PLUS
Μετά τη σύλληψη νωρίτερα αυτόν τον μήνα του βασικού πολιτικού αντιπάλου του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν , του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, με κατηγορίες για διαφθορά και τρομοκρατία, η πλατεία Ταξίμ, ο μεγαλύτερος τουριστικός χώρος της πόλης και το κέντρο πολιτικών διαμαρτυριών, είναι κενή, αποκλεισμένη από την αστυνομία.
Ο σταθμός του μετρό της πλατείας Ταξίμ και πολλοί από τους άλλους πιο πολυσύχναστους σταθμούς της πόλης έχουν κλείσει. Η περιφερειακή κυβέρνηση έχει περιορίσει την πρόσβαση με αυτοκίνητα και υπεραστικά λεωφορεία προς την Κωνσταντινούπολη. Η αστυνομία ελέγχει τα εισερχόμενα οχήματα και όποιος είναι ύποπτος ότι ταξίδεψε στην Πόλη για να διαμαρτυρηθεί, απομακρύνεται.
Την περασμένη εβδομάδα, το γραφείο του κυβερνήτη της Κωνσταντινούπολης απαγόρευσε τις δημόσιες διαμαρτυρίες και τις πολιτικές διαδηλώσεις – δικαιώματα που κατοχυρώνονται στο σύνταγμα. Ωστόσο, οι αυθόρμητες μη εξουσιοδοτημένες διαδηλώσεις και οι συγκρούσεις με την αστυνομία συνεχίστηκαν αμείωτα, παρόλο που η πρόσβαση στο Διαδίκτυο έχει περιοριστεί σε μια προσπάθεια να αποτραπούν συγκεντρώσεις. Η αστυνομία χρησιμοποιεί αδίστακτα δακρυγόνα και έχει συλλάβει αμέτρητα άτομα.
Και φυσικά είναι να αναρωτιέται κανείς πώς θα μπορούσαν να συμβαίνουν τέτοια εξωφρενικά πράγματα σε μια χώρα που είναι μέλος του ΝΑΤΟ και αναζητά την ένταξή της στην ΕΕ. Ενώ ο κόσμος είναι απασχολημένος με τον Ντόναλντ Τραμπ, με τους πολέμους μεταξύ Παλαιστίνης και Ισραήλ, Ουκρανίας και Ρωσίας, ό,τι λίγο απομένει από την τουρκική δημοκρατία παλεύει τώρα για τη ζωή της .
Η φυλάκιση του κύριου αντιπάλου του προέδρου, ενός πολιτικού ικανού να κερδίσει μαζική υποστήριξη, φέρνει την ισχυρή, αυταρχική διακυβέρνηση του Ερντογάν σε επίπεδο που δεν έχουμε ξαναδεί. Η σύλληψη του Ιμάμογλου έγινε λίγες μόνο ημέρες πριν το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης της Τουρκίας αναμενόταν να τον υποδείξει επίσημα ως υποψήφιο για την προεδρία. Οι άνθρωποι υπέρ ή κατά της κυβέρνησης συμφωνούν τώρα σε μεγάλο βαθμό σε ένα πράγμα: Ο Ερντογάν βλέπει τον Ιμάμογλου ως πολιτική απειλή και θέλει να τον ξεφορτωθεί.
Ο Ιμαμόγλου κέρδισε περισσότερες ψήφους από το κόμμα του Ερντογάν, το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, στις τρεις τελευταίες δημαρχιακές εκλογές της Κωνσταντινούπολης. Όταν δε ο Ιμάμογλου νίκησε τον υποψήφιο του κόμματος στις εκλογές του Απριλίου 2019, ο Ερντογάν ακύρωσε το αποτέλεσμα, επικαλούμενος τεχνικές παρατυπίες. Οι εκλογές επαναλήφθηκαν δύο μήνες αργότερα. Ο Ιμάμογλου κέρδισε ξανά και ακόμα περισσότερο, αύξησε τη διαφορά του.
Στον επόμενο γύρο των τοπικών εκλογών το 2024, μετά από πέντε χρόνια στην εξουσία, ο Ιμαμόγλου νίκησε για άλλη μια φορά τον υποψήφιο του κόμματος του Ερντογάν και εξελέγη δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης για τρίτη φορά. Το εκλογικό ιστορικό τουΙμάμογλου και η αυξανόμενη δημοτικότητά του τον έχουν κάνει τον κύριο υποψήφιο της αντιπολίτευσης που θα μπορούσε να αμφισβητήσει με επιτυχία τον Ερντογάν στις επόμενες προεδρικές εκλογές.
Η άλλη πλευρά σε όλα αυτά είναι ότι ο Ερντογάν φαίνεται να χρησιμοποιεί την ίδια τακτική για τον αντίπαλό του με αυτή που χρησιμοποιήθηκε για τον ίδιο πριν από 27 χρόνια. Το 1998, ο Ερντογάν ήταν ο εκλεγμένος δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης και δημοφιλής προσωπικότητα. Τότε το κοσμικό και στρατιωτικό κατεστημένο θεώρησε επικίνδυνη την άνοδο του πολιτικού Ισλάμ. Ο Ερντογάν φυλακίστηκε και κατηγορήθηκε για υποκίνηση θρησκευτικού μίσους μετά από μια απαγγελία πολιτικού ποιήματος σε μια συγκέντρωση. Ο Ερντογάν απομακρύνθηκε από τη θέση του δημάρχου και πέρασε τέσσερις μήνες στη φυλακή.
