PLUS
Πριν από λίγο καιρό, συγκλήθηκε στη Δαμασκό μια συνάντηση ανώτατου επιπέδου από βασικά αραβικά κράτη, με σκοπό να διερευνήσει την επαναβεβαίωση της συριακής επιρροής στον Λίβανο.
Για σχεδόν τρεις δεκαετίες, από το 1976 έως το 2005, στρατεύματα από τον μεγαλύτερο ανατολικό γείτονα της Βηρυτού, τη Συρία, στάθμευαν στον Λίβανο, αποχωρώντας μόνο μετά τη δολοφονία του δημοφιλούς πρωθυπουργού του Λιβάνου Ραφίκ Χαρίρι.
Τώρα η σκέψη για το πώς η Συρία θα μπορούσε να ξαναμπεί στη μάχη επανέρχεται στην επικαιρότητα αφού ο Γενικός Γραμματέας της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, θερμός σύμμαχος της Συρίας, που είχε περάσει τρεις δεκαετίες κάνοντας τη Χεζμπολάχ τη δύναμη με τη μεγαλύτερη επιρροή στον Λίβανο, αναλαμβάνοντας ουσιαστικά τον προηγούμενο ρόλο της Συρίας ήταν νεκρός. Το εμπόδιο για την επανεγκατάσταση της Συρίας στον Λίβανο έχει εκλείψει.
Όλοι αναρωτιούνται τώρα εάν η απουσία του θα αποδυναμώσει τις δύο δεκαετίες επιρροής που είχε ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν Αλί Χαμενεΐ στον Λίβανο και αν αυτή η αδυναμία του Ιράν θα μπορούσε να αφήσει τον Σύρο Πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ να επανέλθει στον Λίβανο αναλαμβάνοντας τον ρόλο που είχε για πρώτη φορά ο πατέρας του Χαφέζ;
Η ευκαιρία
Οι επιχειρησιακοί στόχοι του Ισραήλ στον Λίβανο περιλαμβάνουν την εξάρθρωση της ηγεσίας της Χεζμπολάχ, την αποκοπή των δικτύων επικοινωνιών της, την εξάλειψη των αποθεμάτων πυραύλων, τις εγκαταστάσεις εκτόξευσης και τις εγκαταστάσεις παραγωγής και τη διακοπή των γραμμών εφοδιασμού τόσο από τη θάλασσα όσο και από τη Συρία. Αναμφισβήτητα, μέχρι τώρα όλα δείχνουν πως το Ισραήλ επιτυγχάνει αυτούς τους στόχους.
Όλοι επίσης θεωρούν πως το Ισραήλ με την χερσαία εισβολή, ως μέρος του σχεδίου του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου επιδιώκει να επιτρέψει σε 60.000 εκτοπισμένους Ισραηλινούς να επιστρέψουν στο βόρειο Ισραήλ, δημιουργώντας μια ζώνη απαλλαγμένη από απειλές βόρεια των συνόρων.
Αυτό αντικατοπτρίζει και τους αρχικούς στόχους του Ισραήλ στη Γάζα: να δημιουργήσει μια ζώνη ασφαλείας στο βόρειο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας για να διευκολύνει την επιστροφή των εκτοπισμένων Ισραηλινών κοντά στα σύνορα.
Η ιστορία μας διδάσκει πως κάτι ανάλογο έχει γίνει και στο παρελθόν – ιδίως η ισραηλινή εισβολή του 1982 στον Λίβανο, η οποία ξεκίνησε με στόχο τη δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας αλλά επεκτάθηκε σε μια ευρείας κλίμακας εισβολή που έφτασε στη Βηρυτό και στο Μπααλμπέκ κοντά στα συριακά σύνορα. Η πολιορκία οδήγησε τελικά στην απέλαση από τον Λίβανο των μαχητών της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) υπό τον Γιάσερ Αραφάτ, ο οποίος αναγκάστηκε να καταφύγει στην Τυνησία.
