PLUS
Η ταχύτητα της νίκης της συριακής αντιπολίτευσης στην ανατροπή του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ είναι αξιοσημείωτη. Ακόμη πιο αξιοσημείωτο είναι ότι αυτή η επανάσταση, που θα αναδιαμορφώσει την περιοχή, ήταν μια εξέγερση από τους ίδιους τους Σύρους – όχι μια εξέγερση που επιβλήθηκε από μια ξένη κυβέρνηση.
Μαχητές υπό την ηγεσία των δυνάμεων HTS του Αμπού Μοχάμεντ αλ-Τζολάνι έθεσαν τέλος σε μια πολύχρονη διακυβέρνηση από την οικογένεια Άσαντ μέσα σε μόλις μια εβδομάδα, αποκαλύπτοντας την αδυναμία στην καρδιά του καθεστώτος – και την αδυναμία ή την απροθυμία των προστάτων του, Ιράν και Ρωσία, να τον βοηθήσει να επιβιώσει. Το αποτέλεσμα είναι σαφώς μια σημαντική οπισθοδρόμηση για τη Μόσχα και την Τεχεράνη. Ο πιο πιθανός νικητής είναι η Τουρκία, υποστηρικτής ορισμένων από τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης.
Αλλά η πτώση του Άσαντ θα αυξήσει την αστάθεια παντού. Οι χώρες της περιοχής θα προσπαθήσουν τώρα να περιορίσουν τον κίνδυνο να εξαπλωθεί η αναταραχή καθώς αλλάζει η ισορροπία δυνάμεων.
Πλήγμα για την Τεχεράνη και την Μόσχα
Για το Ιράν, η πτώση του Άσαντ σηματοδοτεί την απώλεια της «χερσαίας γέφυρας» του προς την ανατολική Μεσόγειο και μιας βάσης για τους αντιπροσώπους του, ιδιαίτερα τη Χεζμπολάχ. Η απόφασή της να μην στείλει δυνάμεις για να υποστηρίξει τον Άσαντ ήταν μια από τις πιο σημαντικές κινήσεις καθώς εξελισσόταν η ανάληψη της εξουσίας από την Συριακή αντιπολίτευση.
Θα μπορούσε να αντικατοπτρίζει την αναγνώριση της μοιραίας αδυναμίας του καθεστώτος Άσαντ, που δεν ήταν δημοφιλής ακόμη και πριν από τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση. Θα μπορούσε επίσης να απεικονίσει την αδυναμία της ίδιας της Τεχεράνης: το Ιράν και η Χεζμπολάχ έχουν υποστεί σημαντικές απώλειες στη σύγκρουση με το Ισραήλ.
Ωστόσο, μπορεί να σηματοδοτήσει την πραγματιστική αναγνώριση του Ιράν ότι δεν θα κέρδιζε τίποτα από μια παρέμβαση – είτε στις σχέσεις του με τους Άραβες γείτονες είτε με την επερχόμενη κυβέρνηση Τραμπ. Αυτό μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω ερωτήματα σχετικά με την ευθραυστότητα του καθεστώτος στην Τεχεράνη – αν και η ανθεκτικότητα και η εφευρετικότητά του δεν πρέπει να υποτιμηθούν.
Για τη Ρωσία, η πτώση του Άσαντ είναι ένα πλήγμα του οποίου η σημασία είναι δύσκολο να βαθμονομηθεί. Όποια κυβέρνηση και αν προκύψει στη Δαμασκό αναμένεται –προς το παρόν– να σεβαστεί τη συμφωνία που έκλεισε ο Άσαντ παραχωρώντας στη Ρωσία τη χρήση μιας στρατιωτικής βάσης στη συριακή ακτή. Αλλά αυτό το σημαντικό αυτό πλεονέκτημα είναι ευάλωτο και αυτό διακινδυνεύει την επιρροή του στην περιοχή.
Όπως η Τεχεράνη, η Μόσχα αποφάσισε να μην υποστηρίξει τον Άσαντ στις τελευταίες του μέρες. Αυτό μπορεί να αντανακλά αδυναμία ή απλώς αδυναμία λόγω του πολέμου που διεξάγει στην Ουκρανία. Ενώ η Ρωσία διατηρεί εκτεταμένη επιρροή στην περιοχή, θα πρέπει να ξαναχτίσει αυτά τα δίκτυα.
Οι νέες προκλήσεις της Άγκυρας
Αντίθετα, η Τουρκία έχει λόγους να είναι ικανοποιημένη. Αλλά η ανατροπή του Άσαντ θα φέρει τεράστια πολυπλοκότητα. Η Τουρκία είναι κοντά στον Αμπού Μοχάμεντ αλ-Τζολάνι αλλά δεν ελέγχει τις δυνάμεις του. Μέχρι τώρα η Τουρκία είχε απασχοληθεί κυρίως με προβλήματα κοντά στα σύνορά της, ιδιαίτερα με τη διαρκή πρόκληση που θέτουν οι Κούρδοι μαχητές που επιδιώκουν την αυτονομία.
Η Άγκυρα θα πρέπει τώρα να ασχοληθεί με το τι συμβαίνει στη Δαμασκό, στο νότο της Συρίας. Θα αναγνωρίσει, επίσης, ότι ως αραβική χώρα, οι αποφάσεις της Συρίας διαμορφώνονται από τις σχέσεις της με τους Άραβες γείτονές της.
