PLUS
Το υπουργικό συμβούλιο του Ισραήλ ενέκρινε κατάπαυση του πυρός μεταξύ του Ισραήλ και της λιβανικής ομάδας Χεζμπολάχ, μέσω της λιβανικής κυβέρνησης.
Μόλις τεθεί σε ισχύ, η συμφωνία πρόκειται να τερματίσει περισσότερο από ένα χρόνο συγκρούσεων που ξεκίνησε όταν η Χεζμπολάχ άρχισε να εξαπολύει χτυπήματα στο Ισραήλ στις 8 Οκτωβρίου 2023, λέγοντας ότι θα συνεχιστεί όσο το Ισραήλ διεξάγει τον πόλεμό του εναντίον του λαού της Γάζας.
Η Χεζμπολάχ –και οι Λιβανέζοι αντίπαλοι και σύμμαχοί της– υποστηρίζουν τον τερματισμό του πολέμου, αλλά συνεχίζουν να απασχολούν τα ερωτήματα για τους όρους της εκεχειρίας, για το πού βρίσκεται αυτή τη στιγμή και το αν αυτή τελικά θα διατηρηθεί.
Η εκεχειρία Ισραήλ – Λιβάνου είναι ουσιαστικά μια επανάληψη του ψηφίσματος 1701 του ΟΗΕ, της συμφωνίας που τερμάτισε τον πόλεμο του Λιβάνου το 2006 και «χάρισε» 18 χρόνια ειρήνης.
Όμως κανείς δεν τολμά να ελπίζει ότι η νέα αυτή συμφωνία θα διαρκέσει τόσο πολύ -και μπορεί να μην επιβιώσει ούτε μία εβδομάδα- αλλά το σίγουρο είναι ότι επιτετεύχθηκε επειδή η χρονική στιγμή εξυπηρετεί όλα τα κύρια εμπλεκόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ, του Λιβάνου, του Ιράν, των ΗΠΑ και της Ευρώπης.
Τι περιλαμβάνει η κατάπαυση του πυρός;
Τα ισραηλινά στρατεύματα θα αποχωρήσουν από το νότιο Λίβανο και η Χεζμπολάχ θα αποσυρθεί βόρεια του ποταμού Λιτάνι, τερματίζοντας την παρουσία της στο νότο.
Μετά από αυτό ο λιβανέζικος στρατός, ο οποίος παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό θεατής στον τρέχοντα πόλεμο, θα αναπτυχθεί στο νότο για να παρακολουθήσει την κατάπαυση του πυρός.
Μια διεθνής ειδική ομάδα με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες που περιλαμβάνει Γάλλους ειρηνευτές θα αναπτυχθεί επίσης για να επιβλέπει την εφαρμογή της εκεχειρίας.
Ο λιβανέζικος στρατός θα κληθεί να επεκτείνει τον ρόλο του στον Λίβανο, κυρίως στο νότο, όπου θα γίνει το μόνο ένοπλο σώμα και θα αναλάβει όλες τις δραστηριότητες που σχετίζονται με τα όπλα στη χώρα.
Τι γίνεται με τους ανθρώπους που έπρεπε να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους;
Σύμφωνα με την εκεχειρία θα πρέπει να επιτραπεί στους πολίτες του Λιβάνου και του Ισραήλ να επιστρέψουν σταδιακά στα σπίτια τους.
Ωστόσο, οι καταστροφές στο νότο του Λιβάνου είναι τόσο εκτεταμένες που είναι δύσκολο να πούμε πόσοι άνθρωποι θα προσπαθήσουν να επιστρέψουν εκεί.
Από την πλευρά του Ισραήλ, οι κάτοικοι από το βορρά μπορεί να επιστρέψουν ή και όχι , καθώς πολλοί αναμένεται να μην εμπιστεύονται την κατάπαυση του πυρός.
Θα διατηρηθεί η κατάπαυση του πυρός;
Αμφίβολο αν και υπάρχουν ελπίδες να κρατήσει αρκετά όπως και στο παρελθόν, λένε οι ειδικοί.
«Χωρίς μια συνολική πολιτική συμφωνία που να περιλαμβάνει το Ιράν, η κατάπαυση του πυρός κινδυνεύει να είναι ένα προσωρινό μέτρο», δήλωσε στο Al Jazeera ο Imad Salamey, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Λιβανέζικο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο.
«Αλλά ακόμη και υπό αυτές τις συνθήκες, η κατάπαυση του πυρός πιθανότατα θα αγόραζε αρκετά χρόνια σχετικής ειρήνης», πρόσθεσε.
Άλλοι αναλυτές είναι λιγότερο αισιόδοξοι, με τον αρθρογράφο της Haaretz, Άλον Πίνκας, να λέει ότι η συμφωνία –με βάση τις αναφερόμενες λεπτομέρειες– φαίνεται πολύ εύθραυστη και αδύνατο να εφαρμοστεί, ειδικά όταν βασίζεται στον λιβανέζικο στρατό που επεκτείνει τον ρόλο του.
