Ανάμεσα σε πολέμους στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή, σε ένοπλες ή κοινωνικές συγκρούσεις σε ορισμένες χώρες της Αφρικής, της Αμερικής και της Ασίας, οι κοινωνίες κλονίζονται από ολοένα από τις περίπλοκες κρίσεις. Αυτές οι συγκρούσεις, αν και μακριά από τα σύνορά μας, είναι πλέον πανταχού παρούσες στα μέσα ενημέρωσης. Οι εικόνες της καταστροφής, του πόνου και της απελπισίας φτάνουν κατευθείαν σε εμάς.
Στην Ελλάδα όπως και σε όλες τις δυτικές χώρες, οι επιπτώσεις αυτών των διεθνών συγκρούσεων γίνονται επίσης αισθητές μέσω της καθημερινότητας, όπως για παράδειγμα, με την αύξηση των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων, που προκλήθηκε εν μέρει από τον πόλεμο στην Ουκρανία, έχοντας άμεσο αντίκτυπο στα ελληνικά νοικοκυριά, ιδιαίτερα σε εκείνα που βρίσκονται σε επισφαλείς καταστάσεις, τους ευάλωτους όπως αρέσκεται να ονομάζει η σύγχρονη πολιτική κουλτούρα.
Οι οικονομικές συνέπειες αυτών των συγκρούσεων που αγγίζουν όλους μας δημιουργούν μια σειρά άλλων εσωτερικών συγκρούσεων που γίνονται καθημερινά φανερές μέσα από τις δημόσιες συζητήσεις μας, επιδεινώνοντας τους κοινωνικούς και πολιτιστικούς διαχωρισμούς.
Επιπλέον το μεγάλο θέμα της μετανάστευσης έρχεται να συμπληρώσει αυτό το επικίνδυνο παζλ με τις κοινότητες μεταναστών, συχνά ήδη περιθωριοποιημένες, να αισθάνονται αυξημένη πίεση λόγω του στιγματισμού και των αρνητικών αναπαραστάσεων των μέσων ενημέρωσης. Αυτή η κατάσταση μερικές φορές τροφοδοτεί ένα αίσθημα απόρριψης, ειδικά μεταξύ των νέων που ανήκουν σε αυτές τις κοινότητες.
Ο σημερινός κόσμος των μέσων ενημέρωσης διαδραματίζει θεμελιώδη ρόλο στη διάδοση πληροφοριών που σχετίζονται με διεθνείς συγκρούσεις . Μέσω των παραδοσιακών και ψηφιακών μέσων, αυτά εισάγονται γρήγορα και καθημερινά στη ζωή μας. Η χειραγώγηση των πληροφοριών επηρεάζει τους σύγχρονους πολέμους, θολώνοντας τη γραμμή μεταξύ σύγκρουσης και ειρήνης. Οι εικόνες πολέμου και καταστροφής, που μεταδίδονται ευρέως, συμβάλλουν στην παράλυση της κοινής γνώμης και στην άνοδο του εξτρεμιστικού λόγου, που παρεμποδίζει τις προσπάθειες για διάλογο και συμφιλίωση στην Ευρώπη, μια ανησυχητική ένδειξη κοινωνικής υποβάθμισης.
βρισκόμενοι αντιμέτωποι με αυτή τη συνεχή ροή βίας, σταδιακά διαποτιζόμαστε με ένα αίσθημα ανικανότητας απέναντι στο ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Η συνεχής έκθεση σε αυτές τις συγκρούσεις και τα βάσανα μπορεί στην πραγματικότητα να οδηγήσει σε απόσυρση, με τα προβλήματα να φαίνονται πολύ περίπλοκα για να επιλυθούν. Και εδώ έρχεται ο λαϊκιστικός λόγος να εκμεταλλευθεί τον φόβο της σύγκρουσης και της ανασφάλειας για να προωθήσει ιδεολογίες μίσους και απόρριψης των άλλων. Ομιλίες που δεν είναι μόνο επικίνδυνες για τη δημοκρατία μας, αλλά υπονομεύουν επίσης την κοινότητά μας, καθιστώντας ακόμη πιο δύσκολη την επίτευξη της ειρήνης.
Η κουλτούρα της ειρήνης μας προσφέρει μια απάντηση για να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις. Αντιτίθεται ευθέως στη δυναμική της πόλωσης και του διχασμού και αντ’ αυτού ευνοεί τον διάλογο, την κοινωνική δικαιοσύνη και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Σε αντίθεση με το απλοϊκό όραμα της ειρήνης που περιορίζεται στην απουσία πολέμου – η «αρνητική ειρήνη» – η «θετική ειρήνη» είναι μια πιο ολιστική προσέγγιση. Δεν αρκεί πλέον να καταθέτουμε τα όπλα, είναι επιτακτική ανάγκη να οικοδομήσουμε κοινωνίες όπου ο καθένας έχει θέση, όπου οι ανισότητες μειώνονται και όπου η βία δεν βρίσκει πλέον πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθεί.
Αυτές οι αξίες είναι απαραίτητες για την οικοδόμηση πιο δίκαιων και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνιών, όπου όλοι αισθάνονται αναγνωρισμένοι και ασφαλείς. Αντιμέτωποι με παγκόσμιες κρίσεις, η κουλτούρα της ειρήνης είναι περισσότερο από ποτέ μια απαραίτητη επιλογή . Είναι η ασπίδα μας ενάντια στη μισαλλοδοξία και το μίσος.