Η απάντηση της Σαουδικής Αραβίας, του Ιράκ και της Ιορδανίας είναι επομένως κεντρικής σημασίας για τη σταθερότητα ή όχι του νέου συριακού καθεστώτος. Μετά από χρόνια μομφής για τον Άσαντ, πέρυσι είχαν προσκαλέσει τη Συρία πίσω στον Αραβικό Σύνδεσμο. και το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου την 1η Δεκεμβρίου είχε καλέσει την αντιπολίτευση στον Άσαντ να υποχωρήσει.
Θα πρέπει τώρα να συνομιλήσουν και να αντιμετωπίσουν τον Μοχάμεντ αλ-Τζολάνι καθώς και τις άλλες δυνάμεις που κυριαρχούν στα βορειοανατολικά. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα όμως αισθάνονται άβολα με τις ισλαμιστικές ρίζες του HTS το οποίο ήταν παρακλάδι της Αλ Κάιντα, αν και ο αλ-Τζολάνι εδώ και καιρό έχει αλλάξει γλώσσα για να φαίνεται πιο μετριοπαθής και έχει λάβει μέτρα για να υποβαθμίσει την ακραία ισλαμιστική ρητορική αυτές τις τελευταίες ημέρες.
Για το Ισραήλ, η πτώση του Άσαντ σηματοδοτεί την ξαφνική έξοδο από τη σκηνή ενός καθιερωμένου αντιπάλου. Στο βαθμό που αποδυναμώνει το στρατηγικό βάθος του Ιράν στην περιοχή η κυβέρνηση του Ισραήλ το βλέπει ως δικαίωση για την κίνησή της να εξολοθρεύσει την ηγεσία της Χεζμπολάχ. Αλλά η αναταραχή και οι μάχες κοντά στα σύνορά της και κοντά στα κατεχόμενα Υψίπεδα του Γκολάν θα απαιτήσουν την προσοχή και τη στρατιωτική του παρουσία – πράγμα που το καθιστά δύσκολο καθώς δεν έχει αρκετές δυνάμεις ελεύθερες αφού ο πόλεμος στην Γάζα δεν έχει τελειώσει.
Άγνωστα νερά για τη Δύση
Για τη Δύση, η αποχώρηση ενός δικτάτορα που ενήργησε στενά με τη Ρωσία και το Ιράν σίγουρα δεν αποτελεί πηγή λύπης. Αλλά η πτώση του Άσαντ οδηγεί επίσης στην αδυναμία της Δύσης να διαμορφώσει την περιοχή όπως ήλπιζε κάποτε και τώρα θα πρέπει να συνδιαλλαγεί και διαπραγματευθεί με μία κυβέρνηση της οποίας πρώην μέλη του Ισλαμικού Κράτους – τρομοκρατών για τη Δύση – θα αποτελούν ζωτικά της κομμάτια.
Οι Ταλιμπάν, η Αλ Κάιντα, η Χεζμπολάχ και άλλες ομάδες έχουν αποδείξει με τα χρόνια, ότι οι τρομοκρατικές οργανώσεις είναι δύσκολο να τεθούν μόνιμα υπό έλεγχο. Στην περίπτωση του ISIS, τα μέλη του έχουν ενεργήσει στρατολόγηση για το Ισλαμικό Κράτος σε χώρες σε όλο τον κόσμο και πολλοί από αυτούς βρίσκονται στη Δύση. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και μια πιο μετριοπαθής κυβέρνηση τζιχαντιστών στη Συρία θα συνεχίσει να έχει σχέσεις και επικοινωνία με πρώην αξιωματικούς και πρώην στρατιώτες του Ισλαμικού Κράτους ανέπαφους και καθαρούς στην Βρετανία, στην Γαλλία, στην Ολλανδία, την Τυνησία και σε δεκάδες άλλες χώρες, γνωστοί ως μοναχικοί λύκοι εμπνεύσεως της ISIS.
Ανακούφιση για την Συρία;
Για την ίδια τη Συρία, η απομάκρυνση του Άσαντ μπορεί να φέρει την ανακούφιση, ακόμη και την ευημερία, για την οποία ελπίζουν ξεκάθαρα τα πλήθη που πανηγυρίζουν. Η βαρβαρότητα του καθεστώτος του και η οικονομική δυσπραγία που ακολούθησαν τις κυρώσεις και το καθεστώς του Άσαντ προκάλεσαν δεινά σε ολόκληρη τη χώρα.
Πολλά θα εξαρτηθούν από το εάν ο αλ Τζουλάνι θα επιδιώξει να σχηματίσει ο ίδιος κυβέρνηση ή θα αναζητήσει ένα πιο συμβιβαστικό και χωρίς αποκλεισμούς μοντέλο, όπως ελπίζουν ορισμένοι περιφερειακοί παρατηρητές. Αλλά υπάρχει μακρύς δρόμος από τη νίκη της αντιπολίτευσης μέχρι την ανάδυση μιας νέας κυβέρνησης και ενός σταθερού κράτους που θα υπηρετεί τον συριακό λαό.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ισραήλ και ΗΠΑ βιάζονται να διαλύσουν τη Συρία – Τι λέει Ρώσος ειδικός
Τι μπορεί να κρύβει η μετά – Ασάντ εποχή για τη Συρία