Όμως η φυλάκισή του και η προκλητική άρνησή του να συνεργαστεί με το κατεστημένο και να υποκύψει στις κατασταλτικές απαιτήσεις του στρατού βοήθησαν στην περαιτέρω αύξηση του πολιτικού του προφίλ. Όπως έχουν επισημάνει ορισμένοι σχολιαστές, η φυλάκιση του Ιμάμογλου, ο οποίος έχει αρνηθεί τις κατηγορίες και επίσης υπόσχεται ότι δεν «θα υποκύψει», μπορεί στην πραγματικότητα να έχει το ίδιο ακούσιο αποτέλεσμα. Θα μπορούσε κάλλιστα να βοηθήσει στο να γίνει ο δήμαρχος ακόμη πιο δημοφιλής .
Ωστόσο, η κατάσταση δεν είναι η ίδια. Ο Ιμάμογλου βρίσκεται αντιμέτωπος με μια εσκεμμένη και αποφασιστική προσπάθεια να τον απομακρύνει από την υποψηφιότητα. Την ημέρα πριν από την αποστολή της αστυνομίας στο σπίτι του, ο Τύπος υπέρ του Ερντογάν και ο διορισμένος από τον Ερντογάν πρύτανης του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης κήρυξαν άκυρο το πτυχίο του επικαλούμενοι φερόμενες παρατυπίες στη μεταγραφή του από ιδιωτικό πανεπιστήμιο. Δεδομένου ότι μόνο απόφοιτοι πανεπιστημίου επιτρέπεται να είναι υποψήφιοι για την προεδρία στην Τουρκία, αυτό θα απέκλειε τον Ιμαμόγλου, ο οποίος είπε ότι σχεδίαζε να αμφισβητήσει την απόφαση. Ακολούθησαν οι κατηγορίες για διαφθορά και τρομοκρατία.
Η επισήμανση των πολιτικών αντιπάλων ως τρομοκρατών είναι μια τάση που απέκτησε η κυβέρνηση Ερντογάν μετά το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα του 2016, όταν μια φατρία των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων προσπάθησε να τον ανατρέψει και να αναλάβει την εξουσία. Ένα δικαστήριο που ελέγχεται τώρα από τον Ερντογάν έχει φυλακίσει τον Ιμάμογλου με κατηγορίες διαφθοράς, αλλά δεν απήγγειλε κατηγορίες για «τρομοκρατία».
Αυτή η κατηγορία επιτρέπει στον Πρόεδρο Ερντογάν να τοποθετήσει τον υποψήφιο που προτιμά στον ρόλο του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης –μια θέση που το κόμμα του απέτυχε να κερδίσει για τρεις συνεχόμενες εκλογές– και έτσι, κάποιοι φοβούνται, ότι θα μπορούσε να ανακατευθύνει μέρος των ατελείωτων φορολογικών εσόδων της πόλης σε δραστηριότητες δημοσιότητας και προπαγάνδας για το δικό του κόμμα.
Με τη φυλάκιση του Ιμαμόγλου, ο Ερντογάν δεν παραγκωνίζει απλώς έναν πιο δημοφιλή πολιτικό αντίπαλο – επιδιώκει επίσης να πάρει πίσω στα χέρια του έναν πλούτο πόρων που δεν μπορούσε να αγγίξει εδώ και επτά χρόνια. Εάν τα καταφέρει, οι επόμενες προεδρικές εκλογές θα έχουν υποψήφιο μόνο τον Ερντογάν.
Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη για όποιον παρακολουθεί στενά την τουρκική πολιτική. Την τελευταία δεκαετία, η Τουρκία δεν αποτελεί μια πραγματική δημοκρατία όπου μπορεί κανείς να ψηφίσει τον υποψήφιο που προτιμά, ενώ υπάρχουν περιορισμοί στην ελευθερία λόγου ή σκέψης. Πράγματι, το τουρκικό κράτος έχει προσπαθήσει να εξαναγκάσει τον λαό του σε ομοιομορφία. Κανείς δεν μιλάει καν για τους πολλούς δημοσιογράφους και δημόσιους υπαλλήλους που φυλακίστηκαν αυθαίρετα τις τελευταίες ημέρες σε μια προσπάθεια να προσθέσουν βάρος και αξιοπιστία στις κατηγορίες διαφθοράς εναντίον του Ιμάμογλου είτε για να υποβαθμιστούν στον Τύπο όλα όσα συμβαίνουν.
Τώρα, με τη σύλληψη του πιο δημοφιλούς πολιτικού της χώρας –του υποψηφίου που θα είχε κερδίσει την πλειοψηφία των ψήφων στον επόμενο γύρο των εθνικών εκλογών– ακόμη και αυτή η περιορισμένη μορφή δημοκρατίας φτάνει στο τέλος της. Αυτό είναι απαράδεκτο και οδυνηρό, και γι’ αυτό όλο και περισσότεροι άνθρωποι συμμετέχουν στις τελευταίες διαδηλώσεις . Για την ώρα, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα γίνει στη συνέχεια.
Άρθρο γνώμης του Ορχάν Παμούκ, συγγραφέα που τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2006
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ερντογάν: Κίνημα βίας οι διαδηλώσεις για τον Ιμάμογλου – Θα λογοδοτήσουν οι υπεύθυνοι
