PLUS
Το Σύνταγμα που ήθελε ο Τυνήσιος πρόεδρος Κάις Σάγεντ, που ενισχύει δραματικά τις εξουσίες του αρχηγού του κράτους, οδεύει να υιοθετηθεί μετά την πρακτικά βέβαιη νίκη του “ναι” στο χθεσινό δημοψήφισμα, το οποίο σημαδεύτηκε από πολύ μεγάλη αποχή.
Με δεδομένο ότι τα κυριότερα κόμματα της αντιπολίτευσης κάλεσαν σε αποχή από τη χθεσινή διαδικασία, το μεγάλο διακύβευμα ήταν η συμμετοχή, που έφθασε τουλάχιστον το 27,54% των 9,3 εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, σύμφωνα με την εθνική εφορευτική επιτροπή. Συγκριτικά, στις πιο πρόσφατες βουλευτικές εκλογές, το 2019, είχε ψηφίσει το 32% των εκλογέων.
Τα τελικά αποτελέσματα αναμένεται να δημοσιοποιηθούν αργότερα σήμερα.
Ποσοστό “ανάμεσα στο 92 και το 93%” των ψηφισάντων ενέκρινε το Σύνταγμα του κ. Σάγεντ, διαβεβαίωσε χθες βράδυ το Γαλλικό Πρακτορείο ο διευθυντής του ινστιτούτου δημοσκοπήσεων Sigma Conseil, ο Χασάν Ζαργκούνι, που επικαλέστηκε δημοσκόπηση εξόδου από τα εκλογικά τμήματα.
Το σχέδιο Συντάγματος εγείρει φόβους ότι το λίκνο της λεγόμενης Αραβικής Άνοιξης, η χώρα που ως πρότινος θεωρείτο το μοναδικό “success story” της σειράς εξεγέρσεων στον αραβικό κόσμο από το 2011 και μετά, διατρέχει κίνδυνο να ολισθήσει ξανά σε αυταρχικό καθεστώς.
Μετά την ανακοίνωση των πρώτων εκτιμήσεων για το αποτέλεσμα και τη συμμετοχή, εκατοντάδες οπαδοί του προέδρου Σάγεντ πανηγύρισαν στη λεωφόρο Μπουργκιμπά, στην καρδιά της πρωτεύουσας, ηχώντας τα κλάξον των αυτοκινήτων τους ή ανεμίζοντας τη σημαία της χώρας.
“Κάις θυσιαζόμαστε για σένα”, φώναζαν ορισμένοι, ενώ άλλοι έψαλλαν τον εθνικό ύμνο.
Περί τις 04:00 (ώρα Ελλάδας), ο πρόεδρος παρουσιάστηκε μπροστά σε πλήθος οπαδών του σε αγαλλίαση. “Η Τυνησία εισήλθε σε νέα φάση”, διαβεβαίωσε, προσθέτοντας πως το ποσοστό της συμμετοχής “θα μπορούσε να είναι υψηλότερο αν η ψηφοφορία εκτυλισσόταν για δύο ημέρες”.
Υποσχέθηκε ότι θα καταρτιστεί νέος εκλογικός νόμος, κρίνοντας ότι ο ισχύων δεν οδηγούσε στην αντανάκλαση της βούλησης των ψηφοφόρων, σύμφωνα με το τηλεοπτικό δίκτυο Αλ Τζαζίρα.
Οι πολίτες που πήραν μέρος στη διαδικασία “ήταν οι μεσαίες τάξεις”, άνθρωποι που αισθάνονται ότι αδικήθηκαν και εξαπατήθηκαν “οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά”, ανέλυσε ο διευθυντής της Sigma Conseil.
Αντιμέτωπη με οικονομική κρίση την οποία επιδείνωσε η πανδημία του νέου κορονοϊού και ο πόλεμος στην Ουκρανία, από την οποία εξαρτάται για τις εισαγωγές σίτου, η Τυνησία είναι εξαιρετικά πολωμένη αφότου ο κ. Σάγεντ, που εξελέγη δημοκρατικά το 2019, πήρε στα χέρια του πρακτικά όλη την εκτελεστική εξουσία την 25η Ιουλίου 2021.
Δύο μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας ψήφισαν “ναι”, εκτίμησε ο κ. Ζαργκούνι, η μερίδα των πολιτών που θέλει “εκσυγχρονισμό” και εν μέρει νοσταλγεί τον δικτάτορα Ζιν Ελ Αμπιντίν μπιν Αλί και το “fan club” των αφοσιωμένων υποστηρικτών του κ. Σάγεντ, που αποτελείται κατά μεγάλο ποσοστό από νέους.
“Αυταρχική παρέκκλιση”
“Έχουμε μεγάλες ελπίδες (…). Η Τυνησία θα ευημερήσει από σήμερα και πέρα”, είπε ο Ιμέντ Χάζι, εργαζόμενος στην εστίαση, 57 ετών.
