PLUS
Η πρώτη επέτειος των θηριωδιών της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου και η φρικτή αιματοχυσία που ακολούθησε θα μείνει για πάντα στις μνήμες ως μια οδυνηρή περίοδος. Αυτό που την κάνει χειρότερη είναι ότι ο πόλεμος μαίνεται ακόμη στη Λωρίδα της Γάζας, οι όμηροι δεν έχουν επιστραφεί, εκατομμύρια Παλαιστίνιοι ζουν σε απάνθρωπες συνθήκες και οι εχθροπραξίες μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ στον Λίβανο έχουν κλιμακωθεί τις τελευταίες εβδομάδες, οδηγώντας σε περισσότερη αιματοχυσία και καταστροφή . Και ακόμη περισσότερο ο φόβος μιας μεγαλύτερης σύγκρουσης φαίνεται αναπόφευκτος από την τελευταία επίθεση με πυραύλους και τα πιθανά αντίποινα μεταξύ Ιράν και Ισραήλ.
Η απώλεια των ζωών, η καταστροφή και πάνω απ’ όλα η απώλεια της ελπίδας για ένα καλύτερο μέλλον θρονιάζεται απογοητευτική στις καρδιές των ανθρώπων. Ωστόσο, είναι επίσης καιρός για προβληματισμό και υπολογισμούς για το πώς τόσο οι Ισραηλινοί όσο και οι Παλαιστίνιοι έφτασαν σε αυτό το χαμηλότερο σημείο ποτέ στις σχέσεις τους.
Υπάρχουν πολλές πηγές αυτής της τραγικής κατάστασης πραγμάτων, αλλά πάνω από όλα ήταν μια αποτυχία ηγεσίας, τόσο σε εσωτερικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Αυτή η αποτυχία χρονολογείται πολύ περισσότερο από ένα χρόνο. Οι ατομικές και συλλογικές αποφάσεις για να επιτρέψουν – μερικές φορές για να ενθαρρύνουν – τη σύγκρουση Ισραήλ – Παλαιστινίων να πυροδοτηθεί για τόσες πολλές δεκαετίες, κατέστησαν τελικά αναπόφευκτη την τελευταία, πιο θανατηφόρα αντιπαράθεση. Αντιθετικά, είναι η σύγκρουση που διαιωνίζει αυτές τις ηγεσίες, οι οποίες είναι είτε ανίκανες είτε εξτρεμιστικές ή και τα δύο, και οι οποίες ευδοκιμούν εκμεταλλευόμενες κυνικά τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά του φόβου και της δυσπιστίας προς τον άλλον για να κερδίσουν και να διατηρήσουν την εξουσία.
Για να σπάσει αυτός ο κύκλος, είναι επιτακτική ανάγκη να αλλάξει δραστικά ο λόγος για την ασφάλεια στο Ισραήλ, ένας λόγος που για τόσο καιρό βασίζεται αποκλειστικά στη στρατιωτική ισχύ, χωρίς πολιτικό όραμα ειρήνης, συνύπαρξης και συμφιλίωσης.
Και αυτό σύμφωνα με πολλούς αναλυτές μπορεί να γίνει δυνατό μόνο με την απομάκρυνση του Μπέντζαμιν Νετανιάχου από τη πρωθυπουργία. Σίγουρα, ο τερματισμός της βασιλείας του δεν θα θεραπεύσει τις διαιρέσεις εντός της ισραηλινής κοινωνίας, ούτε θα λύσει το αδιέξοδο στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση εν μία νυκτί. Αλλά η προσέγγισή του για την πολιτική επιβίωση με το «τίποτε δεν μας σταματά» παραμένει το σημείο συμφόρησης στην πολιτική του Ισραήλ.
Πολλοί εκτιμούν πως αυτός ο χώρος, πρέπει να καλυφθεί από μια αντιπολίτευση που προσφέρει κάτι πιο τολμηρό από μια πιο ήπια εκδοχή της κυβέρνησης του Νετανιάχου και την αντίθεσή της σε μια λύση δύο κρατών. Για χρόνια, το «μεγάλο σχέδιο» του Νετανιάχου ήταν να διχάσει την παλαιστινιακή ηγεσία, αποτρέποντας έτσι την πραγματοποίηση μιας ειρηνευτικής συμφωνίας βασισμένης σε λύση δύο κρατών.
