κατήγγειλε ότι δεχόταν απειλές, άλλαξε «ρότα» από τον Οκτώβριο του 2022 με αποκορύφωμα την κατάθεση του στο ΜΟΔ.
Αλλαγές
Αυτό που πάντως έχει προκαλέσει αίσθηση είναι οι απανωτές αλλαγές στις καταθέσεις ορισμένων εξ αυτών, στις οποίες έχει αναφερθεί εκτενώς η «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ», γεγονός που έχουν διαπιστώσει και οι δικαστικές αρχές. Αλλαγές -κάποιοι τις χαρακτηρίζουν «κυβιστήσεις» οι οποίες έχουν συγκεκριμένα κοινά χαρακτηριστικά: είναι κοντά στη «γραμμή» υπεράσπισης που έχει χαράξει η Ρούλα Πισπιρίγκου με τον τέταρτο κατά σειρά συνήγορό της και επίσης «βγάζουν λάδι» τις Χριστίνα Τσάκωνα και Αγγελική Τσιόλα, οι οποίες διενήργησαν τις δύο ιατροδικαστικές εκθέσεις σε Μαλένα και Ίριδα αντίστοιχα.
Ο παθολογοανατόμος
Εντύπωση προκαλεί η μεταστροφή του παθολογοανατόμου Εμμανουήλ Αγαπητού, ο οποίος εξέτασε τα όργανα και τα ιστοτεμάχια της Μαλένας. Πρόκειται για έναν διακεκριμένο επιστήμονα, με πολύ μεγάλη εμπειρία στο αντικείμενο, ο οποίος θα συνεχίσει την κατάθεσή του τη Δευτέρα, ημέρα που έχει προγραμματιστεί να καταθέσει και η παιδοκαρδιολόγος Αγγελική Καρατζά.
Καταθέτοντας πριν από μερικές ημέρες στο ΜΟΔ ο κ. Αγαπητός απέδωσε τον θάνατο της Μαλένας στη φαρμακευτική αγωγή που είχε λάβει την προηγούμενη μέρα. Και αυτό παρότι οι τοξικολογικές και όλες οι υπόλοιπες εξετάσεις που είχε κάνει το παιδί δεν έδειχναν να αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα. Όπως είχαμε αποκαλύψει, το κοριτσάκι λίγες ώρες πριν πεθάνει έπαιζε στον παιδότοπο, είχε όρεξη, ενώ ζήτησε και έφαγε σουβλάκι!
Ο κ. Αγαπητός, για να στηρίξει τη θέση του, επικαλέστηκε κάτι που βρήκε στη διεθνή βιβλιογραφία, μία μέρα πριν πάει να καταθέσει στην ανακρίτρια, όπως είπε. Ο ίδιος απέκλεισε κάθε ενδεχόμενο ο θάνατος του παιδιού να οφείλεται στη διαγνωσθείσα λευχαιμία και άφησε ένα μικρό περιθώριο για άλλους παράγοντες, κυρίως γενετικούς.
Η μεταστροφή αυτή δεν έγινε τώρα, αλλά φάνηκε τον Οκτώβριο του 2022 στην κατάθεση που έδωσε στην 35 ανακρίτρια Αγγελική Τζωρτζάτου. Τότε ο κ. Αγαπητός είχε υποστηρίξει την άποψη ότι το 3,5 ετών κοριτσάκι πέθανε εξαιτίας της φαρμακευτικής αγωγής.
