PLUS
Βελτιώσεις στον ισχύοντα Ποινικό Κώδικα, και ειδικά στα λεγόμενα «περιουσιακά εγκλήματα», όπως είναι οι κλοπές, οι ληστείες και οι διαρρήξεις αναμένονται το επόμενο διάστημα, ενώ αλλαγές κυοφορούνται και σε διατάξεις που απαγορεύουν τη μετατροπή ποινών φυλάκισης για πλημμελήματα από τρία έως πέντε έτη σε χρηματικές.
Το πράσινο φως για τις τροποποιήσεις στα συγκεκριμένα άρθρα του Ποινικού Κώδικα θα δώσει – όπως όλα δείχνουν- το επόμενο διάστημα η Διαρκής Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή που έχει συσταθεί στο υπουργείο Δικαιοσύνης υπό την προεδρία του καθηγητή της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Λάμπρου Μαργαρίτη.
Αντικείμενο της επιτροπής στην οποία συμμετέχουν 16 ακόμη διακεκριμένοι νομικοί επιστήμονες είναι η παρακολούθηση του τρόπου εφαρμογής από τη νομολογία και του βαθμού αποδοχής από την επιστήμη των διατάξεων του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Το έργο της επιτροπής, δε, δεν σταματά όταν υποβάλει τις προτάσεις της προς το υπουργείο Δικαιοσύνης για τροποποιήσεις σε προβληματικά άρθρα του Ποινικού Κώδικα, αλλά συνεχίζεται καθώς αποστολή της είναι η ερμηνεία και η αντιμετώπιση νομικών ζητημάτων που αφορούν και σε άλλα νομικά θέματα που θα απασχολήσουν τη Δικαιοσύνη και υπουργεία.
Προς το παρόν, ωστόσο, η συγκεκριμένη επιτροπή έπειτα από δέκα μήνες συνεχών συνεδριάσεων έχει, σύμφωνα με πληροφορίες καταλήξει σε σημαντικές διαπιστώσεις όσον αφορά συγκεκριμένα άρθρα του νέου Ποινικού Κώδικα.
Οι απόψεις δε των μελών της αποκρυσταλλώθηκαν αφού προηγουμένως είχε καλέσει ενώπιων της προς ακρόαση όλους τους αρμόδιους φορείς, εκπροσώπους πρωτοδικείων της χώρας ακόμη και του Αρείου Πάγου, δικηγορικών συλλόγων, δικαστικών ενώσεων κ.α.
Σκοπός των ακροάσεων ήταν τα μέλη της επιτροπής να λάβουν γνώση από πρώτο χέρι για τυχόν παθογένειες άρθρων του νέου Ποινικού Κώδικα, αλλά και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας όπως αυτές αναδεικνύονται κατά την εφαρμογή των διατάξεων σε καθημερινή βάση στα δικαστήρια.
Έτσι, μετά από αυτές τις διεργασίες η επιτροπή προσανατολίζεται να εισηγηθεί κατά τους πρώτους μήνες του νέου έτους αλλαγές όσον αφορά στις διατάξεις για τα περιουσιακά εγκλήματα. Θα πρέπει να σημειωθεί, πάντως, πως την τελική απόφαση για το αν οι αλλαγές αυτές θα «περάσουν» ή όχι θα τη λάβει η ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης.
Συγκεκριμένα, στα μέλη της επιτροπής έχει παγιωθεί η επιστημονική άποψη ότι η πρόβλεψη που υπάρχει στον νέο Ποινικό Κώδικα για κατ΄ έγκληση, δηλαδή μετά από μήνυση του παθόντος δίωξη του δράστη ληστείας, κλοπής και άλλων εγκλημάτων κατά της περιουσίας δημιουργεί μεγαλύτερα προβλήματα από αυτά που επιχείρησε να λύσει. Με απλά λόγια, με τις ισχύουσες διατάξεις για να διωχθεί ο δράστης κλοπής θα πρέπει ο παθών να καταθέσει μήνυση σε βάρος του καταβάλλοντας φυσικά το παράβολο αξίας 50 ευρώ. Μόνο έτσι μπορεί να ξεκινήσει η διαδικασία για να συλληφθεί ο δράστης της ληστείας.
