PLUS
Με το 8,9% των νοικοκυριών (το 2019) να υφίσταται καταστροφικές δαπάνες για την υγεία, το ποσοστό να βαίνει σταθερά αυξανόμενο από τότε και την Ελλάδα να είναι 2η πανευρωπαϊκά στις ιδιωτικές δαπάνες υγείας (με ποσοστό 33% το 2023), μετά τη Βουλγαρία, το δωρεάν σύστημα υγείας εξακολουθεί να παραμένει ένας μύθος που δεν αντανακλά την πραγματικότητα, όπως επισημαίνει η Ελπίδα Πάβη, καθηγήτρια Δημόσιας Υγείας, κοσμήτορας της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (πρώην ΕΣΔΥ).
Της ΑΛΕΞΙΑΣ ΣΒΩΛΟΥ
Η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των πέντε ευρωπαϊκών χωρών με τις μεγαλύτερες ανισότητες στην υγεία
Στην πατρίδα μας καταγράφονται μεγάλες κοινωνικές ανισότητες στην υγεία, που οφείλονται πρωτίστως στο εισόδημα και δευτερευόντως στο επίπεδο μόρφωσης. Από την υπόλοιπη Ευρώπη μεγάλα χάσματα σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στην υγεία μεταξύ πλουσιότερων και φτωχότερων παρουσιάζουν, μαζί με την Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Γαλλία, η Λετονία και η Ρουμανία. Πρόκειται για ένα «μπουκέτο χωρών που το διακρίνει η απόλυτη ανομοιομορφία αναφορικά με τη δομή των συστημάτων υγείας τους και αυτό από μόνο του είναι πολύ ενδιαφέρον εύρημα, όπως υπογραμμίζει ο Κυριάκος Σουλιώτης, καθηγητής Πολιτικής Υγείας, κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
Από τη μεριά του ο Ιωάννης Τούντας, ομότιμος καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής ΕΚΠΑ, και διευθυντής Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ), τονίζει πως δεν αρκούν τα οριζόντια μέτρα για να αμβλυνθούν οι ανισότητες και πως παρότι το άνοιγμα της ψαλίδας μειώθηκε από το 6,6% το 2015 στο 3,6%, αυτό συνέβη όχι επειδή βελτιώθηκε η κατάσταση των φτωχότερων, αλλά γιατί μειώθηκε το εισόδημα και η αγοραστική δύναμη των πιο εύπορων.
Άξονες
Οι ειδικοί εξηγούν ότι το κράτος οφείλει να βρει εκείνες τις κοινωνικές ομάδες που δεν έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και να τις ενισχύσει με τη λήψη κάθετων στοχευμένων μέτρων. Οι προτάσεις των καθηγητών Γιάννη Τούντα, Κυριάκου Σουλιώτη και Ελπίδας Πάβη περιλαμβάνουν τρεις άξονες:
Πρώτον, τη δημιουργία μιας κυβερνητικής επιτροπής που θα παρακολουθεί την εξέλιξη των ανισοτήτων σε βάθος χρόνου και τη διαμόρφωση ενός μείγματος πολιτικών που θα περιλαμβάνουν τις κάθετες στοχευμένες δράσεις για τις ευπαθείς ομάδες. Επίσης πρέπει να δημιουργηθεί ειδικό παρατηρητήριο που θα καταγράφει τις ανισότητες στην υγεία. Το παρατηρητήριο αυτό μπορεί να δημιουργηθεί στο πλαίσιο του Οργανισμού Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ), ο οποίος είναι ο καθ’ ύλην αρμόδιος φορέας που επαναπροκηρύσσει τον διαγωνισμό για τον Χάρτη Υγείας στην πατρίδα μας. Το παρατηρητήριο θα συντάσσει ετήσιες εκθέσεις που θα τροφοδοτούν με στοιχεία την κυβερνητική επιτροπή, ώστε εκείνη να εισηγείται τα κατάλληλα μέτρα, και όλα αυτά πρέπει να τεθούν σε λειτουργία πριν από την ολοκλήρωση της ψηφιακής μεταρρύθμισης της υγείας, που ακόμα αργεί. Παράλληλα πρέπει να «τρέξουν» με μεγαλύτερη ταχύτητα οι διαρθρωτικές αλλαγές στο ΕΣΥ, με πρώτη την ολοκλήρωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας που είναι και ο σημαντικότερος τομέας για τους φτωχότερους συμπολίτες μας.
Εξίσου σημαντική είναι η έγκαιρη ανακατανομή των πόρων στην υγεία. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα οι κλίνες των νοσοκομείων είναι άτακτα μοιρασμένες γεωγραφικά, χωρίς να ανταποκρίνονται στις αληθινές ανάγκες του πληθυσμού των εκάστοτε περιοχών. Από τη μεριά του ο Αναστάσιος Σαμουηλίδης, δικηγόρος και υπεύθυνος Δημοσίων Υποθέσεων στην Ένωση Ασθενών Ελλάδας, υπογραμμίζει με τον δέοντα κυνισμό πως το χρήμα δεν φέρνει την ευτυχία, αλλά μπορεί σίγουρα να αγοράσει την υγεία, και προσθέτει πως οι σύλλογοι ασθενών μπορούν να συνεργαστούν με την πολιτεία παρέχοντας πολύτιμα στοιχεία αναφορικά με τις ευάλωτες ομάδες που βιώνουν τις μεγαλύτερες ανισότητες. Επιπλέον, το status αυτών των ομάδων πληθυσμού δεν είναι στατικό.
Κλιματική αλλαγή
Όπως αναφέρει ο καθηγητής Κυριάκος Σουλιώτης, νέο πεδίο μελέτης του ΙΚΠΙ αποτελεί η κλιματική αλλαγή, η οποία σαρώνει και θα σαρώσει τις ζωές μας καθιστώντας ακόμη πιο φτωχούς τους ήδη ευάλωτους, ενώ πρόκειται να αυξήσει παγκοσμίως τις μεταναστευτικές ροές που θα δέχεται η Ευρώπη.
Επιπλέον, η διαλειτουργικότητα των συστημάτων κρίνεται για ακόμη μία φορά απαραίτητη. Ενδεικτικά, μια κακοποιημένη γυναίκα που δέχεται φροντίδα από τις δομές της Πρόνοιας πώς θα ενημερωθεί για το πώς θα κάνει ψηφιακή μαστογραφία, τεστ Παπ και άλλες προληπτικές εξετάσεις αν δεν υπάρχει διαλειτουργικότητα μεταξύ των συστημάτων;
Εντέλει προκύπτει ότι οι άνθρωποι που έχουν υψηλότερο εισόδημα και υψηλότερη μόρφωση ζουν περίπου τρία χρόνια περισσότερο από αυτούς που έχουν χαμηλότερο εισόδημα και χαμηλότερη μόρφωση, από όλα τα ευρήματα που συνέλεξε το ΙΚΠΙ από τον ΟΟΣΑ και τη Eurostat.