Είναι και οι δύο πλευρές ευχαριστημένες με τους όρους;
Το Ισραήλ ζήτησε το δικαίωμα να χτυπήσει τον Λίβανο για να «επιβάλει» τους όρους της κατάπαυσης του πυρός, εάν ο λιβανέζικος στρατός και η διεθνής ειδική ομάδα δεν καταφέρουν να κρατήσουν τη Χεζμπολάχ μακριά από τα σύνορα.
Η αποδοχή του αιτήματος του Ισραήλ, λένε οι ειδικοί, θα σήμαινε διεθνή «εξουσιοδότηση» ότι το Ισραήλ μπορεί να παραβιάζει τακτικά την κυριαρχία του Λιβάνου όποτε το κρίνει σκόπιμο.
«Θα μπορούσαμε να εισερχόμαστε σε μια νέα φάση… ίσως στη Συριοποίηση [του Λιβάνου]», δηλώνει ο Καρίμ Εμίλ Μπατάρ, ειδικός στον Λίβανο και αναπληρωτής καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Saint Joseph του Λιβάνου.
Ο Λίβανος έχει από καιρό αντιταχθεί στην ιδέα ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να έχει το δικαίωμα να χτυπήσει το έδαφός του κατά βούληση, υποστηρίζοντας ότι αυτό θα ήταν παραβίαση της κυριαρχίας του. Μέχρι στιγμής δεν είναι σαφές εάν αυτή η ρήτρα θα συμπεριληφθεί στην κατάπαυση του πυρός ή αν θα είναι μέρος μιας χωριστής συμφωνίας μεταξύ των ΗΠΑ και του Ισραήλ.
Τι γίνεται με την επόμενη μέρα;
Το Ισραήλ έχει καταστρέψει περίπου 37 χωριά και έχει ισοπεδώσει μεγάλες γειτονιές στη Βηρυτό, τη Ναμπατιέ και την Τύρο.
Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που ξεριζώθηκαν είναι Σιίτες Μουσουλμάνοι – μια δημογραφική ομάδα από την οποία αντλεί το μεγαλύτερο μέρος της υποστήριξής της η Χεζμπολάχ – οι οποίοι δεν θα μπορούν να επιστρέψουν στα χωριά τους στο άμεσο μέλλον.
Η παρατεταμένη και άνευ προηγουμένου μετατόπισή τους θα μπορούσε να προκαλέσει εντάσεις στις σχέσεις με τις κοινότητες υποδοχής που ανήκουν σε άλλες θρησκευτικές αιρέσεις.
Οι σεχταριστικές κοινότητες του Λιβάνου υπέστησαν οξεία βία κατά τη διάρκεια του λιβανικού εμφυλίου πολέμου από το 1975 έως το 1990. Αυτή η βία οδήγησε σε μαζικούς εκτοπισμούς και στον γεωγραφικό διαχωρισμό των κύριων σεχταριστικών κοινοτήτων του Λιβάνου. Αυτές οι κοινότητες θα αναγκαστούν τώρα να ζουν μεταξύ τους χωρίς ιδιαίτερη υποστήριξη από την υπηρεσιακή κυβέρνηση, η οποία παρασύρεται από μια οξεία οικονομική κρίση.
Τι ακολουθεί για τη Χεζμπολάχ;
Για την Χεζμπολάχ, η επιβίωση -πολιτικά και στρατιωτικά- είναι η ανταμοιβή της νέας συμφωνίας. Παρά τους βομβαρδισμούς του Ισραήλ για περισσότερο από έναν χρόνο και την εκδίωξη περίπου 60.000 Ισραηλινών από τη γη τους, θα ζήσει για να πολεμήσει άλλη μια μέρα.
Η παρουσία της διεθνούς ειδικής ομάδας και της εγχώριας αντιπολίτευσης στον στρατιωτικοποιημένο ρόλο της Χεζμπολάχ καθιστά πρόκληση για την ομάδα να ανακτήσει την προηγούμενη ισχύ της, σύμφωνα με τον Imad Salamey, καθηγητή πολιτικών επιστημών στο Λιβανέζικο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο ο οποίος σημειώνει πως «η Χεζμπολάχ μπορεί να αναγκαστεί να μετατοπίσει την εστίασή της προς τα μέσα, επιδιώκοντας να εξασφαλίσει τη συνάφειά της εντός του λιβανικού κράτους και όχι μέσω εξωτερικών στρατιωτικών επιχειρήσεων, τοποθετώντας έτσι τον εαυτό της για έναν ρόλο στη διαμόρφωση του μελλοντικού πολιτικού τοπίου του Λιβάνου».
Το Ιράν έχει επίσης λόγους να είναι ευχαριστημένο. Η Χεζμπολάχ είναι ο άσος του στην περιοχή που, μόλις πριν από ένα μήνα, φαινόταν ότι θα μπορούσε να χάσει εντελώς.
Διαχωρίζοντας τον πόλεμο στη Γάζα από τη μάχη στο βορρά και συμφωνώντας σε κατάπαυση του πυρός, Η Χεζμπολάχ κέρδισε χρόνο που θα της επιτρέψει να συνεχίσει να προβάλλει τη δύναμή της από το Λίβανο σε όλη την περιοχή.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ισραήλ: Οι πολίτες του Λιβάνου να μην πλησιάζουν θέσεις του στρατού μετά την κατάπαυση του πυρός