«Ευρήματα ασφυξίας»
Νωρίτερα, τον Ιούνιο του 2022, ο κ. Εμμανουήλ Αγαπητός είχε κάνει λόγο, με αποκλειστική τοποθέτησή του στην «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ» μέσω του δικηγόρου του Γιάννη Ματζουράνη, για χαρακτηριστικά ευρήματα ασφυξίας, τα οποία εντόπισε και κατέγραψε λεπτομερώς στην ιστολογική έκθεση την οποία παρέδωσε μετά τον θάνατο της Μαλένας. «Τα ευρήματα τα οποία κατέγραψα ήταν χαρακτηριστικά της ασφυξίας. Δεν μπορώ να γνωρίζω γιατί στη συνέχεια η αρμόδια ιατροδικαστής τα ερμήνευσε ως ηπατική ανεπάρκεια», μετέφερε μέσω του δικηγόρου του, γνωστού ποινικολόγου Γιάννη Μαντζουράνη, αφήνοντας σαφείς αιχμές αλλά και παίρνοντας αποστάσεις από την τελική διάγνωση της ιατροδικαστού Χριστίνας Τσάκωνα. Σύμφωνα με την έκθεση του κ. Αγαπητού, που παρέδωσε στην αρμόδια ιατροδικαστή, η εξέταση των ιστοτεμαχίων και των οργάνων της Μαλένας έδειξε εκτεταμένη κενοτοπιώδη εκφύλιση των ηπατικών κυττάρων, έντονο πνευμονικό οίδημα, πνευμονική συμφόρηση και αλλοιώσεις νεφρού.
Ο κ. Μαντζουράνης έκανε στη συνέχεια δηλώσεις σε κανάλια πανελλαδικής εμβέλειας και επανέλαβε αυτό που είπε στην «Μ» και στον Πέτρο Κουσουλό. Ο γνωστός δικηγόρος έκανε μάλιστα λόγο για απειλές που δέχονταν ο ίδιος και ο παθολογοανατόμος: «Και να ακουστεί ότι ο κ. Αγαπητός και ο δικηγόρος του δεν δέχονται ούτε απειλές, ούτε υποδείξεις, ούτε εκφοβισμούς. Είτε επώνυμες, είτε ανώνυμες είναι αυτές», είπε με νόημα ο ποινικολόγος και επισήμανε:
«Οφείλουν οι ιατροδικαστές να γνωρίζουν γράμματα και να διαβάζουν σωστά την ιστοπαθολογική εξέταση του παθολογοανατόμου. Από το έγγραφο αυτό (σ.σ. την έκθεση του παθολογοανατόμου) κι ένας που έχει τελειώσει Ιατρική Αλβανίας μπορεί να καταλάβει τι σημαίνει. Οι διαπιστώσεις οδηγούν σαν μονόδρομος στον ασφυκτικό θάνατο. Τα ευρήματα οδηγούν με πιθανότητα που εγγίζει τη βεβαιότητα στον ασφυκτικό θάνατο. Ο παθολογοανατόμος έδειξε τον δρόμο, έθεσε τις προδιαγραφές, τώρα αν κάποιος ξεφύγει από αυτές (σ.σ. εννοεί την ιατροδικαστή Χριστίνα Τσάκωνα), είτε δικαιολογημένα, είτε αδικαιολόγητα, μπορεί να έχει κάνει και λάθος», είχε πει τον Ιούνιο του 2022 ο κ. Μαντζουράνης.
«Αυτός μου τα είπε»
Ρωτήσαμε τον δικηγόρο Γιάννη Μαντζουράνη τι μεσολάβησε και είχαμε αυτή τη μεταστροφή στις θέσεις του κ. Αγαπητού: «Δεν ήξερα και ότι κατέθεσε στο δικαστήριο, έχουμε να μιλήσουμε πολύ καιρό. Αυτά που ανέφερα πάντως στις δηλώσεις μου τότε μου τα είχε πει ο ίδιος», είπε ο γνωστός δικηγόρος.
Τι κατέθεσε ο παθολογοανατόμος Εμμανουήλ Αγαπητός στο ΜΟΔ την πρώτη ημέρα κατάθεσης του
– Πρόεδρος: Η φαρμακευτική αγωγή της χορηγήθηκε 12/4 και την επόμενη μέρα 13/4 το απόγευμα ήρθε ο θάνατος. Γίνεται να επέλθει τοξικότητα στις 12/4 και θάνατος στις 13/4;
– Μάρτυρας: Βέβαια είναι αρκετά πιθανό. Από ένα σημείο και μετά η δράση είναι αθροιστική.
