«Να τους δώσετε και επαίνους, μην ξεχάσετε», ακούστηκε στην αίθουσα του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών η φωνή της Ζωής Κωνσταντοπούλου όταν ανακοινώθηκαν οι ποινές, με την περίσσια στοργή προς τους κατηγορουμένους, για τη φονική πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου 2018 στην Ανατολική Αττική. Εκείνη την πύρινη λαίλαπα που αφαίρεσε 104 ζωές και άφησε με εγκαύματα δεκάδες ανθρώπους, οι οποίοι εξακολουθούν να πονούν στο σώμα και να παιδεύονται από το μυαλό, το οποίο πολλές φορές στοιχειώνουν οι φλόγες που ξεπηδούσαν από κάθε γωνιά.
Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Οι περισσότεροι εμπλεκόμενοι αξιωματικοί ανάμεσά τους και οι καταδικασθέντες, όχι μόνο παρέμειναν στην υπηρεσία τους, μετά την πύρινη λαίλαπα που σκόρπισε τον θάνατο στην Ανατολική Αττική αλλά προήχθησαν!
Ήρθε, όμως, ένα δικαστήριο για να αποτιμήσει την αξία των ζωών που χάθηκαν με ένα ποσό που αντιστοιχεί σε περίπου 2.000 ευρώ για κάθε θύμα της πυρκαγιάς. Χρήματα, μάλιστα, που μπορούν να πληρώσουν οι καταδικασθέντες σε… δόσεις! Λίγο ακόμα και θα έβαζε η έδρα τις οικογένειες των θυμάτων να αποζημιώσουν τους κατηγορούμενους αξιωματικούς του Πυροσβεστικού Σώματος, αλλά και όσους είχαν εκείνη την αποφράδα ημέρα κάποιο αξίωμα είτε στον κρατικό μηχανισμό είτε στην τοπική αυτοδιοίκηση.
Οι έπαινοι, ωστόσο, είχαν δοθεί στην πλειονότητα των κατηγορουμένων μέσω της προαγωγής τους! Όχι, δεν κάνετε λάθος. Σωστά διαβάσατε! Οι περισσότεροι από τους κατηγορούμενους αξιωματικούς του Πυροσβεστικού Σώματος, ανάμεσά τους και οι καταδικασθέντες, έστω και με ποινή-χάδι, μετά την πύρινη λαίλαπα που σκόρπισε τον θάνατο στην Ανατολική Αττική, όχι μόνο παρέμειναν στην υπηρεσία τους, αλλά προήχθησαν. Θα τους πάρουμε έναν έναν για να αντιληφθείτε ότι σε αυτή τη χώρα, τη δύσμοιρη Ελλάδα, δεν υπάρχει σωτηρία.
Αρχιπύραρχος του αέρα
«Ο Γιώργος Πορτοζούδης ήταν εκείνη την ημέρα διοικητής της Υπηρεσίας Εναέριων Μέσων της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας στο ‘‘Ελ. Βενιζέλος’’. Είναι ο άνθρωπος που σύμφωνα με τις καταγγελίες του Βασίλη Καπερνάρου υποδέχθηκε στις 23 Ιουλίου 2018 μια εθελόντρια πυροσβέστρια και έπειτα την ξενάγησε με υπηρεσιακό όχημα. Τι είναι σήμερα ο Πορτοζούδης; Από πύραρχος έγινε αρχιπύραρχος και συνοδεύει τον υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας Νίκο Χαρδαλιά σε όλες τις εναέριες μετακινήσεις του. Κάτι σαν αερομεταφορέας! Ίσως έτσι εξηγείται και η προαγωγή του», είχε γράψει η «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ» προ τριετίας.
Διευθυντής Δασοπυρόσβεσης
Ο Χρήστος Γκολφίνος ήταν τον Ιούλιο του 2018 διευθυντής του 199. Είχε, δηλαδή, την αρμοδιότητα να κατευθύνει τις κινήσεις των πυροσβεστικών οχημάτων. Προήχθη το 2019 σε διευθυντή Δασοπυρόσβεσης στο αρχηγείο του Πυροσβεστικού Σώματος!