Αθόρυβοι ελιγμοί
Το Ισραήλ μπορεί να σχεδιάζει κάτι παρόμοιο τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, ενθαρρυμένο από την οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες κατά τα άλλα απασχολούνται με τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου.
Η περίοδος από τώρα έως τον Ιανουάριο είναι για τις ΗΠΑ ουσιαστικά νεκρές καθώς μέχρι να αναλάβει ο /η νέος – α Πρόεδρος δεν μπορούν να κάνουν τίποτε το ουσιαστικό. Αυτό δίνει στο Ισραήλ και στον Νετανιάχου μεγαλύτερο περιθώριο για να εντείνουν τις επιχειρήσεις, γνωρίζοντας ότι η Ουάσιγκτον είναι δεν έχει μεγάλο περιθώριο παρέμβασης.
Όμως ο Νετανιάχου δεν είναι μόνος ο οποίος έχει την ευκαιρία για τέτοιους ελιγμούς. Ο Σύρος πρόεδρος Μπασάρ αλ Άσαντ φαίνεται επίσης να κινητοποιείται για να κεφαλαιοποιήσει τις εξελίξεις στον Λίβανο – μια χώρα που οι ηγέτες της Συρίας θεωρούν ως τη “στρατηγική τους αυλή”.
Τον τελευταίο χρόνο και καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου στη Γάζα, ο αλ Άσαντ κράτησε μια ιδιαίτερα σιωπηλή και ουδέτερη στάση, χωρίς να παρέχει καμία στρατιωτική υποστήριξη στη Χαμάς ή στον Άξονα Αντίστασης που υποστηρίζεται από το Ιράν. Ακόμη και οι δηλώσεις του ήταν εξαιρετικά συγκρατημένες.
Όταν οι Ισραηλινοί σκότωσαν ανώτερους ιρανούς στρατιωτικούς ηγέτες στο προξενείο τους στη Δαμασκό τον Απρίλιο, ο αλ Άσαντ δεν έκανε τίποτα, όπως ακριβώς έκανε κάθε φορά που οι ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές στόχευαν ιρανικά μέσα ή τη Χεζμπολάχ στη Συρία. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι η Συρία είναι σύμμαχος του Ιράν και παρά το γεγονός ότι η Χεζμπολάχ βοήθησε στη διάσωση του καθεστώτος του αλ Άσαντ πριν από μια δεκαετία.
Όταν το Ισραήλ και η Χεζμπολάχ ενεπλάκησαν για τελευταία φορά σε πόλεμο το 2006, ο ρόλος της Συρίας ήταν σαφώς διαφορετικός – υποστήριξε ενεργά τη Χεζμπολάχ, τόσο κρυφά όσο και φανερά. Σήμερα, η Χεζμπολάχ μπορεί να αισθάνεται τυχερή αν η Δαμασκός εκφράσει μόνον τη συμπάθειά της, αλλά τίποτε παραπάνω.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν το μήνυμα του αλ Άσαντ προς την «Εθνική Αντίσταση του Λιβάνου» και την «οικογένεια του μάρτυρα Χασάν Νασράλα», που εκδόθηκε τρεις ημέρες μετά τον θάνατο του Νασράλα. Είπε ότι ο Νασράλα «θα μείνει στη μνήμη του συριακού λαού, ως ο ηγέτης της Λιβανικςή Εθνικής Αντίστασης δίπλα στη Συρία και στον πόλεμό της ενάντια στον Σιωνισμό».
Η Χεζμπολάχ υπενθύμισε πρόσφατα στον Αλ Άσαντ τη βασική υποστήριξη που του έδειξε μόλις πριν από μια δεκαετία, όταν οι δυνάμεις κατά του Άσαντ είχαν το πάνω χέρι και κατευθύνονταν προς τη Δαμασκό μέχρι να παρέμβουν η Χεζμπολάχ και η Ρωσία.