Αντίθετα, μέχρι την εφαρμογή του νέου Ποινικού Κώδικα το αδίκημα της κλοπής διωκόταν αυτεπάγγελτα. Πλέον η τάση που έχει διαμορφωθεί στα μέλη της επιτροπής είναι να επιτραπεί η αυτεπάγγελτη παράβαση για δίωξη του δράστη κλοπής και η κατάθεση μήνυσης από τι θύμα να αποτελεί την εξαίρεση και όχι τον κανόνα.
Κοινωφελής εργασία, ελαφρυντικά και αναστολές
Τα μέλη της επιτροπής διαβλέπουν ότι θα προκληθούν προβλήματα στο μέλλον και από τη κατάργηση της δυνατότητας για μετατροπή ποινών φυλάκισης από τρία έως πέντε έτη σε χρηματικές.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον νέο Ποινικό Κώδικα, όσοι καταδικαστούν για πλημμελήματα που τελέστηκαν μετά την έναρξη ισχύος του (1/ 7/2019) και τους επιβληθεί ποινή φυλάκισης από τρία έως πέντε έτη θα πρέπει να οδηγηθούν στη φυλακή εκτός και αν το δικαστήριο τους χορηγήσει αναστολή (σ.σ.: για αδικήματα που έλαβαν χώρα προ της έναρξης ισχύος του νέου Κώδικα εφαρμόζεται η προηγούμενη , ηπιότερη για τον κατηγορούμενο ποινική νομοθεσία, η οποία δεν προέβλεπε την έκτιση τέτοιων ποινών). Μια τέτοια εξέλιξη, όμως, δηλαδή να εκτίονται ποινές έως πέντε έτη, θα έχει ως αποτέλεσμα να γεμίσουν οι φυλακές της χώρας και πολλοί συνάνθρωποί μας να βρεθούν για ένα πλημμέλημα σε κάποιο σωφρονιστικό ίδρυμα!
Μπροστά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο τα μέλη της επιτροπής αναζητούν λύσεις ώστε η έκτιση της ποινής να αντικατασταθεί με τη παροχή κοινωφελούς εργασίας εφόσον διαμορφωθούν οι κατάλληλες υποδομές για την εφαρμογή της.
Ακόμη, προβληματισμός επικρατεί στα μέλη της Διαρκούς Επιτροπής και για τη χορήγηση αναστολής στην εκτέλεση μικρών ποινών ανεξαρτήτως αν ο κατηγορούμενος είναι καταδικασμένος και για άλλα σοβαρά αδικήματα σε πολυετείς καθείρξεις ή ακόμη και σε ισόβια.
Για παράδειγμα, με τη νέα νομοθεσία μπορεί ένα δικαστήριο να χορηγήσει αναστολή σε έναν ισοβίτη για ποινή π.χ. τριών ετών, η οποία του επιβλήθηκε για άλλο αδίκημα και στο πλαίσιο άλλης υπόθεσης. Κατά τον τρόπο αυτό όμως «διαστρέφεται το νόημα της αναστολής», επισημαίνει μιλώντας στο «Θέμα» ο κ. Μαργαρίτης, ο οποίος γενικότερα παρατηρεί ότι «οι ποινές που απειλούνται για τα διάφορα αδικήματα δεν φαίνεται να είναι μεταξύ τους εναρμονισμένες με αποτέλεσμα να δίνεται η εικόνα μιας ενδοσυστημικής ασυμβατότητας».
Τέλος σκεπτικισμός επικρατεί και ως προς το ελαφρυντικό της χορήγησης του «σύννομου βίου» με πολλούς νομικούς να παρατηρούν ότι σε πολλές υποθέσεις δεν γίνεται σωστή ερμηνεία του όρου, ο οποίος είναι πολύ πιο ευρύς σε σχέση με αυτού του «έντιμου βίου».
Πηγή: Εφημερίδα Θέμα