Αποστράτευση
Ο Νικόλαος Παναγιωτόπουλος ήταν διοικητής των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Αθηνών. Αποστρατεύθηκε από τον Ματθαιόπουλο τον Ιανουάριο του 2019. Ήταν από τους λίγους που βρέθηκαν εκτός Σώματος δίχως να πάρουν προαγωγή.
Κλαδάρχης
Ο Χαράλαμπος Χιώνης ήταν διοικητής της Ανατολικής Αττικής. Προήχθη σε υποστράτηγο και μετακόμισε στο αρχηγείο του Πυροσβεστικού Σώματος ως κλαδάρχης!
Διοικητής παρά τους 104 νεκρούς
Ακόμα καλύτερα τα πήγε ο Δαμιανός Παπαδόπουλος. Από διοικητής στη Νέα Μάκρη προήχθη σε αρχιπύραρχο και έγινε διοικητής Ανατολικής Αττικής.
Επιτελάρχης ο Λάμπρης
Εξαιρετικά επιβραβεύτηκε και ο Χρήστος Λάμπρης. Τη μοιραία ημέρα ήταν εναέριος συντονιστής στο ελικόπτερο «Φλόγα 1». Το 2020 έγινε υποστράτηγος και ανέλαβε διοικητής των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Αθηνών, δηλαδή αττικάρχης! Το 2023, μάλιστα, έγινε και αντιστράτηγος και ανέλαβε ρόλο επιτελάρχη!
Από υπαρχηγός έγινε αρχηγός
Εν αρχή ην ο… Βασίλης Ματθαιόπουλος! Υπαρχηγός της Πυροσβεστικής εκείνο τον μαύρο Ιούλιο. Εκτιμήθηκε, όμως, από τον ΣΥΡΙΖΑ η… συνεισφορά του. Κατά περίεργο τρόπο, διότι δεν γίνεται να αποστρατεύεται άμεσα ο τότε αρχηγός, επίσης κατηγορούμενος, Χρήστος Τερζούδης, αλλά να αναβαθμίζεται διά της προαγωγής ο υπαρχηγός. Στις 5 Αυγούστου 2018 αναρριχήθηκε ο Ματθαιόπουλος στην ηγεσία του Σώματος. Τα τραγελαφικά γεγονότα, βέβαια, συνεχίστηκαν. Στις 12 Οκτωβρίου 2018 ο τότε αρχηγός καθίσταται ύποπτος για τη φονική πυρκαγιά. Αλλά παρά το ασυμβίβαστο και κόντρα στο άρθρο 7 του νόμου 2690/1999 που αφορά τον Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, ο Ματθαιόπουλος συμμετείχε παρανόμως και στο Ανώτατο Πρωτοβάθμιο Όργανο κρίσεων τον Δεκέμβριο του 2018, αλλά και στο Ανώτερο Συμβούλιο του 2019. Τότε που αρχίζει και κόβει, αποστρατεύει και μεταθέτει είτε μάρτυρες όπως οι Γιάννης Ράμφος, Αχιλλέας Τζουβάρας και Ιωάννης Κώστας, είτε κάποιους από τους εμπλεκομένους στο Μάτι, όπως ο Ιωάννης Φωστιέρης, διοικητής του Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων, ο Νίκος Παναγιωτόπουλος, διοικητής της Διοίκησης Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Αθηνών, και ο Φίλιππος Παντελεάκος.
Το τρομερό της υπόθεσης είναι ότι ο Ματθαιόπουλος παρέμεινε αρχηγός και μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από τον Ιούλιο του 2019 από τη Νέα Δημοκρατία. Αν και επί ένα χρόνο, από το 2018, βρισκόταν στο στόχαστρο της τότε αξιωματικής αντιπολίτευσης, κατά έναν περίεργο τρόπο διατηρήθηκε στην ηγεσία του Πυροσβεστικού Σώματος. Συμμετείχε, μάλιστα, και στις κρίσεις τον Δεκέμβριο του 2019, αλλά σε εκείνες τον Ιανουάριο του 2020 εντέλει αποστρατεύθηκε.
