Ανάβουν φωτιές τα τεστ για τον φονικό ιό

Οι έλεγχοι για τον φονικό ιό έχουν εξελιχθεί σε νέο casus belli, διχάζουν τους επιστήμονες και προκαλούν διαξιφισμούς στα Κοινοβούλια.

Της Αλεξίας Σβώλου

Παρότι οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες – και ο εκκεντρικός πρόεδρος της Αμερικής, Ντόναλντ Τραμπ – υπογραμμίζουν σε κάθε τους δήλωση πως έχουμε «παγκόσμιο πόλεμο» με την Covid-19 και πως η νέα πανδημία αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο αληθινός πόλεμος γίνεται εντός κοινοβουλίων και ερευνητικών κέντρων για τα τεστ (ανίχνευσης) του φονικού κορωνοϊού.

Ειδικά στην Ελλάδα όπου δεν ακολουθήσαμε το παράδειγμα της Νότιας Κορέας και της Γερμανίας, με μαζικούς ελέγχους να ξεκινούν νωρίς, τα τεστ ανίχνευσης της Covid-19 έχουν εξελιχθεί σε νέο casus belli, για το οποίο οι επιστήμονες διαφωνούν on camera στην TV και οι πολιτικοί διασταυρώνουν τα ξίφη τους στη Βουλή, ανεβάζοντας το πολιτικό θερμόμετρο στα ύψη.

Με αφορμή το τελευταίο διάγγελμα του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, για την σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων, ο υφυπουργός Υγείας, Βασίλης Κοντοζαμάνης, επισημαίνει ότι ξεκινούν διευρυμένοι έλεγχοι σε ομάδες του πληθυσμού με τα μοριακά τεστ για τον Covid-19 (που απαιτούν ρινοφαρυγγικό δείγμα), ενώ για την επιδημιολογική επαγρύπνηση θα χρησιμοποιηθούν τα τεστ αντισωμάτων (αυτά απαιτούν λήψη αίματος), εκεί όπου επιχειρηματικά διασταυρώνουν τα ξίφη τους οι φαρμακευτικές εταιρείες Abbott και Roche Diagnostics.

Ο υφυπουργός Υγείας τονίζει ότι θα αξιοποιηθούν και τα rapid τεστ (αντισωμάτων) όταν θα έχουν την απαιτούμενη αξιοπιστία, ενώ οι παραγγελίες των τεστ γίνονται από το κράτος – ώστε να μην επιβαρύνονται οι πολίτες. Μέχρι το βράδυ της περασμένης Πέμπτης πανελλαδικά είχαν ελεγχθεί 75.170 κλινικά δείγματα ενώ την αμέσως προηγούμενη ημέρα είχαν ελεγχθεί 72.130 δείγματα, γεγονός που συνεπάγεται ότι η επιχειρησιακή δυνατότητα διενέργειας τεστ για την Covid-19 στην Ελλάδα ανέρχεται σε 3.000 τεστ την ημέρα.

Ωστόσο, η ηγεσία του υπουργείου Υγείας δεσμεύτηκε ότι ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί τουλάχιστον κατά 1.000 τεστ, με κορυφαίους επιστήμονες της εγχώριας επιστημονικής κοινότητας, όπως ο καθηγητής μικροβιολογίας του ΕΚΠΑ Θανάσης Τσακρής, να υποστηρίζουν πως οι μαζικοί έλεγχοι έπρεπε να ξεκινήσουν νωρίτερα και να διευρυνθούν πριν το «ξεκλείδωμα». Η άποψη του κ. Τσακρή αποκτά βαρύνουσα σημασία αν αναλογιστεί κανείς πως όταν η πανδημία «χτύπησε» την Ελλάδα, στο Εργαστήριο Μικροβιολογίας του ΕΚΠΑ, με εκείνον επικεφαλής, κατέληγαν γι΄ ανάλυση τα περισσότερα μοριακά τεστ.