Το όνειρο της παγκόσμιας ειρήνης, που τόσο επιθυμούσαν οι προηγούμενες και οι σημερινές γενιές, είναι εφικτό, αλλά απαιτεί συγκεκριμένες ενέργειες από όλους. Για να πραγματοποιηθεί αυτό το όραμα, κάθε παράγοντας στην κοινωνία –είτε κυβερνητικός εκπρόσωπος, είτε μέσα ενημέρωσης, είτε η ίδια η οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών είτε κάθε άτομο ξεχωριστά – πρέπει να διαδραματίσει ενεργό ρόλο.
Οι κυβερνήσεις και τα πολιτικά κόμματα πρέπει να μεταρρυθμίσουν τις δημόσιες πολιτικές για να ενσωματώσουν τις αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, τη μείωση των ανισοτήτων και την προώθηση της ειρήνης. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα πρέπει να προσαρμοστούν ώστε να διδάσκουν , από μικρή ηλικία, την ειρηνική επίλυση των συγκρούσεων και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι κυβερνήσεις μπορούν επίσης να διευκολύνουν τον διάλογο μεταξύ των κοινοτήτων, να υποστηρίξουν τοπικές πρωτοβουλίες για την ειρήνη και να επενδύσουν σε έργα βιώσιμης ανάπτυξης που προάγουν μια πιο δίκαιη κοινωνία.
Όπως είναι επίσης σημαντικό τα μέσα ενημέρωσης να μπορούν να συμμετέχουν στην κατανόηση των βαθύτερων αιτιών των συγκρούσεων από τους πολίτες, προωθώντας συζητήσεις και πρωτοβουλίες για την ειρήνη και αφήνοντας λιγότερο χώρο στη «θεαματική» βία.
Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών έχουν επίσης μεγάλο ρόλο να διαδραματίσουν προωθώντας την κουλτούρα της ειρήνης οργανώνοντας και προωθώντας χώρους για διάλογο και προβληματισμό, πολιτιστικές ανταλλαγές και δραστηριότητες που προάγουν την αμοιβαία κατανόηση και συνεργασία μεταξύ των διαφορετικών κοινοτήτων. Πρέπει και επιβάλλεται επίσης να επιδιώκουν να δράσουν στις ατομικές συμπεριφορικές αντιλήψεις, ιδίως μέσω της διάδοσης εκστρατειών ευαισθητοποίησης, της οργάνωσης εκδηλώσεων όπως για παράδειγμα όταν βρίσκονται στην πρώτη γραμμή για να υποστηρίξουν τα θύματα βίας αναπτύσσοντας παράλληλα και προγράμματα που ενσωματώνουν τις αξίες της ειρήνης και της αλληλεγγύης.
Οι πολίτες από την πλευρά τους οφείλουν να είναι οι ακρογωνιαίοι λίθοι αυτής της μεταμόρφωσης. Κάθε άτομο μπορεί να συμβάλει στην εδραίωση μιας κουλτούρας ειρήνης αλλάζοντας τις δικές του στάσεις και συμπεριφορές. Η συνειδητοποίηση της σημασίας της ειρήνης και η ειρηνική δράση στις καθημερινές αλληλεπιδράσεις είναι τα απαραίτητα πρώτα βήματα. Είναι σημαντικό να μην αφήσουμε τους εαυτούς μας να κυριευτούμε από το αίσθημα της ανικανότητας και να ανιχνεύσουμε τις πολωτικές, απλοϊκές και μερικές φορές συνωμοσιολογικές συζητήσεις που αντιμετωπίζουμε καθημερινά απλά ανοίγοντας το smartphone μας. Τα άτομα μπορούν επίσης να συμμετέχουν σε τοπικές πρωτοβουλίες, να συμμετέχουν σε κοινοτικά έργα που στοχεύουν στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και να υπερασπίζονται τις αξίες της ανεκτικότητας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η κουλτούρα του πολέμου, που εξακολουθεί να κυριαρχεί σε πολλές πτυχές της κοινωνίας, πρέπει να αντικατασταθεί από μια κουλτούρα ειρήνης. Αυτή η προσέγγιση περιλαμβάνει όχι μόνο αλλαγές σε πολιτικές και θεσμούς, αλλά και μια εξέλιξη νοοτροπιών. Οι αξίες της ειρήνης, της ανεκτικότητας και του σεβασμού πρέπει να ενσωματωθούν στη συλλογική μας συνείδηση και στις καθημερινές πρακτικές. Αυτό απαιτεί συντονισμένη προσπάθεια μεταξύ κυβερνήσεων, μέσων ενημέρωσης, κοινωνίας των πολιτών και ατόμων για τη μεταρρύθμιση των συστημάτων που διαιωνίζουν τις συγκρούσεις και την προώθηση μιας κουλτούρας όπου η ειρήνη εκτιμάται και εφαρμόζεται. πλήρως σε όλα τα επίπεδα μεταμορφώνοντας την κοινωνία και χτίζοντας έναν κόσμο όπου η ειρήνη δεν είναι απλώς ένα μακρινό ιδανικό, αλλά μια πραγματικότητα που βιώνεται καθημερινά.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ουκρανία: Οι ρωσικές δυνάμεις έπληξαν πολυώροφο κτίριο διαμερισμάτων στο Χάρκοβο