– Πρόεδρος: Δεν πήρε κάποιο φάρμακο το πρωί και πέθανε το βράδυ;
– Μάρτυρας: Μπορεί ο θάνατος να οφείλεται στα φάρμακα της χημειοθεραπείας. Παίζουν ρόλο και η διαφορετική αντίδραση, η αντοχή που θα είχε το κάθε παιδί.
– Πρόεδρος: Τι θα πρέπει να είχε το παιδί ώστε να αντιδρά την επόμενη μέρα κλινικά; Εντός νοσοκομείου τι θα μεσολαβούσε; Είκοσι τέσσερις ολόκληρες ώρες δεν είχε τίποτα αυτό το παιδί.
– Μάρτυρας: Δεν γνωρίζω. Η συμφόρηση που είδα εγώ είχε συμβεί λίγα λεπτά ή λίγες ώρες πριν το οξύ πνευμονικό οίδημα, το οποίο γίνεται εκείνη τη στιγμή ή λίγες ώρες πριν.
– Πρόεδρος: Σας έχει τύχει περίπτωση τοξικότητας φαρμάκων που να έχει διάρκεια μίας – δύο ημερών;
– Μάρτυρας: Με την κορτιζόνη, με το τσίμπημα της σφήκας και να πεθάνει από αλλεργικό σοκ.
– Πρόεδρος: Με φάρμακα, χωρίς συμπτώματα;
– Μάρτυρας: Να πάρει πενικιλίνη και να φύγει αύριο. Να πάρει την αγωγή του, να πάει στη δουλειά του και στη συνέχεια να φύγει.
– Πρόεδρος: Σας έχει τύχει να διαπιστώσετε τοξικότητα λόγω φαρμάκων από αγωγή που έχει χορηγηθεί σε ασθενή με λευχαιμία, όπως είχε η Μαλένα;
– Μάρτυρας: Δεν επιθυμώ να απαντήσω.
– Πρόεδρος: Είναι εξαρτώμενη από τη δόση η περίπτωση θανάτου;
– Μάρτυρας: Είναι θέμα αντίδρασης φλεγμονών. Σας είπα ότι σε οποιονδήποτε εισβολέα ο κάθε οργανισμός αντιδρά διαφορετικά. Όταν είναι υπέρμετρη η αντίδραση του οργανισμού σκοτώνει ή δημιουργεί νοσήματα.
– Πρόεδρος: Η τοξικότητα θέλει χρόνο;
– Μάρτυρας: Μπορεί να είναι αντίδραση της στιγμής.
– Πρόεδρος: Εάν είχαμε αυτό για το οποίο κατηγορείται η κατηγορουμένη, δηλαδή προσκληθείσα ανακοπή στο τέκνο της;
– Μάρτυρας: Κενοτοπιώδης εκφύλιση στην προσκληθείσα ανακοπή δεν είναι δυνατόν να συμβεί, αυτό ξεχάστε το. Υπάρχουν τα παλιά συγγράμματα, τα νέα συγγράμματα λένε ότι οφείλεται στην ενδοτριχοειδική εκφύλιση. Η υποξία οδηγεί σε αύξηση της πίεσης στα τριχοειδή.
– Πρόεδρος: Μπορείτε να το εξηγήσετε;
– Μάρτυρας: Στη γενική παθολογική ανατομική η αύξηση της πίεσης οφείλεται στην υποξία. Ο μηχανισμός όμως εδώ είναι διαφορετικός (υποδεικνύει συγγράμματα.)
– Πρόεδρος: Οι Έλληνες γιατροί τα διδάσκονται;
– Μάρτυρας: Όχι. Η εργασία έγινε το 1980.