Ένα βίντεο αφιέρωμα στο πένθος για τη δολοφονία του διοικητή της Χεζμπολάχ, Ιμπραήμ Ακίλ, τόνισε τη συμμετοχή του σε σημαντικές μάχες στην ύπαιθρο της Δαμασκού, στο Ιντλίμπ και στη Χομς. Έδειχνε τον Ακίλ να βοηθά τον Αλ Άσαντ την ώρα που το είχε ανάγκη. Πολλοί εκλαμβάνουν ως μια λεπτή επίπληξη στην αδιαφορία του αλ Άσαντ να ανταποδώσει τη χάρη.
Γεμίζοντας το κενό
Η ενδελεχής διείσδυση στη Χεζμπολάχ από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες, ακολουθούμενη από στοχεύσεις ακριβείας από την ισραηλινή αεροπορία, οδήγησε στο θάνατο ή τον τραυματισμό πολλών ηγετών και μαχητών της Χεζμπολάχ και στην καταστροφή μεγάλου μέρους των προηγμένων όπλων της.
Η ομάδα τώρα βρίσκεται πραγματικά με την πλάτη στον τοίχο. Εάν επιβιώσει, πιθανότατα θα απασχοληθεί με την ανασυγκρότησή της τα επόμενα χρόνια γεγονός που θα έχει ως αποτέλεσμα να χάσει για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα την επιρροή της στη Δαμασκό. Η διατήρηση της δομής της Χεζμπολάχ αποτελεί πλέον κορυφαία προτεραιότητα και για τον Ανώτατο Ηγέτη του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ.
Όμως η για αρκετό καιρό μέχρι να ανασυνταχθεί αποδυνάμωση της Χεζμπολάχ στον Λίβανο μειώνει άμεσα την επιρροή του Ιράν, δημιουργώντας ένα κενό εξουσίας που άλλα κόμματα θα επιδιώξουν αναπόφευκτα να καλύψουν και ο Αλ Άσαντ βλέπει τώρα αυτή την ευκαιρία να επανέλθει στον Λίβανο όπως έκανε ο πατέρας του το 1976, όταν ο συριακός στρατός ήταν ισχυρός και το συριακό κράτος ήταν σταθερό και συνεκτικό.
Τα μάτια σε ένα μεγαλύτερο έπαθλο
Η σημερινή Συρία είναι πολύ διαφορετική. Είναι κατακερματισμένη σε τρεις διακριτές περιοχές, καθεμία από τις οποίες λειτουργεί σχεδόν ανεξάρτητα. Η συριακή κοινωνία παραμένει βαθιά διχασμένη και η οικονομία της κατεστραμμένη. Ανήμπορη να ελέγξει το δικό της έδαφος, τεράστιες εκτάσεις της Συρίας έχουν γίνει το πεδίο ασκήσεων ξένων δυνάμεων που δημιούργησαν βάσεις για να διεξάγουν πόλεμο ενάντια σε ένοπλες ομάδες, είτε πρόκειται για την Τουρκία που πολεμά τις κουρδικές ομάδες είτε για την Αμερική που πολεμά τους τζιχαντιστές.
Ενώ ο πρώην ρόλος της Συρίας στον Λίβανο αποτελούσε κάποτε μέρος ορισμένων ευρύτερων περιφερειακών και διεθνών συμφωνιών, η σημερινή Συρία είναι διεθνώς απομονωμένη και αγωνίζεται να ανακτήσει την προηγούμενη θέση της.
Στο παρελθόν, η υποστήριξη του αλ Άσαντ στη Χεζμπολάχ ήταν μια στρατηγική για να σπάσει την απομόνωση της Συρίας. Σήμερα, πολλά αραβικά κράτη τον παροτρύνουν να απομακρυνθεί από τη Χεζμπολάχ και το Ιράν εάν θέλει να επανενταχθεί στα αραβικά έθνη.
Και αυτό μπορεί να μην είναι το μοναδικό έπαθλο που επιδιώκει ο Άσαντ.
Ν.Β.