Το αμφιλεγόμενο νέο Σύνταγμα καθιερώνει πολιτικό σύστημα άκρως προεδρικό, με απεριόριστες εξουσίες στα χέρια του αρχηγού του κράτους· σηματοδοτεί ρήξη με το μάλλον κοινοβουλευτικό σύστημα που εφαρμοζόταν από το 2014.
Δυνάμει του νέου θεμελιώδους νόμου, ο πρόεδρος, αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων, ασκεί την εκτελεστική εξουσία με τη βοήθεια του επικεφαλής της κυβέρνησής του και των υπουργών του, που μπορεί να διορίζει και να αποπέμπει κατά βούληση, χωρίς να χρειάζεται ψήφο εμπιστοσύνης από το κοινοβούλιο. Επικυρώνει τους νόμους και μπορεί επίσης να υποβάλει στο κοινοβούλιο νομοσχέδια “προτεραιότητας”.
Ένα δεύτερο σώμα του κοινοβουλίου, που θα εκπροσωπεί τις περιφέρειες, θα εγκαθιδρυθεί για να εξισορροπεί τη σημερινή εθνική αντιπροσωπεία.
Η αντιπολίτευση και μη κυβερνητικές οργανώσεις κατήγγειλαν ένα κείμενο “κομμένο και ραμμένο” για τον κ. Σάγεντ, διαβλέποντας αυταρχική παρέκκλιση, υπέρμετρη συγκέντρωση εξουσιών στα χέρια του προέδρου που δεν θα δίνει λογαριασμό σε κανέναν.
Ο Σάντοκ Μπελαΐντ, ο πρώην καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στον οποίο ανατέθηκε από τον κ. Σάγεντ να ηγηθεί της επιτροπής που κατήρτισε το νέο θεμελιώδη νόμο, καταφέρθηκε με σφοδρότητα εναντίον του τελικού κειμένου, κρίνοντας πως μπορεί να “ανοίξει τον δρόμο για να επιβληθεί δικτατορικό καθεστώς”.
“Κανένας” μηχανισμός ελέγχου της εξουσίας
Ο πρόεδρος Σάγεντ, 64 ετών, ασκεί την εξουσία ολοένα περισσότερο μόνος τον τελευταίο χρόνο. Θεωρεί το νέο Σύνταγμα παράταση της “διόρθωσης πορείας” της χώρας που άρχισε την 25η Ιουλίου 2021, όταν, επικαλούμενος τα πολιτικά και οικονομικά αδιέξοδα, απέπεμψε τον πρωθυπουργό του και ανέστειλε τη λειτουργία της τυνησιακής εθνικής αντιπροσωπείας και κατόπιν τη διέλυσε, θέτοντας κατά τους αντιπάλους του σε κίνδυνο τη δημοκρατία με το θεσμικό του “πραξικόπημα”.
Το κείμενο του νέου θεμελιώδους νόμου “δίνει σχεδόν όλες τις εξουσίες στον πρόεδρο και κατεδαφίζει όλα τα συστήματα και τους θεσμούς που μπορούσαν να τον ελέγχουν”, είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Σαΐντ Μπενάρμπια, περιφερειακός διευθυντής της Διεθνούς Επιτροπής Νομικών.
“Δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός ελέγχου της εξουσίας που θα μπορούσε να προστατεύσει τους Τυνήσιους από παραβιάσεις παρόμοιες με εκείνες του (καθεστώτος) Μπιν Αλί”, σύμφωνα με τον κ. Μπενάρμπια, που δηλώνει πεπεισμένος ότι το νέο Σύνταγμα “κωδικοποιεί ένα αυταρχικό καθεστώς”.
Για τον αναλυτή Γιούσεφ Σερίφ, οι ελευθερίες παραμένουν εγγυημένες, όμως το ζήτημα της επανόδου σε δικτατορικό καθεστώς παρόμοιο με του Μπιν Αλί ενδέχεται να τεθεί την εποχή “μετά τον Κάις Σάγεντ”.
Για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, η προτεραιότητα είναι άλλη: η οικονομία, καθώς η ανάπτυξη έχει επιβραδυνθεί (γύρω στο 3%), η ανεργία είναι ολοένα πιο υψηλή (40% στους νέους), ο πληθωρισμός αυξάνεται αλματωδώς και οι πολίτες σε κατάσταση φτώχειας έφθασαν τα 4 εκατομμύρια.
Η Τυνησία, σε βαθιά οικονομική κρίση, με το εξωτερικό της χρέος πάνω από το 100% του ΑΕΠ της, διαπραγματεύεται εδώ και μήνες νέο δάνειο με το ΔΝΤ, που έκανε λόγο, πριν από το δημοψήφισμα, για “ικανοποιητικές προόδους” ενόψει της συμφωνίας, αλλά ζήτησε περισσότερες θυσίες — που είναι πολύ πιθανό να πυροδοτήσουν διαδηλώσεις.
Διαβάστε επίσης
Τυνησία: Μαζικές διαδηλώσεις κατά του Προέδρου Σαϊέντ και του δημοψηφίσματος για το νέο Σύνταγμα
Τυνησία: Η χώρα θα συγκροτήσει επιτροπή για την κατάρτιση Συντάγματος
