PLUS
Θλίψη και απόγνωση δημιουργούν οι εικόνες με τα εκατομμύρια νεκρά ψάρια που έχουν παρασυρθεί και έχουν καταλήξει στον Παγασητικό Κόλπο, με τις ευθύνες για αυτό το αποτρόπαιο θέαμα να γίνονται μπαλάκι μεταξύ του Δήμου Βόλου και της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, έναν μόλις μήνα μετά την έξαρση της πανώλης των αιγοπροβάτων στην πολύπαθη Θεσσαλία και έναν χρόνο μετά τις καταστροφικές πλημμύρες που άφησαν στο πέρασμα τους οι κακοκαιρίες «Daniel» και «Elias».
Της ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΧΡΥΣΙΚΑΚΗ
Ο καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Δημοσθένης Σαρηγιάννης αναλύει το φαινόμενο των νεκρών ψαριών και το «μυστήριο» της λίμνης Κάρλα
Το πρωί της Παρασκευής τοποθετήθηκε νέο πλέγμα στον Ξηριά, και μάλιστα πριν από την εκβολή του Παγασητικού, για τη συγκράτηση των νεκρών ψαριών, που πλέον εκτείνονται σε μία απόσταση 150-200 μέτρων, σε σχέση με τις προηγούμενες ημέρες.
Όλεθρος
Μόλις πριν από έναν χρόνο τέτοια εποχή η Θεσσαλία μετρούσε τις πληγές της, όταν ο «Daniel» και ο «Elias» άφησαν πίσω τους τον όλεθρο, με ολόκληρα χωριά να έχουν θαφτεί κάτω από τις λάσπες, με τις κτηνοτροφικές μονάδες να έχουν υποστεί τεράστιες απώλειες και τις καλλιέργειες να έχουν εξαφανιστεί εν μία νυκτί. H λίμνη Κάρλα υπερχείλισε «καταπίνοντας» τις καλλιέργειες, με ένα κοκτέιλ φυτοφαρμάκων και επικίνδυνων τοξικών χημικών να εισχωρούν στο έδαφος της, όπου τώρα, έναν χρόνο μετά, εκτιμάται ότι οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού ενεργοποίησαν τα επικίνδυνα τοξικά και επέφεραν τον θάνατο των ψαριών της και τη διατάραξη του οικοσυστήματος.
«Ταφόπλακα» στον τουρισμό
Το φαινόμενο, που κάνει τον γύρο του κόσμου με ρεπορτάζ στα διεθνή Μέσα, εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία, ενώ παράλληλα βάζει «ταφόπλακα» στον τουρισμό, με τους επαγγελματίες και τους ξενοδόχους να ετοιμάζονται για αγωγές και μηνύσεις.
Εισαγγελία
Από τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν και είχε ολοκληρωθεί η προκαταρκτική έρευνα που είχε διατάξει η Εισαγγελία Βόλου, τονίζεται ότι το θυρόφραγμα της Κάρλας, μέσω του οποίου τα νερά καταλήγουν στον Παγασητικό Κόλπο, δεν μπορούσε να κλείσει.
Αφορμή για την έρευνα αποτέλεσε η μηνυτήρια αναφορά που είχε υποβάλει στις 22 Σεπτεμβρίου ο δήμαρχος Βόλου, Αχιλλέας Μπέος, μετά από αυτοψία που είχε κάνει στην περιοχή της Κάρλας, καταγγέλλοντας ότι ποσότητες νερών επιμολυσμένων από νερά του Πηνειού, στον οποίο γινόταν εκτροπή των λυμάτων από τον βιολογικό Λάρισας, που υπέστη ζημιά μετά τις πλημμύρες, κατέληγαν στον Παγασητικό Κόλπο.
Για τη μήνυση, την «τύχη» της οποίας αναζητούσε ο δήμαρχος Βόλου, είχε γίνει προκαταρκτική έρευνα, και το πόρισμα φαίνεται ότι έρχεται να απαντήσει και στο σημερινό ερώτημα «γιατί δεν είχε κλείσει το θυρόφραγμα» και τόνοι ψαριών από την Κάρλα κατέληξαν στον Παγασητικό Κόλπο.
Σύμφωνα με το πολυσέλιδο πόρισμα της Εισαγγελίας Βόλου, αναφέρεται ρητά και κατηγορηματικά ότι το θυρόφραγμα δεν επιτρέπεται να κλείσει. Ωστόσο το ίδιο πόρισμα καταλήγει σε τρία βασικά σημεία:
– Τα νερά της Κάρλας δεν ήταν μολυσμένα βάσει μετρήσεων που έγιναν
– Η ποιότητα των νερών του Παγασητικού Κόλπου δεν επηρεαζόταν από την είσοδο σε αυτόν νερών από την Κάρλα
– Το θυρόφραγμα δεν μπορούσε να κλείσει, επειδή έπρεπε να εκτονωθεί η πλημμυρική κατάσταση. Επίσης, αναφέρεται ότι το άνοιγμα του θυροφράγματος ακολουθεί τους κανόνες που θέτει ο νόμος.
