PLUS
Τι είναι η διπολική διαταραχή
Η διπολική διαταραχή (ΔΔ) ή παλαιότερα μανιοκατάθλιψη είναι μια ψυχική νόσος που χαρακτηρίζεται από δραματικές αλλαγές στη διάθεση, την ενεργητικότητα και την ικανότητα ενός ατόμου να πραγματοποιεί τις καθημερινές του δραστηριότητες. Οι αλλαγές περιλαμβάνουν συναισθηματικές μεταπτώσεις με έντονη χαρά και αυξημένη δραστηριότητα ή έντονη θλίψη και έλλειψη ενδιαφερόντων . Τα επεισόδια αυτά κάνουν την εμφάνισή τους αρκετές φορές μέσα στην πορεία του χρόνου και μπορεί να περιλαμβάνουν ψυχωτικού τύπου συμπτώματα σε μερικούς ασθενείς. Αν και τη διπολική διαταραχή θα την έχει κανείς για πάντα, τα συμπτώματά της μπορούν να περιοριστούν και να αντιμετωπιστούν, αν ο ασθενής απευθυνθεί στο γιατρό και ακολουθήσει το κατάλληλο για αυτόν θεραπευτικό σχήμα. Σε πολλές περιπτώσεις, η νόσος μπορεί να αντιμετωπιστεί επιτυχημένα με κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και ψυχοθεραπεία.
ΟΙ ΤΥΠΟΙ ΤΗΣ ΔΔ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΞΗΣ
ΔΔ τύπου Ι: H εμφάνιση τουλάχιστον ενός επεισοδίου μανίας και η πιθανότητα ενός επεισοδίου μείζονος κατάθλιψης στο αναμνηστικό του ατόμου.
ΔΔ τύπου ΙΙ: H εμφάνιση ενός τουλάχιστον μείζωνος καταθλιπτικού επεισοδίου και ενός επεισοδίου υπομανίας.
Κυκλοθυμική διαταραχή: Συμπτώματα υπομανίας ή κατάθλιψης για τουλάχιστον δύο χρόνια, που δεν αντιστοιχούν στην τυπική υπομανία ή κατάθλιψη.
Άλλοι τύποι: Αυτοί περιλαμβάνουν ΔΔ και σχετικές διαταραχές που προκαλούνται από συγκεκριμένα φάρμακα ή αλκοόλ ή άλλες παθήσεις.
Η ΔΔ εκδηλώνεται σε κάθε ηλικία, ωστόσο τυπικά η διάγνωση γίνεται στη νεαρή ενήλικη ζωή
Κιμ Καρντάσιαν: Υποφέρει από διπολική διαταραχή ο Κάνιε Γουέστ και ζητά τη συμπόνοια του κόσμο
Ποια είναι τα συμπτώματα της διαταραχής;
Τα άτομα που πάσχουν από ΔΔ βιώνουν περιόδους ασυνήθιστα έντονων συναισθημάτων, αλλαγών στις συνήθειες ύπνου και στο επίπεδο δραστηριότητας και συμπεριφοράς. Ο τρόπος με τον οποίο ένα άτομο αντιμετωπίζει τους άλλους και η διάθεση του κατά τις περιόδους αυτές είναι διαφορετική σε σχέση με την πάγια συμπεριφορά του.