Αυτό το έκανε επιτρέποντας εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια να διοχετευθούν στη Χαμάς, ώστε να διατηρήσει τον ανταγωνισμό της με τη Φατάχ και την Παλαιστινιακή Αρχή. Ένα σχέδιο το οποίο όμως απέτυχε στις 7 Οκτωβρίου με τις πιο φρικτές συνέπειες και αποκάλυψε τη βαθιά ανάγκη αντικατάστασης του «διαίρει και βασίλευε» με μια προσέγγιση που στοχεύει στην ένωση, την ενδυνάμωση και τη συνύπαρξη.
Μέχρι στιγμής, η ηγεσία της αντιπολίτευσης του Ισραήλ – συμπεριλαμβανομένου του Μπένι Γκαντζ, ο οποίος θεωρείται από πολλούς ως πιθανός διάδοχος του Νετανιάχου – δεν προσφέρει αυτό το διαφορετικό όραμα. Ο Μπένι Γκαντζ αντιπροσωπεύει μόνο μια λιγότερο συγκρουσιακή εκδοχή της τρέχουσας πολιτικής προσέγγισης. Ο λόγος του παραμένει επικεντρωμένος στην ενίσχυση των στρατιωτικών δυνατοτήτων, αντί στην αντιμετώπιση της αιτίας αυτής της σύγκρουσης – δηλαδή στην κατοχή. Όπου προσφέρονται εναλλακτικές λύσεις, με τη λύση των δύο κρατών ως ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός δεν υποστηρίζονται με δράση.
Επιπλέον, όσοι διαμαρτύρονται για τις λεγόμενες δικαστικές μεταρρυθμίσεις του Νετανιάχου έχουν διαχωρίσει τεχνητά δύο συνδεδεμένα ζητήματα: αυτό της υπεράσπισης της δημοκρατίας του Ισραήλ και της εργασίας προς τη λύση δύο κρατών στο ισραηλινο-παλαιστινιακό ζήτημα. Η κατοχή είναι ένας από τους βασικούς λόγους για την επιδείνωση της δημοκρατίας του Ισραήλ. Αρνούμενοι να απαιτήσουν τον τερματισμό του, ο Μπένι Γκαντζ και άλλοι που αντιτάχθηκαν στον Νετανιάχου, απλώς μπήκαν στα όρια του status quo, αντί να προσφέρουν ένα εναλλακτικό όραμα για τη χώρα.
Ακόμη και πριν από τις 7 Οκτωβρίου, το Ισραήλ βρισκόταν εν μέσω μιας κοινωνικής, πολιτικής και συνταγματικής κρίσης. Η έκτη κυβέρνηση Νετανιάχου, που ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο του 2022, μεγάλωσε αυτές τις βαθιές διαιρέσεις για να εξασφαλίσει την επιβίωσή της, σχηματίζοντας έναν συνασπισμό με τα πιο υπερεθνικιστικά, θρησκευτικά και αντιδημοκρατικά στοιχεία στο Ισραήλ. Μια νέα ηγεσία πρέπει να ακολουθήσει την αντίθετη προσέγγιση και να αντιμετωπίσει, αντί να εκμεταλλευτεί, τη δυσαρέσκεια των κοσμικών έναντι των υπερθρησκευτικών ομάδων. Υπάρχει επίσης ανάγκη να αντιμετωπιστούν θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με τον ορισμό ενός εβραϊκού κράτους.
Υπό τον συνασπισμό του Νετανιάχου, η απαλλαγή των υπερορθόδοξων νέων από τη στρατιωτική θητεία παραμένει ως επί το πλείστον σε ισχύ, παρά την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου που επεκτείνει την υποχρέωση και σε αυτούς. Ο Νετανιάχου επέτρεψε επίσης στους πολιτικούς του συμμάχους να εξαιρεθούν από την υποχρέωση να μελετούν βασικά μαθήματα όπως τα μαθηματικά, η φυσική και οι ξένες γλώσσες τα παιδιά στο σχολείο.
