PLUS
Σε μία εποχή όπου όλα βρίσκονται υπό τη σκιά ενός πολέμου μέσα στο έδαφος της Ευρώπης και που όλα τα Μέσα Ενημέρωσης -ειδικά η τηλεόραση- μεταδίδουν επί πολλές ώρες την ημέρα τις εξελίξεις από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τα παιδιά βομβαρδίζονται από νέες απειλητικές εικόνες, έχοντας μόλις βγει από τη διετή περιπέτεια της πανδημίας του κορωνοϊού, που ανέτρεψε πολλές φορές την καθημερινότητά τους.
Της ΑΛΕΞΙΑΣ ΣΒΩΛΟΥ
8+1 συμβουλές για το πώς τους μιλάμε για τον πόλεμο. Τι απαντάμε στις επίμονες ερωτήσεις τους!
Η νέα απειλή δείχνει ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο και οι εικόνες από καταστροφικές εκρήξεις και καραβάνια προσφύγων που προσπαθούν να φύγουν από τις εμπόλεμες ζώνες -οικογένειες που εγκαταλείπουν τα σπίτια τους παίρνοντας μαζί τους τα κατοικίδιά τους και τα πιο απαραίτητα υπάρχοντά τους σε μερικές τσάντες- ταράζουν τα παιδιά. Εικόνες που έρχονται να προστεθούν στις νωπές μνήμες των παιδιών από τις ΜΕΘ και τις καραντίνες, για να ξαναστείλουν ακόμα πιο ηχηρά το μήνυμα πως η ζωή μας μπορεί να ανατραπεί σε μία στιγμή.
Γι’ αυτές τις δύσκολες στιγμές η αναπληρώτρια καθηγήτρια Παιδιατρικής – Εφηβικής Ιατρικής Άρτεμις Τσίτσικα, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής και επιστ. υπεύθυνος των προγραμμάτων «φιλικών» για εφήβους/νέους των ΠΟΥ & ΕΚΠΑ, δίνει 8+1 χρήσιμες συμβουλές για το πώς μιλάμε στα παιδιά για τον πόλεμο και για όλα αυτά που βλέπουν γύρω τους, καθώς δεν μπορούμε να τα αποκλείσουμε ποτέ από την πραγματικότητα. Ακόμα κι αν τους την κρύψουμε, εκείνα θα την ανακαλύψουν! Συγκεκριμένα:
1. Δεν ξεχνάμε ότι τα παιδιά έχουν φυσιολογικά τις δικές τους υπαρξιακές αγωνίες, φόβους που βιώνουν κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής τους, αλλά και άγχη που μπορεί να τους δημιουργήσουν λανθασμένοι χειρισμοί των ενηλίκων.
2. Σε καταστάσεις κρίσης, είναι αναμενόμενο τα παιδιά να βιώσουν άγχος, φόβο, θυμό και άλλα δυσάρεστα συναισθήματα. Είναι ωστόσο ιδιαίτερα προσαρμοστικά και ανθεκτικά, αρκεί να νιώσουν τον σεβασμό και την πρόθεση των γονιών να τα ενημερώσουν και να τα καθοδηγήσουν.
3. Είναι σημαντικό να διαχειριστούν πρώτα οι γονείς την κατάσταση και τα δικά τους συναισθήματα, προκειμένου να είναι ψύχραιμοι, ειλικρινείς και δοτικοί – δίνοντας την ευκαιρία σε μια αληθινή αλληλεπίδραση που θα ενισχύσει τα παιδιά, αλλά τους ίδιους, μέσα από τη δική τους ματιά για τον κόσμο.
4. Για την ψυχική και τη σωματική υγεία των παιδιών είναι βασικό να νιώσουν ασφάλεια, κάτι που επιτυγχάνεται με την ενημέρωσή τους για το τι συμβαίνει, με τρόπο που ενδείκνυται για την ηλικία τους.
Στα μικρότερα παιδιά εξηγούμε με απλά λόγια – χωρίς όμως να υπερβάλλουμε και να προκαλούμε πανικό. Αν δεν πούμε τίποτα, τα πράγματα μπορεί να χειροτερέψουν γιατί όταν τα παιδιά δεν ενημερώνονται διαισθάνονται ότι κάτι συμβαίνει, ακούν ψιθύρους και μισόλογα και νιώθουν αγωνία, γίνονται ευερέθιστα και αντιδρούν.
5. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να διατηρείται η καθημερινή ρουτίνα των παιδιών, γιατί η ρουτίνα -το πρόγραμμα- δημιουργεί κανονικότητα, καταπολεμά το άγχος και απομακρύνει τα δυσάρεστα συναισθήματα.
6. Μιλώντας στα παιδιά, τονίζουμε την πίστη μας στο καλό, στις πανανθρώπινες αξίες και στο αίσθημα αλληλεγγύης και προσφοράς σε όσους δοκιμάζονται. Παράλληλα, καλλιεργούμε την ενσυναίσθηση και τη διάθεση προσφοράς στους ευάλωτους, καθώς και την αναγνώριση των δικών μας δεδομένων.
7. Δεν πρέπει ποτέ να μιζεριάζουμε ούτε να καταστροφολογούμε. Η αισιοδοξία για το μέλλον και το θετικό κλίμα -παρά τις όποιες δυσκολίες- είναι εξαιρετικής σημασίας για την επούλωση του τραύματος που δημιουργούν όλες αυτές οι καταστάσεις στα παιδιά.
8. Ιδιαίτερα για τα μεγαλύτερα παιδιά και τους εφήβους διερευνούμε τις ανάγκες τους, τον βαθμό έκθεσής τους σε πληροφορία και εικόνες, τις σκέψεις τους και σεβόμαστε τον χρόνο που χρειάζονται για επεξεργασία.
9. Κατά την εποχή που η τηλεόραση προβάλλει διαρκώς σκηνές πολέμου, είναι πολύ σημαντικό να ελέγχουμε την έκθεση των παιδιών σε τραυματικές ειδήσεις που μπορούν να τα τρομάξουν ή να τα τραυματίσουν.
Σε κάθε περίπτωση, ελέγχουμε και τον δικό μας χρόνο ενημέρωσης για την κατάσταση, ώστε να μην υπερβάλουμε και να μην δημιουργηθούν εμμονές.
Σε αυτή τη συγκυρία, όπως και κατά το πρώτο κύμα του κορωνοϊού, δεν χρειάζεται να είναι διαρκώς ανοιχτή η τηλεόραση στο σαλόνι. Οι ενήλικες μπορούν να ενημερωθούν για τις εξελίξεις και μέσα από το Internet ή το ραδιόφωνο σε στιγμές που τα παιδιά δεν είναι μπροστά.
Όπως ίσχυε και για το πρώτο κύμα της πανδημίας, που δεν έπρεπε να αφήνουμε την τηλεόραση ανοιχτή διαρκώς να μεταδίδει τις σοκαριστικές σκηνές από το Μπέργκαμο, έτσι και τώρα, δεν αφήνουμε τα παιδιά εκτεθειμένα να παρακολουθούν συνέχεια βομβαρδισμούς, ισοπεδωμένα κτίρια και τα κονβόι των τρομαγμένων προσφύγων.
Γραμμή Υποστήριξης
Για περισσότερη υποστήριξη, μπορούμε να συμβουλευτούμε την Γραμμή Υποστήριξης 800 4000 009, καθημερινές ημέρες χωρίς χρέωση (10:00-17:00) και να προτείνουμε στα παιδιά τη συμμετοχή τους (και ενημέρωσή τους) στην πρώτη youth to youth πλατφόρμα we-knowhow.gr.