Τα συμπτώματα για τα επεισόδια μανίας περιλαμβάνουν:
- Ευφορική (υπερβολικά ανεβασμένη) διάθεση
- Έντονη ενεργητικότητα
- Υπερδιέγερση
- Αϋπνία (κοιμάται ελάχιστα)
- Λογόρροια (γρήγορη ομιλία και πάνω σε διαφορετικά θέματα συζήτησης)
- Ευερεθιστότητα
- Υπερβολική αυτοπεποίθηση (αίσθηση ότι μπορεί να κάνει πολλά πράγματα ταυτόχρονα)
- Υπερβολική, χωρίς αναστολές και επικίνδυνη συμπεριφορά (π.χ. να ξοδέψει πάρα πολλά χρήματα σε κάτι ή να έχει έντονη σεξουαλική δραστηριότητα)
Τα συμπτώματα για τα επεισόδια κατάθλιψης περιλαμβάνουν:
- Απελπισία, απόγνωση
- Καταθλιπτική διάθεση
- Έλλειψη ενέργειας
- Διαταραχή ύπνου (κύρια πρώιμη αφύπνιση)
- Ανηδονία
- Διαταραχές μνήμης
- Ανησυχία και άγχος
- Αδυναμία συγκέντρωσης
- Αδυναμία, καταβολή, κόπωση
- Αυξημένη ή μειωμένη λήψη τροφής
- Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονικές τάσεις
Κάποιες φορές ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα μανίας και κατάθλιψης ταυτόχρονα. Αυτό ονομάζεται επεισόδιο μικτού τύπου. Ενίοτε μπορεί να εκδηλώσει και εναλλαγές διάθεσης που είναι λιγότερο εμφανείς και έντονες. Κάποια άτομα που πάσχουν από ΔΔ εκδηλώνουν υπομανία, μια λιγότερο σοβαρή μορφή μανίας. Κατά τη διάρκεια ενός τέτοιου επεισοδίου, το άτομο νιώθει πολύ καλά, πολύ παραγωγικό και λειτουργικό. Το ίδιο το άτομο μπορεί να νιώθει πολύ αισιόδοξο, ωστόσο η οικογένειά του να αναγνωρίζει αυτά τα συμπτώματα ως υπερβολικά και μπορεί να ανησυχήσει για ΔΔ.
Τα συμπτώματα της ΔΔ είναι δυνατό να προκαλέσουν απρόβλεπτες αλλαγές στη διάθεση και στη συμπεριφορά, που οδηγούν σε αξιοσημείωτη εκδήλωση δυσφορίας και δυσκολίας στη ζωή.
Φολέγανδρος: Ψυχιατρική πραγματογνωμοσύνη θα ζητήσει ο 30χρονος που δολοφόνησε την Γαρυφαλλιά
Ποια τα αίτια και οι παράγοντες κινδύνου για τη ΔΔ;
Τα αίτια της ΔΔ δεν είναι σαφώς καθορισμένα. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες κινδύνου οι οποίοι ενοχοποιούνται για την έναρξη της νόσου. Τα άτομα με ΔΔ παρουσιάζουν βιολογικές διαφορές στη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου τους σε σχέση με τα υπόλοιπα άτομα.
Επίσης, ερευνάται αν υπάρχουν συγκεκριμένα γονίδια που ευθύνονται για τη νόσο, καθώς έχει παρατηρηθεί ότι απαντάται συχνότερα ανάμεσα σε συγγενείς πρώτου βαθμού, όπως οι γονείς και τα παιδιά.
Συνοπτικά, στους παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται:
- Κληρονομικότητα (αν υπάρχει συγγενής πρώτου βαθμού που πάσχει ήδη από ΔΔ, όπως ο γονέας)
- Περίοδοι έντονου στρες, όπως θάνατος ενός αγαπημένου ανθρώπου ή κάποιο τραυματικό γεγονός
- Ψυχικό τραύμα
- Χρήση τοξικών ουσιών ή κατάχρηση αλκοόλ ή άλλων ψυχοτρόπων ουσιών
Πώς γίνεται η διάγνωση
Η σωστή και έγκαιρη διάγνωση, αλλά και αντιμετώπιση της ΔΔ θα εξασφαλίσει στον ασθενή μια καλύτερη ποιότητα ζωής, στην οποία θα μπορεί να είναι πολύ περισσότερο παραγωγικός.
Για μια σωστή διάγνωση απαιτείται ψυχιατρική εκτίμηση . Ο γιατρός θα πραγματοποιήσει τις απαραίτητες κλινικές και εργαστηριακές εξετάσεις για να διαπιστώσει αν υπάρχει κάποιο παθολογικό αίτιο που προκαλεί τα συμπτώματα της ΔΔ. Κατά την εξέταση και τη συνέντευξη θα γίνουν προσωπικές ερωτήσεις επάνω σε σκέψεις και συναισθήματα καθώς μπορεί να ζητηθεί και η συμπλήρωση κάποιου ερωτηματολογίου. Ένα καθημερινό ημερολόγιο, στο οποίο το άτομο με ΔΔ θα σημειώνει τη διάθεσή του και τι νοιώθει καθώς και πως κοιμήθηκε το προηγούμενο βράδυ μπορεί επίσης να χρειαστεί.