Επί ημερών Ματθαιόπουλου, μάλιστα, προήχθη σε υπαρχηγό ο Στέφανος Κολοκούρης. Και αν το 2019 ο τελευταίος δεν είχε βρεθεί στους υπόπτους, στις κρίσεις του 2020 ήταν ήδη εμπλεκόμενος στη δικογραφία, αλλά η πρώτη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας τον αναβάθμισε σε αρχηγό! Πήρε, δηλαδή, προαγωγή, αν και ο 6ος τακτικός ανακριτής τον είχε συμπεριλάβει στη δικογραφία, ενώ το ίδιο είχε πράξει από τις 5 Μαρτίου 2019 και ο εισαγγελέας Πρωτοδικών, Νικόλαος Φιστόπουλος.
Για την αποσιώπηση που θα οδηγούσε στην εξαίρεσή του από τα Συμβούλια Κρίσεων, ο Ματθαιόπουλος είναι κατηγορούμενος στις 31 Μαΐου. Πρόκειται για την παραβίαση του άρθρου 254 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Την ίδια ημέρα θα δικαστεί και για όσα έκανε στον ειδικό εμπειρογνώμονα, Δημήτρη Λιότσιο.
Ο Τσουβάλας έγινε Γ.Γ.
Πέρα από τις προαγωγές στο Πυροσβεστικό Σώμα, όμως, είχαμε και άλλα παράδοξα. Όπως, για παράδειγμα, τη δικαίωση του Κωνσταντίνου Τσουβάλα. Αποπέμφθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ, μαζί με τον Τερζούδη. Ήταν, άλλωστε, αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ. εκείνη τη μαύρη ημέρα. Μέχρι που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας η Νέα Δημοκρατία και ο Τσουβάλας αποκαταστάθηκε πλήρως. Αν και ένα χρόνο νωρίτερα τον κρέμασαν στα… μανταλάκια για τη δήλωσή του ότι «η ΕΛ.ΑΣ. έκανε εξαιρετική δουλειά σε οριακούς χρόνους». Τον Ιούλιο του 2019, λοιπόν, ο άλλοτε κατακριτέος αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ. αναβαθμίστηκε σε γενικό γραμματέα στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Επιλογή που προκάλεσε ενστάσεις ακόμα και από ψηφοφόρους της Νέας Δημοκρατίας. Όλοι, άλλωστε, θυμούνται τη δήλωση την ημέρα καταγραφής της τραγωδίας.
«Ο γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας και ο αρχηγός της Αστυνομίας έχουν τεράστιες ευθύνες. ∆εν θα έπρεπε να βρίσκονται σήμερα στη θέση τους, γιατί αύριο μπορεί να κληθούν να διαχειριστούν μια άλλη πυρκαγιά. Ποιος Έλληνας πολίτης έχει εμπιστοσύνη σε αυτούς τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν άλλη μια τέτοια φυσική καταστροφή;», είχαν επισημάνει από τη σημερινή κυβέρνηση για να εξασφαλίσουν τις καρατομήσεις των εμπλεκόμενων αξιωματούχων. Έπειτα από ένα χρόνο, όμως, όλα αυτά ξεχάστηκαν και ο Τσουβάλας έγινε αρεστός και… χρήσιμος! Πώς και γιατί, είναι ένα μυστήριο. Αλλά όπως δήλωσε σε ανύποπτο χρόνο ο Κωνσταντίνος Κυρανάκης, «κρίθηκε από τη Δικαιοσύνη». Πυροσβεστικού
Οι έπαινοι και οι προαγωγές στηρίχθηκαν αρχικά στο επιχείρημα ότι δεν υπήρχαν ύποπτοι. Αλλά ακόμα και όταν κάλεσε ανωμοτί ο Αθανάσιος Μαρνέρης, ο ανακριτής της υπόθεσης, τον έναν εμπλεκόμενο μετά τον άλλον, αποδείχθηκε ότι κάποιο πολιτικό πέπλο απλωνόταν πάνω από κάποιους κατηγορουμένους. Πώς γίνεται, για παράδειγμα, να παραμένει αρχηγός και επί Νέας Δημοκρατίας ο Βασίλης Ματθαιόπουλος; Πώς γίνεται να προάγεται ο Στέφανος Κολοκούρης, αν και σύμφωνα με τη δικογραφία είχε αρνηθεί να αποχωρήσει από τους Αγίους Θεοδώρους και την Κινέττα με προορισμό το Μάτι; Όταν έφτασε στην Ανατολική Αττική ο μετέπειτα αρχηγός, το μόνο που αντίκρισε ήταν στάχτη και πτώματα. Κι όμως, η άρνησή του να επιτελέσει το καθήκον του μετατράπηκε σε προαγωγή. Με ποιο σκεπτικό; Δεν μπορεί ούτε ένας να εξηγήσει. Αν και πολλά ακούγονται για στήριξη εξωθεσμικών παραγόντων.
