PLUS
Ήταν 11 Μαΐου 1982 όταν ο Δακτύλιος εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στο κέντρο της Αθήνας, με την ελπίδα ότι θα μείωνε την κυκλοφοριακή συμφόρηση και τη ρύπανση. Σχεδόν τέσσερις δεκαετίες αργότερα διαπιστώνω πως όχι μόνο δεν έχει καταφέρει να βελτιώσει την κατάσταση, αλλά σε πολλές περιπτώσεις την έχει χειροτερέψει.
Αναχρονιστικό ως μέτρο, που δεν ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες της πόλης και της κυκλοφορίας!
Ο Δακτύλιος λειτουργεί ως ένα αναχρονιστικό μέτρο που δεν ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες της πόλης και της κυκλοφορίας, ενώ η εκ περιτροπής κυκλοφορία των ΙΧ αυτοκινήτων, ανάλογα με τον λήγοντα αριθμό της πινακίδας τους, προσφέρει ελάχιστα στη μείωση της κίνησης.
Φέτος, τη Δευτέρα 16 Οκτωβρίου, τέθηκε και πάλι σε εφαρμογή ο Δακτύλιος, με την Τροχαία να περιορίζει την κυκλοφορία στο κέντρο της Αθήνας. Ωστόσο, από την πρώτη ημέρα παρατηρήθηκε το ίδιο φαινόμενο: αντί να βελτιωθεί η κυκλοφορία, η κατάσταση επιδεινώνεται. Πολλοί οδηγοί, προσπαθώντας να αποφύγουν τα όρια που θέτει ο Δακτύλιος, μετακινούνται στους δρόμους περιφερειακά της ζώνης απαγόρευσης, δημιουργώντας ακόμα μεγαλύτερη συμφόρηση σε βασικούς άξονες όπως η Λεωφόρος Κηφισού. Βλέπω καθημερινά τα ίδια φαινόμενα κυκλοφοριακής παράλυσης σε αυτή τη βασική αρτηρία της Αττικής, όπου τα οχήματα φρακάρουν για ώρες, επιβαρύνοντας όχι μόνο τη ροή της κυκλοφορίας αλλά και την ποιότητα του αέρα.
Μη προσαρμογή
Ένας από τους κύριους λόγους που αποτυγχάνει ο Δακτύλιος είναι η μη προσαρμογή των οδηγών στους περιορισμούς που επιβάλλει το μέτρο. Πολλοί οδηγοί επιλέγουν εναλλακτικές διαδρομές, δημιουργώντας ουρές στους περιφερειακούς δρόμους και αυξάνοντας την πίεση σε περιοχές που μέχρι πρόσφατα δεν είχαν τόσο σοβαρό πρόβλημα κίνησης. Αυτό το βλέπω καθαρά σε δρόμους όπως η Χαμοστέρνας και η Μιχαλακοπούλου, όπου η διαφορά στην κίνηση είναι αισθητή από την ημέρα που ξεκίνησε να ισχύει ξανά ο Δακτύλιος. Δεν είναι μόνο η επιβάρυνση των περιφερειακών δρόμων, αλλά και η έλλειψη βελτίωσης στο κέντρο της πόλης. Οι βασικοί άξονες που διασχίζουν το Κέντρο, όπως η Σταδίου, η Πανεπιστημίου και η Ακαδημίας, παραμένουν σχεδόν πάντα φρακαρισμένοι, παρά τους περιορισμούς.