Το αποτέλεσμα είναι η δυσαρέσκεια από το κοσμικό (και την πλειοψηφία) μέρος της ισραηλινής κοινωνίας για την ανισότητα του βάρους να ρισκάρουν τη ζωή τους για την ασφάλεια της χώρας και να συμβάλλουν στην ευημερία της. Αυτή η δυσαρέσκεια οξύνεται κατά τη διάρκεια του πολέμου και των σχετικών οικονομικών πιέσεων.
Η εξάρτηση του Νετανιάχου από τους εταίρους του στον συνασπισμό έδωσε τον έλεγχο των βασικών υπουργείων στην ακροδεξιά, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να επεκτείνουν τους οικισμούς στη Δυτική Όχθη και να εδραιώσουν την κατοχή, ως μέρος του στόχου τους να προσαρτήσουν ολόκληρη την επικράτεια.
Στο παρελθόν, ακροδεξιές ομάδες όπως τα σημερινά κόμματα «Θρησκευτικό Σιωνιστικό» και «Εβραϊκή Δύναμη», με επικεφαλής τον Bezalel Smotrich και τον Itamar Ben Gvir αντίστοιχα, είχαν απαγορευτεί να συμμετάσχουν στις εκλογές για ρατσιστική υποκίνηση. Απαγόρευση που πολλοί θεωρούν πως θα πρέπει να επανέλθει υπό μια νέα κυβέρνηση.
Διεθνής ευθύνη
Τα δυτικά Κράτη επίσης – σύμμαχοι του Ισραήλ – πρέπει να δείξουν ότι δεν θα ανεχθούν την επέκταση των εποικισμών ή τη βία από εποίκους εναντίον των Παλαιστινίων. Μέχρι στιγμής, οι διεθνείς κυρώσεις ήταν σποραδικές, αλλά πρέπει να επιβληθούν περισσότερες σε άτομα και ιδρύματα που έχουν σημαίνοντα ρόλο για την εδραίωση και την επέκταση της κατοχής.
Απαιτείται επίσης πιο τολμηρή δράση για την παλαιστινιακή αυτοδιάθεση. Υπάρχουν ατελείωτα ψηφίσματα, ψηφοφορίες και δημόσιες δηλώσεις του ΟΗΕ σχετικά με την ανάγκη να επιτευχθεί μια λύση δύο κρατών στη σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης (που χρονολογείται από το 1948), αλλά η αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εμποδίστηκε από το ΗΠΑ και άλλες δυτικές χώρες.
Η επίσημη αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη είναι απαραίτητη για να σπάσει το αδιέξοδο στην ειρηνευτική διαδικασία. Αυτό όχι μόνο θα έχει συμβολικό αποτέλεσμα, αλλά θα βοηθήσει επίσης στην εξισορρόπηση της ασυμμετρίας στις σχέσεις ισχύος μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων στις μελλοντικές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις.
Η διεθνής κοινότητα απέτυχε επίσης στις υποχρεώσεις της να διατηρήσει την ειρήνη στα σύνορα Ισραήλ-Λιβάνου. Το ψήφισμα 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο ακολούθησε τον προηγούμενο πόλεμο Ισραήλ-Χεζμπολάχ και αποσκοπούσε στην αποφυγή παρόμοιου ξεσπάσματος εχθροπραξιών, δεν έχει εφαρμοστεί. Αντίθετα, υπάρχει μια ανεπαρκής ειρηνευτική δύναμη κατά μήκος των συνόρων, η οποία, μαζί με ένα χρεωκοπημένο και αδύναμο λιβανικό κράτος που δεν μπορεί να ελέγξει τη Χεζμπολάχ, έχει αφήσει την περιοχή έρμαιο ενός αδιέξοδου πολέμου.
Ν.Β.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Μέση Ανατολή: Το Ισραήλ συνεχίζει να σφυροκοπά τη Βηρυτό – Νέο διάγγελμα Νετανιάχου σήμερα