Το πολυσέλιδο πόρισμα εκδόθηκε στις αρχές Φεβρουαρίου, και μάλιστα υποβλήθηκε και στην Εισαγγελία Εφετών Λάρισας. Με απόφαση δύο ανεξάρτητων εισαγγελικών λειτουργών, κρίθηκε ότι στην τότε συγκυρία δεν υπήρχε πρόβλημα και η μήνυση του δημάρχου τέθηκε στο αρχείο.
Το πόρισμα δεν είδε ποτέ το φως της δημοσιότητας, παρά μόνο πρόσφατα και με αφορμή το φαινόμενο των νεκρών ψαριών, εξαιτίας του οποίου έχει ξεκινήσει ξανά δημόσιος διάλογος για το θυρόφραγμα της Κάρλας.
Τα αίτια της καταστροφής
Την επιστημονική του τοποθέτηση έδωσε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ» ο καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Δημοσθένης Σαρηγιάννης.
«Αυτό που φταίει σε πρώτη φάση είναι ότι μετά το πέρασμα των κακοκαιριών ‘‘Elias’’ και ‘‘Daniel’’ πριν από έναν χρόνο είχε μεταφερθεί μεγάλος όγκος φερτών υλικών, τα οποία είχαν αυξήσει το θρεπτικό φορτίο, με αποτέλεσμα να έχουμε το φαινόμενο που αποκαλείται ‘‘ευτροφισμός’’.
• Το φαινόμενο του ευτροφισμού αυξάνει την ανάπτυξη μικροοργανισμών στο νερό, όπου οι οργανισμοί αυτοί απορροφούν οξυγόνο, με αποτέλεσμα να υπάρχει λιγότερο διαλυμένο οξυγόνο για τα ψάρια.
• Ταυτόχρονα οι αυξημένες θερμοκρασίες του καλοκαιριού μειώνουν και αυτές το διαθέσιμο οξυγόνο. Άρα έχουμε δύο λόγους που σημειώθηκε η έλλειψη του διαθέσιμου οξυγόνου και οδήγησε στον θάνατο χιλιάδες ψάρια.
• Στην Κάρλα υπήρχαν ψάρια του γλυκού νερού τα οποία μεταφέρθηκαν μέσω του χειμάρρου στη θάλασσα, όπου το αλμυρό νερό τα σκότωσε, καθώς δεν αντέχουν το νερό της θάλασσας.
• Ένας τρίτος παράγοντας λοιπόν είναι ότι τα ψάρια του γλυκού νερού πέθαναν γιατί έπεσαν στην θάλασσα.
• Ένας τέταρτος παράγοντας είναι η ύπαρξη τοξικών ανθίσεων στην Κάρλα και στον Ξηριά, οι οποίες και αυτές μπορούν να σκοτώσουν τα ψάρια.
Αυτοί είναι οι τέσσερις λόγοι που λειτούργησαν συνδυαστικά και συντέλεσαν σε αυτή την καταστροφή».
Ο Παγασητικός είναι ένας ημίκλειστος κόλπος, που σημαίνει ότι, όταν υπάρχει καλός καιρός, δεν ανακατεύονται πολύ τα νερά, οπότε, αν χάσεις οξυγόνο σε κάποιο σημείο του κόλπου, δεν αναπληρώνεται. Η «λαδιά» της θάλασσας δηλαδή δεν αναδεύει το νερό, με αποτέλεσμα να μην ανανεώνεται το οξυγόνο.
Άμεσα μέτρα
«Αυτό που πρέπει να γίνει είναι η τακτική μέτρηση των υδάτων με τον σωστό τρόπο, στην Κάρλα και στον Ξηριά, όπου οφείλουμε να επισημάνουμε ότι έως τώρα δεν γινόταν σωστά, ενώ στη συνέχεια απαιτείται στην Κάρλα κυρίως να κάνεις μηχανικό αερισμό του νερού, είτε με αντλίες είτε με αναδευτήρες νερού, το οποίο όταν γίνει γρήγορα και σωστά, θα είναι ευεργετικό και αποτελεσματικό. Επίσης πρέπει να γίνει ποιοτικός έλεγχος των εδαφών περιμετρικά της λίμνης.
Το τρίτο και πιο σημαντικό είναι ότι τα ψάρια πρέπει να καούν και όχι να ενταφιαστούν, καθώς η αποσύνθεσή τους μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στο υδατικό οικοσύστημα της περιοχής και θα μπορούσε ακόμα να επηρεάσει και τον υδάτινο ορίζοντα με συνέπειες στη δημόσια υγεία. Αυτά πρέπει να γίνουν άμεσα, καθώς είμαστε στο και 5, στο 12 και 5 πια. Όλες οι ενέργειες πρέπει να γίνουν τώρα, άμεσα.
Σε μελέτες που είχαν λάβει χώρα μετά την καταστροφή πέρυσι για τη γονιμότητα του εδάφους, είχαν επισημανθεί οι φόβοι μιας επικείμενης καταστροφής, χωρίς βέβαια να μιλάμε για τα ψάρια.
Ως χώρα λοιπόν δεν έχουμε καταφέρει να προσαρμοστούμε στις πιέσεις της κλιματικής, κρίσης και δυστυχώς ο χρόνος είναι αμείλικτος», καταλήγει ο καθηγητής του ΑΠΘ Δημοσθένης Σαρηγιάννης.