Οι ανεξήγητες προαγωγές προκάλεσαν σοβαρούς κλυδωνισμούς στα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας που επαγγελματικά δραστηριοποιούνταν στα Σώματα Ασφαλείας. Καταγράφηκαν ακόμα και μετωπικές συγκρούσεις. Αποχωρήσεις από το κομματικό γίγνεσθαι. Αλλά η σημερινή κυβέρνηση δεν πτοήθηκε. Πόνταρε, άλλωστε, στην γκάφα του ΣΥΡΙΖΑ που προήγαγε τον Ματθαιόπουλο. Ακόμα και σήμερα αυτή η λεπτομέρεια αποτελεί βασικό επιχείρημα από τα κυβερνητικά στελέχη.
Όσο, βέβαια, καταπατάται η αξιοκρατία και αντικαθίσταται από κομματικά ή άλλα κριτήρια, τόσο χάνεται ο έλεγχος και του Πυροσβεστικού Σώματος και της ΕΛ.ΑΣ. και γενικώς χάνεται η μπάλα σε μια χώρα που η κοινωνία ευχόταν και εύχεται να ήταν άλλη.
Εδώ, βέβαια, υπάρχει και μια άλλη παράμετρος. Αναδείχθηκε από συγγενείς των 104 θυμάτων, αλλά και των εγκαυματιών από τη φονική πυρκαγιά. Πρόκειται για μια σύμπτωση που βάζει στο κάδρο συγκεκριμένους δικαστές σε δίκες που άπτονται της Πολιτικής Προστασίας. Όπως, για παράδειγμα, μια πυρκαγιά στο παραλιακό μέτωπο με θύματα πολίτη και πυροσβέστη. Όπως, για παράδειγμα, η δίκη για τις φονικές πλημμύρες στη Μάνδρα. Και, τέλος, η δίκη για το Μάτι, τη Ραφήνα και τον Νέο Βουτζά. Υπάρχει συνδετικός κρίκος ανάμεσα στις τρεις δίκες και προκαλεί εύλογη απορία πώς προέκυψε ο κοινός ορισμός, που καταγγέλθηκε επίσημα από δικηγόρους θυμάτων.
Εδώ στην «Μ», βέβαια, δεν μένουμε με σταυρωμένα τα χέρια να κλαίμε τη μοίρα μας. Μέσα από ρεπορτάζ αναδεικνύουμε όλες τις ανορθογραφίες που παρατηρούνται στην ιεραρχία των Σωμάτων Ασφαλείας, στη Δικαιοσύνη, αλλά και σε κάθε τομέα της δημόσιας ζωής. Και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε διότι το χρωστάμε σε κάθε θύμα. Όχι μόνο στις πλημμύρες στη Μάνδρα και στη φονική πυρκαγιά της Ανατολικής Αττικής, αλλά και στα Τέμπη, και στους Αγίους Αναργύρους, και στη Σαλαμίνα. Κάποια στιγμή πρέπει να δικαιωθούν και τα θύματα. Όχι μόνο να προάγονται οι κάθε λογής ανευθυνοϋπεύθυνοι…