«Καμπανάκι» χτυπά το Ελεγκτικό Συνέδριο αναφορικά με τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται στην υλοποίηση «δράσεων και έργων» που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ παράλληλα γίνεται λόγος για «κίνδυνο απώλειας κοινοτικής χρηματοδότησης».
Ρεπορτάζ Βαγγέλης Τριάντης
Ο έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου φέρει τίτλο «Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας: Οι διαδικασίες παρακολούθησης των έργων διασφαλίζουν τον έγκαιρο εντοπισμό και την αντιμετώπιση τυχόν καθυστερήσεων κατά την υλοποίησή τους;».
Σκοπός του ελέγχου ήταν να διαπιστωθεί αν το Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (ΣΔΕ) του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) διασφαλίζει τον έγκαιρο εντοπισμό και την αντιμετώπιση τυχόν καθυστερήσεων κατά την υλοποίηση των Δράσεων και Έργων του Ταμείου.
Πιο αναλυτικά κατά τον έλεγχο, διαπιστώθηκαν «ελλείψεις στο θεσμικό πλαίσιο του ΣΔΕ που πλήττουν την αποτελεσματικότητα του στην πρόληψη και τον έγκαιρο εντοπισμό τυχόν καθυστερήσεων». Είναι χαρακτηριστικό ότι εκτός των συμφωνηθέντων «οροσήμων με την ΕΕ», «δεν προβλέπεται η υποχρεωτική σύνταξη και καταχώριση επιμέρους αναλυτικού χρονοδιαγράμματος υλοποίησης των ελεγχόμενων έργων εντός του ΟΠΣ ΤΑ, με αναφορά των κρίσιμων ενδιάμεσων ημερομηνιών προόδου».
Επιπλέον, ο κίνδυνος μη έγκαιρου εντοπισμού καθυστερήσεων «επιτείνεται από το γεγονός ότι στο οικείο ρυθμιστικό πλαίσιο του ΣΔΕ δεν έχει αποτυπωθεί με σαφήνεια ο ορισμός της έννοιας «καθυστερήσεων», ούτε έχουν τεθεί κριτήρια διαβάθμισης αυτών.
Επίσης, όπως επισημαίνεται, αν και στο εγχειρίδιο του ΣΔΕ περιλαμβάνονται διαδικασίες καταγραφής της ωρίμανσης των έργων και της παρακολούθησης της υλοποίησής τους, «εντούτοις δεν έχουν υιοθετηθεί εξειδικευμένες διαδικασίες ανάλυσης κινδύνων (risk assessment) καθυστέρησης, με σαφή ορισμό και κριτήρια αξιολόγησης του βαθμού σημαντικότητας των κινδύνων καθυστερήσεων, καθώς και καθορισμό των ενδεχόμενων επιπτώσεων τους ανά στάδιο υλοποίησης των έργων, ούτε έχουν προσδιοριστεί/περιγραφεί εκ των προτέρων τα μέτρα/ενέργειες αντιμετώπισης των καθυστερήσεων αυτών, ανάλογα με την αιτία προέλευσης, τη φύση και τη σημαντικότητά τους, ώστε να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα του ΣΔΕ στην πρόληψη και τον έγκαιρο εντοπισμό του κινδύνου καθυστερήσεων και την επιτυχή αντιμετώπισή τους».
«Υποστελέχωση και πλημμέλειες»
Ένα από τα συμπεράσματα της έκθεσης αφορά στις «διαδικασίες ανάλυσης κινδύνων» που έχουν υιοθετηθεί στο πλαίσιο του ΣΔΕ. Σύμφωνα με την έκθεση, οι διαδικασίες αυτές, «δίνουν έμφαση κυρίως στην αξιολόγηση και πρόληψη των κινδύνων απάτης και σύγκρουσης συμφερόντων και όχι στην πρόληψη του κινδύνου καθυστερήσεων».
Ωστόσο τυχόν καθυστερήσεις μπορεί να επιφέρουν, «είτε συσσώρευση υλοποιούμενων έργων στο τέλος της περιόδου εφαρμογής του ΤΑΑ, με κίνδυνο μη αποδοτικής χρήσης των αντίστοιχων κονδυλίων και εμφάνισης παρατυπιών είτε απώλεια ενωσιακής χρηματοδότησης».
Ακόμη, όπως αναφέρεται, «οι προβλεφθείσες στο ΣΔΕ διαδικασίες παρακολούθησης της ωρίμανσης και υλοποίησης των έργων, εφαρμόστηκαν πλημμελώς από τους εμπλεκόμενους φορείς». Ειδικότερα, κατά τον έλεγχο διαπιστώθηκε εφαρμόστηκαν «πλημμελώς» οι διαδικασίες που αφορούν στην «την υποχρέωση της μηνιαίας, κατ’ ελάχιστον, υποβολής των σχετικών δελτίων και την υποχρέωση καταγραφής των καθυστερήσεων».
Βασικό πρόβλημα είναι και η «υποστελέχωση των Φορέων Υλοποίησης που καταγράφηκε στην πλειονότητα των ελεγχόμενων υποέργων». Είναι χαρακτηριστικό ότι στο πλαίσιο αυτό, «συνήφθησαν συμβάσεις με εταιρείες Τεχνικών Συμβούλων με αντικείμενο την υποστήριξη στην υλοποίηση, διαχείριση και παρακολούθηση των δράσεων/υποδράσεων καθ’ όλη την περίοδο υλοποίησής τους».
Καθυστερήσεις στα έργα που ελέγχθηκαν
Καταπέλτης είναι η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου και στα έργα που ελέγχθηκαν. Συγκεκριμένα, όπως επισημαίνεται, «στα ελεγχόμενα έργα διαπιστώθηκαν καθυστερήσεις στη διαδικασία ωρίμανσης και έναρξης της υλοποίησης σε σχέση με τα προβλεπόμενα στις αρχικές αποφάσεις ένταξης των έργων»
Ως «διορθωτικό μέτρο», οι εμπλεκόμενοι φορείς επέλεξαν τη λύση της τροποποίησης των οικείων αποφάσεων ένταξης (σε αρκετές περιπτώσεις περισσότερες από μία φορές) ή -στην περίπτωση του ελεγχόμενου υπόεργου του Κτηματολογίου – της αναθεώρησης της ημερομηνίας επίτευξης οροσήμου.