Αντιλαμβάνομαι ότι ο Δακτύλιος βασίζεται σε ένα μοντέλο κυκλοφορίας που έχει τις ρίζες του στα τέλη της δεκαετίας του 1970, όταν η Αθήνα άρχισε να αντιμετωπίζει για πρώτη φορά σοβαρά προβλήματα κυκλοφοριακής συμφόρησης και ρύπανσης. Το μέτρο τέθηκε σε εφαρμογή το 1982 ως μια προσωρινή λύση για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, με τη λογική ότι η μείωση του αριθμού των αυτοκινήτων στο Κέντρο θα οδηγούσε σε μείωση των εκπομπών ρύπων. Όμως, αυτό το μοντέλο, που τότε είχε κάποια αποτελέσματα, δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις σημερινές συνθήκες. Σήμερα, οι ανάγκες της πόλης είναι διαφορετικές, όπως και τα μέσα μετακίνησης που διαθέτουμε. Η ίδια η δομή του Δακτυλίου επιτρέπει πολυάριθμες εξαιρέσεις, κάτι που εντείνει το πρόβλημα. Πολλοί οδηγοί βρίσκουν τρόπους να παρακάμψουν τους περιορισμούς, είτε αγοράζοντας δεύτερο αυτοκίνητο με διαφορετική πινακίδα, είτε εκμεταλλευόμενοι τις εξαιρέσεις που δίνονται για ειδικές κατηγορίες οχημάτων. Είναι κοινό μυστικό ότι ορισμένοι πολίτες αγοράζουν φθηνά, μικρά αυτοκίνητα, μόνο και μόνο για να έχουν μια δεύτερη πινακίδα και να μπορούν να κυκλοφορούν καθημερινά εντός Δακτυλίου. Οι εκθέσεις και οι μάντρες αυτοκινήτων «ξεστοκάρουν» οχήματα που ήταν έτοιμα για απόσυρση, καθώς πολλοί τα αγοράζουν ακριβώς γι’ αυτόν τον σκοπό. Αυτό όχι μόνο ακυρώνει την ουσία του μέτρου, αλλά και επιβαρύνει περαιτέρω την κυκλοφορία. Ένας άλλος παράγοντας που ενισχύει το πρόβλημα είναι οι πάρα πολλές «κατ’ εξαίρεση» άδειες που εκδίδονται για οχήματα εντός του Δακτυλίου, κυρίως από τα πολιτικά γραφεία και άλλες δημόσιες υπηρεσίες. Οι άδειες αυτές επιτρέπουν σε μια μεγάλη κατηγορία οχημάτων να κυκλοφορούν ανεξαρτήτως ημέρας, αυξάνοντας τον όγκο της κυκλοφορίας στο Κέντρο και καθιστώντας ακόμα πιο δύσκολη την εφαρμογή του μέτρου. Με βάση όλα τα παραπάνω, θεωρώ ότι ο Δακτύλιος είναι ένα εντελώς αναχρονιστικό μέτρο.
«Μονά – ζυγά»
Η Αθήνα είναι η μοναδική πόλη στην Ευρώπη που διατηρεί ακόμα το μέτρο των «μονών – ζυγών», κάτι που σε άλλες χώρες έχει εγκαταλειφθεί εδώ και χρόνια. Ο σύγχρονος αστικός σχεδιασμός και η διαχείριση της κυκλοφορίας πρέπει να βασίζονται σε πιο ολοκληρωμένες λύσεις, που να περιλαμβάνουν την προώθηση των μέσων μαζικής μεταφοράς, τη βελτίωση των υποδομών για ποδήλατα και πεζούς, και τη χρήση έξυπνων συστημάτων διαχείρισης της κυκλοφορίας. Συμπερασματικά, πιστεύω ότι ο Δακτύλιος, όπως λειτουργεί σήμερα, δεν εξυπηρετεί τον σκοπό για τον οποίο εφαρμόστηκε. Αντί να μειώνει την κυκλοφορία και να βελτιώνει την ποιότητα ζωής στο κέντρο της Αθήνας, δημιουργεί νέες εστίες κυκλοφοριακής συμφόρησης και οδηγεί τους οδηγούς σε αναποτελεσματικές λύσεις. Χρειάζεται μια νέα προσέγγιση που να λαμβάνει υπόψη τις σύγχρονες ανάγκες της πόλης και να προωθεί πιο βιώσιμες μορφές μετακίνησης, αν θέλουμε να δούμε πραγματική βελτίωση στην κυκλοφορία και την ποιότητα ζωής στην Αθήνα.