– Πρόεδρος: Μου είχατε δώσει το σύγγραμμα Παπαχαραλάμπους, γιατί πάμε προς τα πίσω;
– Μάρτυρας: Ο αείμνηστος Παπαχαραλάμπους δεν γνώριζε αυτή τη βιβλιογραφία.
– Πρόεδρος: Πότε το ψάξατε;
– Μάρτυρας: Πριν έρθω στην ανακρίτρια.
– Πρόεδρος: Τι λέει το έγγραφο λοιπόν;
– Μάρτυρας: Ότι η κενοτοπιώδης εκφύλιση των ηπατικών κυττάρων σχετίζεται περισσότερο με την αύξηση της ενδοτριχοειδικής πίεση και όχι την υποξία.
– Πρόεδρος: Η αύξηση των τριχοειδών πού οφείλεται;
– Μάρτυρας: Οφείλεται στην αύξηση της πυλαίας φλέβας. Το έχω δει χιλιάδες φορές να φεύγουν παιδιά από αυτό. Οφείλεται σε στένωση.
– Πρόεδρος: Το είδατε αυτό στη Μαλένα ιστολογικά;
– Μάρτυρας: Εξέτασα μέσα στο συκώτι, όχι έξω, αυτό θα έπρεπε οι ιατροδικαστές να το δουν.
– Πρόεδρος: Υπάρχει κάποιο εύρημα για πρόβλημα στην πυλαία;
– Μάρτυρας: Σε αυτά που εξέτασα εγώ, όχι. Αλλά υπάρχουν και άλλες παράμετροι, π.χ. όγκοι, θρόμβοι.
– Προέδρος: Η αύξηση της πίεσης θα φαινόταν στην ιστολογική εξέταση;
– Μάρτυρας: Όχι, είναι άλλη ειδικότητα. Εξέτασα μόνο τα πυλαία διαστήματα.
– Πρόεδρος: Στα ελληνικά συγγράμματα το έχουν δει;
– Μάρτυρας: Όχι.
– Πρόεδρος: Από ποιο παράγοντα έφυγε το παιδί;
– Μάρτυρας: Το παιδί πέθανε από οξύ πνευμονικό οίδημα, πνευμονική συμφόρηση.
– Πρόεδρος: Πώς προέκυψε η εκτεταμένη κενοτοπιώδης εκφύλιση;
– Μάρτυρας: Από φάρμακα. Δεν βρίσκω άλλο παράγοντα.
– Πρόεδρος: Ως επιστήμονας στηρίζεστε στη βιβλιογραφία του ’80; Δηλαδή από τη βιβλιογραφία του ’94 και εντεύθεν βγάζετε την υποξία;
– Μάρτυρας: Ναι, γιατί εκεί το αιτιολογεί επιστημονικά.
– Πρόεδρος: Η τοξικότητα φαρμάκων προκαλεί πνευμονικό οίδημα;
– Μάρτυρας: Προφανώς.
– Πρόεδρος: Έχουμε την τοξικότητα που παθαίνει η Μαλένα και μετά πνευμονικό οίδημα.
– Μάρτυρας: Η εκτεταμένη κενοτοπιώδης εκφύλιση του ήπατος είναι μια βλάβη που συνδυάζεται με τη χορήγηση φαρμάκων. Προηγείται η εκτεταμένη κενοτοπιώδης εκφύλιση, μετά σε λίγα λεπτά έρχεται το πνευμονικό οίδημα.
– Πρόεδρος: Πώς γίνεται και δεν είχαμε συμπτώματα για 26 ώρες και αποδίδετε τον θάνατο στα φάρμακα; Υπάρχει αυτό κάπου σε σύγγραμμα;
– Μάρτυρας: Όχι δεν υπάρχει σε σύγγραμμα, αλλά από κοινή πείρα καταλήγω εκεί.
– Πρόεδρος: Έχετε φτάσει με δικό σας ιστολογικό έλεγχο ότι προκύπτει θάνατος;
– Μάρτυρας: Ναι, στην καρδιά.
