Αυξάνονται οι επιβάτες που δεν πληρώνουν

Ο προβληματισμός για τον τρόπο ελέγχου των εισιτηρίων στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς με στόχο την πάταξη της λαθρεπιβίβασης επικεντρώνεται στην υιοθέτηση ενός σύγχρονου συστήματος, που θα περιορίζει δραστικά τον ανθρώπινο παράγοντα στη διαδικασία. Αλλωστε, σύμφωνα με αξιόπιστες εκτιμήσεις, η εισιτηριοδιαφυγή είναι πολύ μεγαλύτερη από τα επίσημα στοιχεία. Ανά δρομολόγιο λεωφορείου ή τρόλεϊ, τουλάχιστον πέντε επιβάτες δεν «κόβουν» εισιτήριο, ενώ κάθε ελεγκτής «κόβει» 1,5 πρόστιμο την ημέρα. Την ίδια ώρα, η οικονομική αιμορραγία των δημόσιων συγκοινωνιών συνεχίζεται, με την κρατική επιδότηση μόνο το 2012 να φθάνει τα 156 εκατ. ευρώ, ενώ τα έσοδα από τα εισιτήρια (όχι από τις κάρτες) ήταν μόλις 65 εκατ. Το κόστος της εισιτηριοδιαφυγής ανέρχεται στα 50 εκατ. ετησίως.

Ενα παιδάκι βρήκε τραγικό θάνατο. Είναι για όλους γιος ή αδερφός μας. Οχι γιατί δεν έβγαλε εισιτήριο. Αλλά γιατί πέθανε στα 19 του. Πήγε τζάμπα. Αυτά για το γεγονός. Τα εισιτήρια, όμως, είναι μια άλλη κουβέντα. Να υπάρχει ή να μην υπάρχει εισιτήριο; Είναι ακριβή η τιμή του; Να πληρώνουμε ή όχι; Εάν ναι, να πληρώνουν όλοι το ίδιο; Εάν όχι, ποιοι πρέπει να πληρώνουν μειωμένο και ποιοι καθόλου;

Μιλάμε για την Αθήνα με περίπου 300 λεωφορειακές γραμμές. Με τις δεδομένες καθυστερήσεις, ουρές στις στάσεις, καθαριότητα οχημάτων κ.λπ. Με τους περίπου 4.400 οδηγούς. Αντιστοιχούν περίπου 15 σε κάθε γραμμή. Οι συγκοινωνίες είναι ελλειμματικές. Το 2012 μετά τις μειώσεις μισθών και γενικότερων οικονομιών η εταιρεία έχει έλλειμμα κάπου 160 εκατ. ευρώ. Το 2009 όμως είχε περίπου 360 εκατ. έλλειμμα. Το έλλειμμα το καλύπτει είτε ο δανεισμός είτε ο κρατικός προϋπολογισμός, δηλαδή τα χρήματα των φορολογουμένων.

Οι συγκοινωνίες είναι κοινωνικό αγαθό. Το 2009 η κρατική επιδότηση ήταν περίπου 100 εκατ. αλλά και τα κρατικά δάνεια άλλα 150 εκατ. ευρώ. Το 2012 η επιδότηση έφτασε τα 156 εκατ. Τα έσοδα από τα εισιτήρια, όχι από τις κάρτες, ήταν το 2012 περίπου 65 εκατ. ευρώ. Αυτό μεταφράζεται ότι σε κάθε δρομολόγιο υπάρχουν περίπου πέντε επιβάτες που πληρώνουν εισιτήριο. Περίπου άλλοι τρεις έχουν κάρτα ή μειωμένο.

Πέντε επιβάτες πληρώνουν εισιτήριο. Αν μεταφέρονται μόνο οκτώ επιβάτες ανά λεωφορείο τότε προφανώς ο οργανισμός πρέπει ν’ αλλάξει πολιτική. Να μειώσει τα δρομολόγια, να καταργήσει γραμμές, να απολύσει προσωπικό, να αυξήσει το κόμιστρο. Ετσι θα του περισσέψουν λεφτά να φτιάξει την τηλεματική, που είναι η αυτονόητη εξέλιξη. Για να ξέρουν επιτέλους οι επιβάτες πότε θα έρθει το λεωφορείο. Οπως γίνεται στο μετρό, όπως συμβαίνει με τα λεωφορεία στις πόλεις της Ευρώπης.

Ομως δεν μεταφέρονται μόνο πέντε ή οκτώ επιβάτες ανά δρομολόγιο. Οι έρευνες και τα στοιχεία δείχνουν σχεδόν διπλάσιους,περί τους δεκατρείς. Οι υπόλοιποι (τουλάχιστον πέντε) απλά εισιτηριοδιαφεύγουν. Το σώμα ελεγκτών του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών είναι 136 υπάλληλοι. Φυσικά δεν επαρκούν. Παρά τα όσα ακούγονται οι αριθμοί είναι άκρως διαφωτιστικοί. Ο κάθε ελεγκτής κόβει 1,5 πρόστιμο την ημέρα, κάτι λιγότερο από 70 ευρώ σε αξία. Ελέγχονται περίπου 4 στα 10.000 δρομολόγια. Εισπράττονται λιγότερα από τα μισά πρόστιμα. Αυτό είναι το μέγεθος της καταπίεσης που κάνουν οι «μπάτσοι των συγκοινωνιών».

Είναι άνεργοι, είναι άποροι όσοι δεν κόβουν εισιτήριο; Αυτό το στοιχείο δεν προκύπτει από πουθενά. Εάν θέλουμε οι άνεργοι να μεταφέρονται δωρεάν, αν δηλαδή βρούμε τους κοινοτικούς πόρους να χρηματοδοτηθεί το πρόγραμμα, είναι σχεδόν βέβαιο πως η εισιτηριοδιαφυγή θα μειωθεί ελάχιστα, λιγότερο από 20%. Στην ουσία δηλαδή η δωρεάν μεταφορά ανέργων, εάν χρηματοδοτηθεί, θα αυξήσει σημαντικά τα έσοδα του οργανισμού!

Κάπου 40 με 50 εκατ. τον χρόνο χάνονται από τον οργανισμό. Περίπου πέντε στους δεκατρείς επιβάτες δεν πληρώνουν εισιτήριο. Οχι γιατί η κοινωνία, η πολιτεία, η κοινότητα το αποφάσισε. Αλλά γιατί έτσι θέλουν. Και στη σπάνια περίπτωση που διενεργηθεί έλεγχος πολλοί δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη της επιλογής τους. Φταίει ο ελεγκτής, που τους «αποκαλύπτει», τους «προσβάλλει», τους «καταπιέζει».

Συνειρμοί και γενικεύσεις ανάλογων καταστάσεων ανομίας, με άλλες περιοχές της κοινής μας καθημερινότητας, υπάρχουν πολλές. Ας μείνουμε όμως στις συγκοινωνίες και τα εισιτήρια. Στις αλήθειες, τις νηφάλιες πραγματικότητες των αριθμών. Αξίζουμε όλοι μας καλύτερες συγκοινωνίες. Το ερώτημα είναι. Με τα λεφτά των άλλων;

Πηγή: kathimerini.gr