Πώς αντιμετωπίζεται
Η θεραπεία της ΔΔ. Η ΔΔ είναι μία κατάσταση που θα ακολουθεί τον ασθενή καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Ωστόσο, με την κατάλληλη θεραπεία μπορούν να αντιμετωπιστούν και να περιοριστούν τα συμπτώματα, καθώς και να διασφαλιστεί μια καλύτερη ποιότητα ζωής τόσο για τον ασθενή όσο και για τους οικείους του. Αναλόγως με τις εκάστοτε ανάγκες, η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:
- Φαρμακευτική αγωγή κατά την οξεία φάση, ώστε να αποκατασταθεί η ισορροπία στη διάθεσή σας
- Μόνιμη θεραπευτική αγωγή- για τη διατήρηση της ισορροπίας της διάθεσης. Η διαταραχή απαιτεί ο ασθενής να λαμβάνει σε όλη τη ζωή του φάρμακα, ακόμη και σε περιόδους κατά τις οποίες νιώθει καλύτερα, καθώς μπορεί να παρουσιαστεί υποτροπή των συμπτωμάτων αν σταματήσει την αγωγή.
- Ψυχοθεραπεία – η δυνατότητα επικοινωνίας και συζήτησης με τον ιατρό μπορεί να παράσχει στον ασθενή υποστήριξη και καθοδήγηση σχετικά με το πώς να αντιμετωπίσει τη διαταραχή και να περιορίσει τα συμπτώματα. Επίσης, είναι σημαντικό ο ψυχίατρος να μιλήσει και με την οικογένεια του ασθενή, ώστε να τους δώσει κάποιες συμβουλές για να μπορέσουν να τον στηρίξουν.
- Νοσηλεία – αν παρουσιάζετε ψυχωτικά συμπτώματα, επικίνδυνη συμπεριφορά ή έχετε τάσεις αυτοκτονίας, ίσως χρειαστεί να νοσηλευτείτε ψυχιατρικά, ώστε να σας βοηθήσουν να είστε ασφαλής και να σταθεροποιηθεί η διάθεσή σας.
Υπάρχουν πολλές θεραπείες που εφαρμόζονται στη ΔΔ. Ο τύπος των θεραπειών και η δοσολογία των φαρμάκων που συνταγογραφούνται βασίζονται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και συμπτώματα του ασθενή. Σε κάθε περίπτωση αν λαμβάνετε κάποια φαρμακευτική αγωγή δεν θα πρέπει να τη διακόψετε αιφνίδια χωρίς να έχετε λάβει οδηγίες από τον ιατρό σας πριν.
Επιπλοκές της ΔΔ
Αν η ΔΔ δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως και τα συμπτώματά της αμεληθούν μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα που ίσως επηρεάσουν τη ζωή ενός ασθενή σε διάφορα επίπεδα όπως το να οδηγηθεί σε:
- Μειωμένη καθημερινή λειτουργικότητα και κακή ποιότητα ζωής
- Καταχρήσεις (αλκοόλ, τοξικές ουσίες)
- Αυτοκτονία
- Νομικά ή οικονομικά προβλήματα
- Κακές διαπροσωπικές και οικογενειακές σχέσεις
- Μειωμένη απόδοση στην εργασία ή στην εκπαίδευση
Πολύ συχνά οι ασθενείς με ΔΔ πάσχουν ταυτόχρονα και από άλλες συναισθηματικές, αναπτυξιακές ή αγχώδεις διαταραχές όπως η διαταραχή άγχους, διαταραχή πρόσληψης τροφής, διαταραχή ελλειμματική προσοχής και υπερκινητικότητας, ή άλλα παθολογικά προβλήματα όπως η καρδιαγγειακή νόσος, η θυρεοειδοπάθεια και η παχυσαρκία. Τα φαινόμενα αυτά είναι είτε επακόλουθα της νόσου, είτε της φαρμακευτικής αγωγής.