– Πρόεδρος; Σε άλλα όργανα;
– Μάρτυρας: Δεν το γνωρίζω.
– Προέδρος: Στο ήπαρ;
– Μάρτυρας: Θα δω την κενοτοπιώδη εκφύλιση των κυττάρων.
– Πρόεδρος: Πώς το αντιλαμβάνεται ο κλινικός γιατρός;
– Μάρτυρας: Με ακροαστικά.
– Πρόεδρος: Ο γιατρός στη Μαλένα δεν αντιλήφθηκε κάτι τέτοιο. Είχε συμβεί;
– Μάρτυρας: Αφού δεν το διέγνωσε, προφανώς και όχι, δεν είχε συμβεί.
– Πρόεδρος: Αυτές οι ουσίες που αναζητήθηκαν περιλαμβάνουν τις ουσίες που η Μαλένα έπαιρνε ως φαρμακευτική αγωγή;
– Μάρτυρας: Μόνο από ναρκωτικά θα μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο. Εν προκειμένω δεν γνωρίζω.
– Πρόεδρος: Εάν η λευχαιμία είχε κάνει διήθηση θα το βλέπατε;
– Μάρτυρας: Ναι, θα το έβλεπα πρωτίστως στο ήπαρ και σε πνεύμονες, καρδιά, νεφρούς. Δεν είδα λευχαιμική διήθηση. Ιατρικά αντιμετωπίστηκε έγκαιρα.
Τι είχε πει στην ανακρίτρια
Στην κατάθεση που έδωσε στις 11 Οκτωβρίου 2022 ενώπιον της 35ης ανακρίτριας ο κ. Αγαπητός είπε μεταξύ άλλων ότι η Ρούλα Πισπιρίγκου, μετά την αρχική διάγνωση που έβγαλε η ιατροδικαστής Αγγελική Τσιόλα ότι ο θάνατος της Ίριδας οφείλεται σε αγενεσία φλεβόκομβου και πνευμονικό οίδημα, προσπαθούσε να αποδείξει ότι και η Μαλένα πέθανε λόγω αγενεσίας φλεβόκομβου!
«Ήρθε η ίδια η μητέρα και με βρήκε στο γραφείο μου, όταν πέθανε το δεύτερο παιδί και έγινε η νεκροτομή στα Γιάννενα. Είδε τα του φλεβόκομβου και μου είπε ότι έβγαλα λάθος διάγνωση. Τη ρώτησα ποια διάγνωση και μου είπε την αγενεσία του φλεβόκομβου».
Ο ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ εξέφρασε την απορία του ποιος έβγαλε αυτή τη διάγνωση και η 34χρονη του απάντησε «η παθολογοανατόμος στα Γιάννενα». Πρόσθεσε μάλιστα ότι «έμεινε στήλη άλατος» με τα λεγόμενά της! Ο ίδιος αποκάλυψε ότι του έκανε εντύπωση πως η ιατροδικαστής Χριστίνα Τσάκωνα δεν συμβουλεύτηκε καθόλου τον ίδιο που είχε υπογράψει την ιστολογική εξέταση της Μαλένας, αλλά πήγε σε άλλους παθολογοανατόμους, ακόμα και σε έναν στο ίδιο εργαστήριο με τον κ. Αγαπητό! «Αν είναι δυνατόν. Πήγε σε όλους τους άλλους παθολογοανατόμους, και όχι σε μένα που ήταν μαθήτριά μου!», τόνισε χαρακτηριστικά. Ο καθηγητής επισήμανε μάλιστα ότι η ιατροδικαστής έψαχνε να βρει μεταβολικό νόσημα. Όπως είναι γνωστό, η κ. Τσάκωνα ερμήνευσε την κενοτοπιώδη εκφύλιση ηπατικών κυττάρων ως ηπατική ανεπάρκεια, προκαλώντας την αντίδραση των γονέων της Μαλένας, οι οποίοι τότε κινήθηκαν δικαστικά.