Εν όψει της σταδιακής κι ελεγχόμενης άρσης των περιοριστικών μέτρων από Δευτέρα 4 Μαΐου, ο καθηγητής παθολογίας-λοιμωξιολογίας Σωτήρης Τσιόδρας υπογραμμίζει ότι μετά από σχετική απόφαση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων διευρύνονται οι πληθυσμιακές ομάδες που θα διενεργούνται τα μοριακά τεστ. Ετσι ο εργαστηριακός έλεγχος για τη μοριακή ανίχνευση του νέου κορωνοϊού συστήνεται, σύμφωνα με την κρίση του θεράποντος ιατρού, σε όλα τα άτομα με συμπτώματα οξείας λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος, συμβατά με τη νέα νόσο ενώ προτεραιότητα δίνεται στις κάτωθι κατηγορίες: τους ασθενείς με σοβαρή οξεία λοίμωξη που νοσηλεύονται ή χρειάζονται νοσηλεία, τα ηλικιωμένα άτομα άνω των 65 ετών και τα άτομα με σοβαρή υποκείμενη νόσο, το προσωπικό των υπηρεσιών υγείας, ανεξάρτητα από το ιστορικό επαφής, για να μειωθεί ο κίνδυνος μετάδοσης στους ασθενείς και η διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας των υγειονομικών δομών.

Επίσης, προτεραιότητα για τεστ έχουν οι φιλοξενούμενοι και εργαζόμενοι σε κλειστές δομές, όπως αυτές της φροντίδας ηλικιωμένων ή χρονίως πασχόντων, σε δομές αστέγων, προσφύγων και μεταναστών, καθώς και άλλες δομές με συνθήκες συγχρωτισμού, όπως οι φυλακές, τα στρατόπεδα, οι κλειστές δομές ψυχικής υγείας, το προσωπικό των υπηρεσιών πρώτης γραμμής για τη λειτουργία του κράτους και οι στενές επαφές των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων για την καλύτερη ιχνηλάτηση και εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων. Στη διενέργεια των τεστ θα συμμετέχουν οι 500 κινητές μονάδες οι οποίες θα ενισχυθούν με προσωπικό και θα συνεργαστούν με το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας.

Σχετικά με τη διάγνωση του ιού σε ασυμπτωματικά άτομα, αυτή γίνεται με προτεραιότητες στις εξής κατηγορίες: το προσωπικό και οι φιλοξενούμενοι κλειστών δομών, οι ογκολογικοί ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε χημειοθεραπείες ή ακτινοθεραπείες, οι ασθενείς για μεταμόσχευση, οι έγκυες που εισάγονται για τοκετό, οι ασθενείς αιματολογικών κλινικών και οι φιλοξενούμενοι σε δομές με υψηλή επίπτωση λοίμωξης ή διαπιστωμένες ροές κρουσμάτων. Οπως εξηγεί ο καθηγητής παθολογίας Λοιμωξιολογίας Σωτήρης Τσιόδρας. για τη διαδικασία ανίχνευσης αντισωμάτων, που εφαρμόζεται προς το παρόν για την επιδημιολογική καταγραφή της επιδημίας στη χώρα, θα υλοποιηθεί μεγάλο πρόγραμμα. Στο μέλλον, τα τεστ αντισωμάτων θα αξιοποιηθούν ως εργαλείο για την ασφαλή επιστροφή στην εργασία του προσωπικού υπηρεσιών πρώτης γραμμής, όπως είναι οι υγειονομικοί.

Ο καθηγητής, ωστόσο, ξεκαθαρίζει πως δεν έχουμε φτάσει σε αυτό το σημείο καθώς πρέπει να πληρούνται τα κύρια κριτήρια αξιοπιστίας που έχει θέσει η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων. Ενα ενθαρρυντικό νέο προς αυτή την κατεύθυνση αφορά πρόσφατη δημοσίευση από την Κίνα, σε έγκριτο επιστημονικό περιοδικό, όπου εντός 19 ημερών από την έναρξη των συμπτωμάτων μια πολύ αξιόπιστη τεχνική αντισωμάτων διαπίστωσε 100% θετικότητα για IgG αντισώματα σε αυτούς που συμμετείχαν. Πρόκειται για τα αντισώματα που δείχνουν ανοσία στη λοίμωξη Covid-19. Τις κλινικές δοκιμές έκανε η φαρμακευτική εταιρεία Abbott 14 ημέρες μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων σε 73 ασθενείς που ήταν θετικοί στον νέο κορωνοϊό. Η Abbott εδρεύει στη Μεγάλη Βρετανία και ο έλεγχος με το τεστ αντισωμάτων είναι ζωτικής σημασίας για την αναγνώριση των ασθενών που είχαν λοίμωξη από τον νέο κορωνοϊό και θα μπορούσαν να επιστρέψουν με ασφάλεια στην εργασία τους.