Ο κ. Αγαπητός αναφερόμενος στα ευρήματά του είπε ότι το πνευμονικό οίδημα θα μπορούσε να προκληθεί από πολλές αιτίες, μεταξύ των οποίων και η ασφυξία.
Όσον αφορά την εκτεταμένη κενοτοπιώδη εκφύλιση ηπατικών κυττάρων που διαπίστωσε, είπε ότι σύμφωνα με το κλασικό πανεπιστημιακό σύγγραμμα που διανέμεται στους Έλληνες φοιτητές της Ιατρικής μπορεί να οφείλεται σε υποξία.
Σημαντικές καταθέσεις
Την ερχόμενη Τρίτη 9 Ιουλίου θα καταθέσει ο ιατροδικαστής Σωκράτης Τσαντίρης που είχε διορισθεί από την Εισαγγελία Αθηνών προκειμένου να εντοπίσει τυχόν ιατρικά λάθη στην περίπτωση της Μαλένας, μετά την προσφυγή που έκαναν οι γονείς των νεκρών κοριτσιών.
Το δεύτερο παιδί της οικογένειας πέθανε στις 13/4/2019 και ο διορισμός του ειδικού πραγματογνώμονα έγινε σχεδόν δύο χρόνια μετά, στις 5/3/2021, ενώ η έκθεση παραδόθηκε στις 14/4/2021 και ενώ οι γονείς είχαν καταθέσει μήνυση από τον Σεπτέμβριο του 2019.
Όταν ο κ. Τσαντίρης ξεκίνησε την έρευνά του για τυχόν ιατρικά λάθη είχε πεθάνει ήδη η Ίριδα, ενώ η Τζωρτζίνα είχε κάνει την πρώτη εισαγωγή στο νοσοκομείο.
Στο συμπέρασμά του ο ιατροδικαστής αναφέρει: «Η Μαρία Ελένη Δασκαλάκη απεβίωσε στις 13/4/2019 από αδιευκρίνιστα αίτια. Με τη νεκροτομή δεν διαπιστώθηκε αιτία θανάτου, με την τοξικολογική δεν διαπιστώθηκε δηλητηρίαση και με την ιστολογική εξέταση διαπιστώθηκε κενοτοπιώδης εκφύλιση των ηπατικών κυττάρων» και ο θάνατος αποδόθηκε σε ηπατική ανεπάρκεια.
Ο ίδιος επισημαίνει ότι δεν προκύπτει λανθασμένη ιατροδικαστική διάγνωση, διότι με τη νεκροψία – νεκροτομή δεν μπορεί σε όλες τις περιπτώσεις να αναδειχθεί σαφής αιτία θανάτου και σε αυτές τις περιπτώσεις ζητείται ιστολογική εξέταση.
Τσάκωνα – Τσιόλα
Στις 10 Ιουλίου θα καταθέσει η ιατροδικαστής Χριστίνα Τσάκωνα, η οποία συνέταξε το αρχικό πόρισμα για τον θάνατο της μικρής Μαλένας, και στις 12 Ιουλίου έχει κληθεί να καταθέσει η ιατροδικαστής Αγγελική Τσιόλα, η οποία είχε πραγματοποιήσει τη νεκροψία – νεκροτομή της Ίριδας.
Οι «κορυφαίες» ιατροδικαστίνες, σύμφωνα με τον κ. Αλέξη Κούγια, θα κληθούν να εξηγήσουν μεταξύ άλλων τις αντιφάσεις και τις αλλαγές στις διαγνώσεις τους.
Τελευταία ενημέρωση: Οι δικάσιμοι Τρίτη 09/07 και Τετάρτη 10/07 αναβάλλονται λόγω κωλύματος της γραμματέως του δικαστηρίου. Η δίκη θα συνεχιστεί Δευτέρα 15 Ιουλίου με την κατάθεση του κ. Αγαπητού.