Στις εύλογες απορίες πόση διακύμανση παρουσιάζουν οι τίτλοι αντισωμάτων σε άτομα που νόσησαν πιο ελαφριά ή ακόμα και ασυμπτωματικά και πόσο διαρκεί η ανοσία, η καθηγήτρια Πνευμονολογίας κι Εντατικής Θεραπείας Αναστασία Κοτανίδου, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας εξηγεί πως ακόμα είναι όλα θολά. Από τους άλλους κορωνοϊούς γνωρίζουμε πως η ανοσία διαρκεί τουλάχιστον ένα έτος αλλά ειδικά η χρήση των τεστ αντισωμάτων για τον τουρισμό (από το εξωτερικό) είναι δύσκολη. Και η καθηγήτρια Αναστασία Κοτανίδου συνεχίζει: «Εχουμε πάρει τεράστια συμπυκνωμένη γνώση σε αυτούς τους 2-3 μήνες που παλεύουμε με την πανδημία όμως η γνώση αυτή είναι και πολύ συγκεχυμένη θα πρέπει να την επεξεργαστούμε για να την αξιοποιήσουμε». Εκτός από τις προφυλάξεις για τον κορωνοϊό και τα τεστ (μοριακά και αντισωμάτων) για την Covid-19, υπάρχουν και οι άλλες διαγνωστικές και προ-ασυμπτωματικές εξετάσεις (π.χ. για τον καρκίνο) που πρέπει να ξαναμπούν στο πρόγραμμα καθώς σταδιακά αίρονται τα μέτρα.

Ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, Βαγγέλης Φιλόπουλος υπενθυμίζει την ανάγκη διενέργειας των προ-ασυμπτωματικών ελέγχων για τον καρκίνο του μαστού, του προστάτη, του παχέος εντέρου και του πνεύμονα, με τον καθηγητή πνευμονολογίας Στέλιο Λουκίδη από το νοσοκομείο «Αττικόν» να χτυπά καμπανάκι κινδύνου, λέγοντας: «Οι ασθενείς έχουν φοβηθεί και δεν πάνε στο νοσοκομείο γι’ άλλα προβλήματα υγείας για να μην κολλήσουν κορωνοϊό. Μιλώντας στο τηλέφωνο με ασθενείς μου, βρήκα περιπτώσεις ανθρώπων οι οποίοι μου είπανε: Γιατρέ, έκανα μια αξονική τομογραφία κι έχει παθολογικά ευρήματα στον πνεύμονα. Τους ρωτώ πότε την έκαναν και μου απαντούν τον περασμένο Μάρτιο αλλά δεν έχουν έρθει να μου τη δείξουν. Δεν είναι σωστό ένας ασθενής να κάθεται με αξονική τομογραφία με παθολογικά ευρήματα δύο μήνες και να περιμένει», λέει ο κ. Λουκίδης.

«Είναι κάτι ανάλογο με αυτό που διαπιστώθηκε με τους καρδιολογικούς ασθενείς καθώς παρατηρήθηκε μείωση κατά 52% στις επεμβάσεις της πρωτογενούς αγγειοπλαστικής (μπαλονάκι) στα νοσοκομεία μας. Δεν είναι δυνατόν να μειώθηκαν στο ήμισυ τα εμφράγματα, μια τέτοια υπόθεση είναι στο χώρο του Μεταφυσικού», προσθέτει ο καθηγητής καρδιολογίας Χριστόδουλος Στεφανάδης, στέλνοντας το μήνυμα να μην υποτιμούν τα συμπτώματά τους όσοι έχουν πρόβλημα με την καρδιά τους.

*Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί

Live: Ο παγκόσμιος χάρτης εξάπλωσης της πανδημίας

Κορωνοϊός: Διαβάστε εδώ όλες τις εξελίξεις για τον φονικό ιό